Tíminn - 14.12.1991, Qupperneq 6

14
HELGIN
Laugardagur 14. desember 1991
NÝJAR BÆKUR - SKUGGSJÁ - NÝJAR BÆKUR - SKUGGSJÁ
Ásgdrjakobsson
Asgeir Jakobsson
SÖGUR ÚR
TÝNDU LANDI
Ásgeir Jakobsson er landskunnur
fyrir œvisögur sínar um íslenska
athafnamenn. Þessi bók hefur
að geyma smósögur eftir hann,
sem skrifaðar eru ó góöu og
kjarnyrtu möli. Þetta eru
bröðskemmtilegar sögur, sem
eru hvort tveggja í senn
gamansamar og með alvar-
legum undirtóni.
PÉTUR
ZOPMONÍASSON
VIKINGS
IÆKfARÆITV
Pétur Zophoníasson
VÍKINGSLÆKJARÆTT V
Fimmta bindið af Víkingslœkjarœtt,
niðjatali Guðríðar Eyjólfsdóttur og
Bjarna Halldórssonar, hreppstjóra
ó Víkingslœk. í þessu bindi er fyrsti
hluti h-liðar œttarinnar, niðjar
Stefóns Bjarnasonar. Efninu fram
að Guðmundi Brynjólfssyni ó
Keldum verður skipt í tvö bindi,
þetta og sjötta bindi, sem kemur
út snemma d nœsta óri (1992).
Myndir eru rúmur helmingur
þessa bindis.
Pétur Eggerz
ÁST, MORÐ OG
DULRÆNIR HÆFILEIKAR
Þessi skdldsagg er sjöunda bók
Péturs Eggerz. í henni er meðal
annars sagt fró ummœlum
fluggófaðs íslensks lœknis, sem
taldi sig fara sólförum að
nœturlagi og eiga tal við fram-
liðna menn. Þetta er forvitnileg
frósögn, sem fjallar um marg-
breytilegt eðli mannsins og
tilfinningar.
M.Scott Peck
Leiðin til andlegs
þroska
Öll þurfum við að takast ó við
vandamól og erfiðleika. Það er
oft sórsaukafullt að vinna bug d
þessum vandamdlum, og flest
okkar reyna d einhvern hótt að
forðast að horfast í augu við
þau. í þessari bók sýnir banda-
ríski geðlœknirinn M. Scott Peck
hvernig við getum mœtt erfið-
leikum og vandamdlum og
öðlast betri skilning d sjdlfum
okkur, og um leið öðlast rósemi
og aukna lífsfyllingu.
<
2
S
Kinnh»n*i GuAniundsMm
Gamanscmi
^norra ^íurlusonar
Nokkur vaUn dæmi
Sluggnjá
Finnbogi
Guðmundsson
GAMANSEMI
SNORRA STURLUSONAR
23. september voru liðin 750 ör
síðan Árni beiskur veitti Snorra,
Sturlusyni banasór í Reykholti. í
þessari bók er minnst
gleðimannsins Snorra og rifjaðir
upp ýmsir gamanþœttir I verkum
hans. Myndirí bókina gerðu
Aðalbjörg Þórðardóttir og
Gunnar Eyþórsson.
Auöunn Bragi
Sveinsson
SITTHVAÐ KRINGUM
PRESTA
í þessari bók greinir Auðunn Bragi
frð kynnum sínum af rúmlega
sextíu íslenskum prestum, sem
hann hefur hitt ó lifsleiðinni.
Prestar þeir, sem Auðunn segir
fró, eru bœði lífs og liðnir og kynni
hans af hverjum og einum mjög
mismikil; við suma iöng en aðra
vart meira en einn fundur.
SKUGGSJA
Bókabúð Olivers Steins sf
NÝJAR BÆKUR - SKUGGSJÁ - NÝJAR BÆKUR - SKUGGSJÁ
Manngerðir hellar
Bókaútgáfa Menningarsjóðs hefur
gefið út ritið Manngerðir hellar á fs-
landi eftir Áma Hjartarson, Guð-
mund J. Guðmundsson og Hallgerði
Gfsladóttur, en þar birtast niðurstöð-
ur rcuinsókna sem hófust 1982. Lang-
flestir umræddra hella eru á Suður-
landi, (Ámes-, Rangárvalla- og Vest-
ur-Skaftafellssýslum, en einnig
nokkrir á Norðurlandi.
Höfundar fjalla um hellana eftir
sýslum og síðan hreppum, en auk
meginefnisins geymir bókin mikinn
fjölda mynda og uppdrátta, svo og
skrár um heimildir og heiti staða,
manna og vætta.
Útgefandi kynnir ritið þannig á
kápu:
„Blæja dulúðar hvílir yfir mann-
gerðu sandsteinshellunum, sem víða
er að finna um Suðurlandsundirlend-
ið, allt frá Ölfusá að Mýrdalssandi.
Hellagerð hefur verið stunduð á fs-
landi frá fyrstu öldum byggðar og
getið um hana f fomritum. Oftast eru
hellamir höggnir í sandsteinshóla og
gil nálægt bæjum og töluvert er um
þá í móbergi og jafnvel í harðari
bergtegimdum.
Skoðanir hafa verið skiptar um,
hvort hellamir séu allir manngerðir,
eða hvort sumir þeirra séu náttúm-
legir að miklu eða öllu leyti.
Á veggjum hella er að finna fanga-
mörk, ártöl og búmerki frá fyrri öld-
um, auk krossa, galdrastafa og ann-
arra dularfullra tákna og áletrana.
Umdeildar kenningar hafa verið
settar fram um aldur hellanna og
tengsl við dvöl Papa í landinu fyr ir
norrænt landnám.
Vitað er um á annað hundrað hella,
sem enn standa, auk margra sem nú
eru fallnir. Meðal þeirra eru elstu og
sérstæðustu húsakynni á íslandi.
Hér birta höfundar niðurstöður
rannsókna sinna, sem hófust 1982.
Auk þess er safnað saman á einn stað
flestum þeim þjóðsögum, sem mynd-
ast hafa um heUana, og nokkrar
þeirra eru hér prentaðar í fyrsta sinn.
í Manngerðum hellum á fslandi er
fjöldi mynda og uppdrátta, og þar
tengjast jarðfræði, menningarsaga og
arkitektúr á skemmtilegan hátt."
Manngerðir heUar á fslandi er 332
bls. að stærð.
Sverð og
plógur
Rætt við Guðjón Friðriksson í tii-
efni af útkomu fyrsta bindis ævi-
sögu Jónasar Jónssonar frá Hriflu
Út er komin hjá bókaforlaginu I&unni
bókin, JHeð sverðið í annarri hendinni
og plóginn í hinni“, fyrsti hluti ævi-
sögu Jónasar Jónssonar frá Hrifhi eft-
ir Guðjón Friðriksson sagnfræðing.
Þar sem við höfðum veður af því að
ýmislegt nýstáriegt komi firam í dags-
fjósið um þennan einn merkasta
stjómmálaleiðtoga aldarinnar í bók-
inni, vegna aðgangs höfundar að ýms-
um nýjum heimildum, lék okkur for-
vitni á að heyra hvað hér um raeðir og
áthim stutt samtal við Guðjón nú í
vikunnL
„Tildrögin að þessari bók eru að ég var
fimm ár í starfi hjá Reykjavíkurborg við
að rita sögu Reykjavíkur" segir Guð-
jón.,J>eirri vinnu fylgdi að ég varð að
fletta miklu af dagblöðum og komst þá
ekki hjá að taka eftir hve gríöarlega fyr-
irferðarmikill Jónas frá Hriflu var
þama. Varla mátti opna blað án þess að
Matthias Johannessen.
Fuglar og annað
fólk
eftir Matthias Johannessen
Ljóðabókin Fuglar og annað fólk eft-
ir Matthías Johannessen er komin út
hjá Bókaforlaginu Iðunni. Þetta er
fimmtánda ljóðabók Matthfasar, en
hann hefur eins og alþjóð veit á und-
anfömum árum sent frá sér tugi
bóka: ljóðabækur, samtalsbækur,
skáldsögur, smásögur og ritgerðir,
auk Ieikrita.
f bókinni Fuglar og annað fólk snýr
Matthías algerlega nýrri hlið að les-
endum í ljóðum, sem eru mörg hver
fsmeygilega gamansöm, háðsk og
jafnvel stráksleg á köflum. En „Húm-
or táknar ekki afsal neinnar alvöru,"
sagði Tómas Guðmundsson. And-
stætt hversdagshúmor krefjast ljóð
þessarar bókar þess að skyggnst sé
undir yfirborðið.
Bókin Fuglar og annað fólk er 143
bls. að stærð.
Sólarljóð
Bókaútgáfa Menningarsjóðs og Bók-
menntafræðistofnun Háskóla Islands
hefur gefið út „Sólarljóð", eitt fræg-
asta kvæði íslenskra bókmennta.
Njörður P. Njarðvík dósent sá um út-
hans væri ekki getíð í einu eða öðru
sambandi. Já, þetta vaktí áhuga minn
og þegar ritun Reykjavíkursögunnar
var lokið stakk ég upp á því við bókafor-
lagið Iðunni að ég legðist í rannsóknir
á Jónasi. Það var samþykkt"
Hér eru ýmis ný gögn
notuð við ritunina
,J>að, sem máske má teljast merkileg-
ast við þessa sögu mína, er það að ég
komst í afar mikið af einkabréfum frá
uppvextí Jónasar og mótunartíma í
stjómmálum. Bréfin eru frá því er
hann var þrettán ára og fram til 1925
eða þar um bil. Þama eru mikilvægar
upplýsingar um það hvemig hann
braust tíl valda, ef svo má segja, og
stýrði stjómmálum hér á landi meira
eða minna, bæði opinberlega og á bak
við tjöldia Hér em m.a. merkar upp-
gáfu Sólarljóða, skýrir þau og fjallar
ýtarlega um túlkun þeirra og sögu.
Bók þessi er 10. bindi f flokknum „ís-
lensk rit", en honum ritstýra Davíð
Erlingsson og Njörður P. Njarðvík.
Sólarljóð eru kaþólskt helgikvæði
eftir ókunnan höfund á 13. öld og
virðast lengi hafa verið lítt eða ekki
þekkt. Þeirra er ekki getið í rituðum
heimildum fyrr en komið er fram á
17. öld, og frá sama tíma eru elstu
varðveitt handrit.
Óbirtar greinar
Út er komin hjá Máli og menningu
bókin Eldur í laufi eftir Thor Vil-
hjálmsson.
Þetta er safn af greinum Thors og
ræðum frá sfðasta áratug og allt fram
á þennan dag og hafa sumar grein-
amar hvergi birst áður. Hann miðlar
kynnum sínum af bókum og kvik-
myndum, stöðum og fólki, fer með
okkur vestur í Dali og út í heim, segir
frá mið-evrópskum höfimdum og er
svo skyndilega horfinn Iangt aftur í
aldir, bregður sér í gervi sagnfræð-
ingsirvs, bókmenntafræðingsins og
kvikmyndafræðingsins.
Ótrúlega viðburðarík
og spennandi bók frá
fyrstu til síðustu blaðsíðu
Bókaútgáfan
Hildur
AUÐBREKKU 4 - 200 K0PAV0GUR
SÍMAR 91-641890 OG 93-47757
-I