Tíminn - 10.01.1992, Blaðsíða 5

Föstudagur 10. janúar 1992
Tíminn 5
r
Asta R. Jóhannesdóttir:
Greiðslur fyrir
læknisþj ónustu
— breyting 15. janúar
Þann 15. janúar n.fc. gengur í gildi ný reglugerð um hlut lands-
manna í kostnaði vegna heilbrigðisþjónustu. Þar með breytist
gjaldskrá fyrir heiisugæslu- og læknisþjónustu ýmiskonar. Mikil-
vægt er að almenningur kynni sér hvað honum ber að greiða
hverju sinni.
Hámarksgreiðsla fyrir hvem ein-
stakling á almanaksárinu 1992 er
sú sama og í fyrra, þ.e. 3.000 krón-
ur fyrir elli- og örorkulífeyrisþega
en 12.000 krónur fyrir aðra. Það er
nýjung, að svo til allur kostnaður
vegna læknis- og heilsugæsluþjón-
ustu fellur undir hámarkið og að
öll böm undir 16 ára aldri í sömu
fjölskyldu hafa sameiginlegt há-
mark, sem er 12.000 krónur.
Hér á eftir ætla ég að kynna þess-
ar nýju reglur nánar.
Hvað á að borga?
Nú skal greiða 600 kr. fyrir komu
á heilsugæslustöð eða til heimilis-
læknis í dagvinnutíma. Elli- og ör-
orkulífeyrisþegar greiða 200 kr.
Ekki skal greiða fyrir komur
vegna mæðra- og ungbamavemd-
ar, eða heilsugæslu í skólum.
Fyrir komu á heilsugæslustöð eða
til heimilislæknis utan dagvinnu-
tíma, þ.e. milli kl. 17:00 og 08:00
og á laugardögum og helgidögum,
skal greiða 1000 krónur. Elli- og
örorkulífeyrisþegar greiða 350
krónur.
Þetta á þó ekki við ef læknir
ákveður sjálfur að sinna læknis-
starfi utan dagvinnutíma. í þeim
tilvikum greiðir sjúklingurinn dag-
vinnugjaldið.
Vegna krabbameinsleitar á heilsu-
gæslustöð eða hjá heimilislækni
greiðist 1.500 kr. fyrir hverja
komu, en lífeyrisþegar greiða 500
krónur.
Greiðsla fyrir sérfræðilæknishjálp
og komu á göngudeild, slysadeild
og bráðamóttöku sjúkrahúss er
1.500 kr. fyrir hverja komu, en 500
kr. fyrir lífeyrisþega.
Greiðsla fyrir rannsóknir og
röntgengreiningu er 600 kr. fyrir
hverja komu eða rannsókn, en 200
kr. fyrir lífeyrisþega.
Greiðslur fyrir
læknisvitjun
Komi læknir og vitji sjúklings,
skal greiða fyrir vitjun 1.000 kr. í
dagvinnutíma og 1.500 kr. utan
dagvinnutíma. Lífeyrisþegar greiða
350 kr. í dagvinnu og 500 kr. utan
dagvinnutíma. Sama gildir hér eins
og um komu til læknis: hafi læknir
valið sjálfúr að sinna vitjuninni ut-
an dagvinnutíma, greiðir sjúkling-
urinn dagvinnugjaldið.
Þegar hámarksgreiðslu er náð og
menn komnir með íríkort, er
læknisvitjun eina þjónustan sem
greiða þarf fyrir, en gjaldið er
lægra. Fyrir vitjun greiðist þá á
venjulegum vinnutíma 400 kr. og
900 kr. utan venjulegs vinnutíma
læknis, en lífeyrisþegar greiða fyrir
þessa þjónustu 150 kr. og 300 kr.
utan vinnutíma, gegn framvísun
fríkortsins.
Hvað er innifalið í
gjaldi?
Innifalinn í upphæðinni, sem
greidd er hjá lækni, er kostnaður
vegna hvers kyns einnota áhalda,
umbúða og þess háttar. Því er
læknum óheimilt að krefja sjúk-
ling um sérstaka greiðslu vegna
þessa kostnaðar. Ritun lyfseðils er
einnig innifalin í greiðslunni.
Þó þarf stundum að greiða meira
en einfalt gjald. Fari sjúklingur
t.d. í aðgerð og svæfingu, greiðir
hann aðgerðarlækni 1.500 kr. og
svæfingarlækni 1.500 kr. (lífeyris-
þegar greiða hvorum fyrir sig 500
kr.). Hjá lækni eða á slysavarð-
stofu greiðir sjúklingur auk
komugjalds fyrir röntgengrein-
ingu og rannsókn ef um það er að
ræða, þó aldrei meira en 600 kr.
fyrir hvort (lífeyrisþegar 200 kr.
fyrir hvort). Þótt hluti rannsókn-
arsýnis sé sent annað til rann-
sóknar, þarf ekki að greiða viðbót-
argjald vegna þess.
Fríkort eftir
hámarksgreiðslu
Hver einstaklingur 16-67 ára skal
ekki greiða meira en 12.000 krónur
fyrir læknisþjónustu á ári og er
miðað við almanaksárið. Elli- og
örorkulífeyrisþegar greiða að há-
marki 3000 kr. á árinu. Þetta eru
greiðslur fyrir heimsókn til heimil-
islæknis eða á heilsugæslustöð,
vitjanir lækna, sérfræðilæknis-
hjálp, komu á slysadeild, göngu-
deild, bráðamóttöku, rannsóknir
og röntgengreiningu. Greiðslur
fyrir meðferð á glasafrjóvgunar-
deild Landspítalans hafa ekki áhrif
á hámarksgreiðslur.
ÖIl börn undir 16 ára í sömu fjöl-
skyldu, þ.e. með sama fjölskyldu-
númer, teljast sem einn einstak-
lingur gagnvart hámarkinu, svo
ekki þarf að greiða meira en 12.000
krónur á ári fyrir þau samtals og fá
þau fríkort eftir það með nöfnum
þeirra allra á.
Hvemig fást fríkort?
Halda verður öllum kvittunum
vegna lækniskostnaðar til haga.
Þegar hámarksupphæð er náð, er
kvittunum framvísað hjá TVygg-
ingastofnun eða umboðum hennar
utan Reykjavíkur. Þá fæst fríkort
sem undanþiggur handhafa frekari
kostnaði vegna læknisþjónustu út
almanaksárið.
Þó þarf að greiða fyrir læknisvitj-
un, en gjaldið er Iægra við framvís-
un fríkortsins, eins og að framan
greinir.
Kvittanir skulu auk nafns útgef-
anda tilgreina tegund þjónustu,
fjárhæð, greiðsludag, nafn og
kennitölu sjúklings.
Fylgist með rétti
ykkar
Ég vil í lokin hvetja fólk til að
halda kvittunum til haga og gæta
þess að fá alltaf kvittun fyrir þær
greiðslur sem inntar hafa verið af
hendi. Kynnið ykkur hvað ykkur
ber að greiða fyrir hina ýmsu þjón-
ustu og verðið ykkur úti um frí-
kort þegar hámarksgreiðslum er
náð.
Bæklingur með þessum upplýs-
ingum mun liggja frammi á
heilsugæslustöðvum, læknastof-
um, apótekum og víðar, auk þess
sem hann fest hjá TYyggingastofh-
un ríkisins og umboðum hennar
utan Reykjavíkur.
Höfundur er delldarstjóri
félagsmðla- og upplýslngadelldar
Trygglngastofnunar ríkisins.
Páll Sigurjónsson:
Er auðgildi sett
ofar manngildinu?
Hugleiðing að lokinni hátíð Ijóssins
Jólin, tilhlökkunarefni trúaðra, eru nú farin hjá garði, það er að
segja sá hluti þeirra sem nútíminn heldur hátíðlegan. Það milli-
bilsástand, sem skapast milli annars og þrettánda dags jóla,
hverfur sem dögg fvrir sólu. Napur veruleikinn tekur við.
Þeir, sem hrepptu lognið á undan
storminum þessa daga, vakna hver
á fetur öðrum við það að í mann-
legu samfélagi hafa jólin engu
breytt. Faríseamir munu halda
uppteknum hætti. Persónugerv-
ingur sögunnar, toliheimtumaður-
inn, verður einungis þeirra aura
virði sem af honum verða teknir,
fyrst með vinnuþrælkun, síðan
eignaupptöku.
Gamla bændasamfélagið mat
sauði sína eftir því hvort þeir gerðu
í blóð sitt eður ei. í yfirfærðri
merkingu er mat fjáraflamannsins
eða peningapúkans á mannskepnu
nútímans skilgetið afkvæmi hinnar
horfnu búspeki.
Ég ætla ekki að þessu sinni að fara
frekar út í vangaveltur um sameðli
hlutanna, en vil hins vegar taka fyr-
ir allt aðra hlið á málunum. Til-
hlökkun til jóla er bæði gömul og
ný á landi voru. Um aldir var hlakk-
að til jóla vegna þess að þá lá niðri
vinna á kvöldum. Fólk hlýddi á
fagnaðarerindið, bjóst uppá, gladd-
ist yfir jólagjöfum, fagnaði breyt-
ingunni, þakkaði drottni sínum.
Nú hlakka bömin til jólanna
vegna væntanlegra gjafa, sum ef til
vill einnig til þess að pabbi og
mamma verða heima, þurfa ekki að
þræla lungann úr sólarhringnum
fyrir brýnustu nauðþurftum. Ótrú-
lega stór og því miður ört stækk-
andi hópur fyllist hins vegar kvíða
fyrir jól, kvíða vegna þess að
mamma og/eða pabbi hafa svo lág
laun að þau hafa ekki ráð á jólun-
um. Er þetta Guði þóknanlegt? Er
þetta það sem koma skal: tvöföldun
hjálparþurfi fjölskyldna á einu ári?
Er þetta litla þjóðfélag okkar svo
rotið, að einstaklingar innan þess
sjái ekki í hvaða ógöngur við stefn-
um?
Hvað varðar auðinn um eymd eða kvöl,
áhyggjur kvenna og manna?
Hvort ungbömin alþýðu óhöpp og böl,
eignist fyrir hamingju sanna?
Hvað varðar hagvöxt um höpp eða lán,
heill almúgans bamanna smáu?
Um þrælhelsisfrötranna hamingjurán,
hungur og götunnar plágu?
Svarið má finna í svimháum vöxtum,
svipan er reidd yfir gömlum sem ungum.
Manngildið vegið í misjöfnum töxtum,
Minnstu þó skilað í frumstörfum þungum.
Þó bráljósin smælingjans blikni og fölni,
bregður þér ekki, því skilninginn vantar.
Og lífsgleðin landa þíns langsmáða sölni,
lítast þér fátækir þarflitlir fantar.
Þú hefur sem afsökun of litla þekking,
á manngildi — kópir á gullslegna blekking.
Starir á hagvöxtinn hálfblindum augunum,
Hvimandi að bráð, eins og sagt var af draugunum.
Þú skilur nú fyrr en að skellur í tönnunum,
skuldin þíns hagvaxtar bitnar á mönnunum,
áþjánin ill í tímanum, rúminu.
Öreigans bjargráð er falið í húminu.
Ég drap áðan á gamla bændasam-
félagið og tal þess um sauðina. Aft-
urför nútíma kapítalista frá gamla
tímanum felst í því að nútíminn
hefur kennt lestur og jafnvel skrift
að nokkru marki. Tvöföldun þurfa-
linga á einu ári vegna áþjánar og
ráneðlis er ekki líkleg til þess að
ganga hljóðalaust yfir. Ég vil leyfa
mér að trúa því að mannsandanum
þoki svo fram til þroska og farsæld-
ar að manngildi verði metið að
verðleikum, manngildið verði haf-
ið á þann stall sem auðgildið hefúr
nú. Eða finnst sá maður hérlendis
sem vill veðja sálarheill náungans
fyrir eyrisþyngd eigin pyngju?
Höfundur sr bóndi á Galtalæk.