Tíminn - 30.09.1992, Qupperneq 3

Miövikudagur 30. september 1992
Tíminn 3
Bam fær lömunarveiki í Hollandi eftir að foreldrar þess neituðu því um bólusetningu af trúarlegum ástæðum:
Andstaða við bólusetningu
barna þekkt hér á landi
Pyrir skömmu fékk 14 ára drengur í Hollandi lömunarveiki. Foreldrar
drengsins' tilheyrðu hópi fólks sem neitaði bólusetningum af trúarástæð-
um. Ólafur Ólafsson, Íandlæknir, sagði andstöðu við bólusetningar ekki
óþekkt vandamál hér á landi. öðru hverju skjóti upp kollinum hópar sem
neiti að þiggja suma þjónustu sem heilbrigðiskerfið bjóði upp á. Sérviska af
þessu tagi komi oftast nær niður á bömunum.
Rúmlega 95% bama á íslandi eru sín í boðaða bólusetningu. Eitthvað er
bólusett gegn lömunarveiki. Ástæðan einnig um að foreldrar vilji ekki láta
fyrir að hópur bama fær ekki lömun- bólusetja böm sín. Ekki hafa komið
arveikibólusetningu er oftast nær upp lömunarveikitilfelli hér á landi
hirðuleysi foreldra að mæta með böm síðan 1960.
Umhverfisráðherra um hugsanlega vetnisframleiðslu
hérlendis:
Þjóðverjar
áhugasamir
um samvinnu
Eins og Tíminn hefur greint frá
hafa íslenskir rannsóknarmenn
unnið skýrslu um möguleika á
vetnisframleiðslu hér á landi og
segja að óvíða sé hagkvæmara að
framleiða vetni en hér á landi. Þetta
er athyglisvert í Ijósi þess að Þjóð-
verjar áætla að auka notkun vetnis í
samgöngum og iðnaði. .JMér heyr-
ist að það sé mikill áhugi hjá Þjóð-
verjum sem ég hef hitt óformlega á
aukinni samvinnu við íslendinga
um þetta,“ segir Eiður Guðnason
umhverfisráðherra.
Hann álítur að það sé ekki spuming
hvort heldur hvenær íslendingar
hefji framleiðslu á vetni til útflutn-
ings. Hann telur að nálægðin við
markaði í Evrópu muni hjálpa mikið
til. „Þarna eigum við ábyggilega
möguleika þegar fram í sækir,“ telur
Eiður.
Eiður telur að vetni muni verða
notað í vaxandi mæli sem eldsneyti
vegna þess að sé svokallaður hreinn
orkugjafi. „Það er margt sem bendir
til þess að vetnisframleiðsla geti ver-
ið fysilegur kostur fyrir okkur. Það
fylgja því eins og nú er einhverjir
ókostir og það er dýrt. Þetta er ekki
tímabært en það er áreiðanlegt að
það munu koma fram kröfur um
hreina orkugjafa sem valdi ekki
mengun," segir Eiður. Hann telur að
það muni verða lagðir skattar á hefð-
bundna orkugjafa eins og olíu og
kol. Eiður minnist líka á kjarnork-
una, nefnir vandræði sem hafa hlot-
ist af henni í kjölfar hruns kommún-
ismans.
Eiður er ánægður með frumkvæði
íslenskra vísindamanna í rannsókn-
um á möguleikum á vetnisfram-
leiðslu hér á landi. „Það mun áreið-
anlega líða þó nokkur tími þangað
til við sjáum hér vetnisknúna bíla,
flugvélar eða skip. Kannski gerist
þetta miklu fyrr en við höldum,"
segir Eiður.
„Þetta er eðli málsins samkvæmt
verkefni sem umhverfisráðuneytið
hefur áhuga á og reynir að fylgjast
vel með,“ sagði Eiður að lokum.
-HÞ
Alltaf fylgir því nokkur áhætta að
vera óbólusettur gagnvart veiki eins
og lömunarveiki eða mænuveiki.
Áhættan er þó mun meiri þegar fólk
ferðast til suðrænna landa. Þar er
lömunarveikisveira í jarðveginum. Ól-
afur sagðist hvetja alla sem ferðast til
suðrænna landa að láta bólusetja sig
áður en lagt er af stað.
Ólafúr sagði að alltaf sé eitthvað um
hópa fólks sem af einhverjum orsök-
um neiti að láta bólusetja sig eða
þiggja aðra heilbrigðisþjónustu. Hann
sagði að sumir geri þetta af trúarleg-
um ástæðum, en það gildi þó alls ekki
um alla. Þetta komi einkum niður á
bömunum. Ólafur sagði mikilvægt
fyrir okkur að vera vakandi fyrir þess-
ari hættu.
Hér á landi er engin skyldubólusetn-
ing til lengur eftir að hætt var að bólu-
setja við stóru- bólu. Böm eru hins
vegar bólusett hér á landi fyrir mörg-
um sjúkdómum, reyndar fleiri sjúk-
dómum en í flestum öðrum löndum.
Ólafur sagði að alltaf væri eitthvað um
að foreldrar neiti að láta bólusetja
bömin sín. Hann sagði að strangt til
tekið geti foreldri staðið á því að neita
að láta bólusetja bamið sitt. Það komi
hins vegar til greina þegar um er að
ræða smitandi farsóttir að beita við-
komandi sömu aðferð og Vottar Je-
hóvar hafa verið beittir, en þeir hafa
verið sviptir foreldrarétti tímabundið
þegar talið hefur verið að líf bams sé í
hættu fái það ekki blóð. Vottar Jéhóv-
ar neita sem kunnugt er að þiggja blóð
af trúarlegum ástæðum.
Ólafur sagði að íslendingar væm
komnir lengst þjóða í því að útrýma
lungnabólgu með bólusetningu. Tek-
ist hefur að útrýma einni tegund
heilahimnubólgu með bólusetningu.
Á næstunni verður farið af stað með
bólusetningu gegn inflúensu í sam-
vinnu við Alþjóða heilbrigðisstofnun-
ina. -EÓ
Janes S. Andres afhendir Eiöi bókagjöfina í gær. Tlmamynd Ami Bjama
Umhverfisvænar bækur frá BNA
Janet S. Andres, starfandi sendi- Þær íjalla um 14 málaflokka og bókagjöf muni efla verulega bóka-
herra Bandaríkjanna á íslandi, af- meðal þeirra eru td. förgun úr- kost ráðuneytisins og stofnana
henti í gaer Eiði Guðnasynl um- gangs, vemdun vatns, umhverfls- þess. Þá telur ráðherra að bóka-
hverfisráðherra safn bóka um um- mat, frárennsllsmál, áhættumat safn ráðuneytisins verði á næst-
hverflsmál. og mengunarvamir. unni gert aðgengilegt vísbida-
Umhverfisverndarstofnun Banda- Við þetta tækifæri sagði um- mönnum, námsfólki og áhuga-
rikjanna hefur gcflð bækuraar út hverflsmálaráðherra að þessi fólki um umhverflsmáL
Deyfð er yfir fasteignamarkaðinum:
Utgáfa húsbréfa dregst
saman um 3,5 milljarða
Gefin vom út húsbréf fyrir 24,5%
lægri upphæð á fyrstu átta mánuð-
um þessa árs en á sömu mánuðum
í fyrra. Áætlað er að gefln verði út
húsbréf fyrir 12 milljarða á þessu
ári, en á síðasta ári nam þessi út-
gáfa 15,5 milljörðum króna.
Samdráttarins hefur fyrst og fremst
gætt í viðskiptum með notaðar
íbúðir. Fjöldi afgreiðslna hefur hins
vegar aukist vegna nýbygginga ein-
staklinga en heildarfjárhæð er þó
óbreytt vegna lægri meðallánsupp-
hæðar.
Nú er að koma á markað nýr flokk-
ur húsbréfa sem telur 4 milljarða
króna. Áætlað er að flokkurinn dugi
til að sinna fasteignaviðskiptum út
árið. Hingað til hafa um 65% af nýj-
um húsbréfúm komið til sölu á
verðbréfamarkaði. Ef þróunin verð-
ur sú sama og hingað til, og miðað
er við forsendu um minnkandi við-
skipti á fasteignamarkaðinum, mun
draga úr framboði húsbréfa það sem
eftir lifir ársins. í fréttabréfi frá
Landsbréfum segir að þetta ætti að
öðru óbreyttu að geta leitt til lækk-
unar ávöxtunarkröfu. Þetta fer þó
eftir vaxtaþróun á fjármagnsmark-
aðinum í heild.
Síðustu mánuði hefur borið á því
að húsbréf séu í vaxandi mæli tekin
til greiðsiu á nafnverði vegna deyfð-
ar á markaðinum, þ.e. án affalla.
Jafnframt hafa seljendur litið svo á
að greiðsla í húsbréfum og útborg-
un réttlæti staðgreiðsluafslátt. Þetta
þýðir raunverðslækkun á fasteign-
um. Siík lækkun gæti hleypt meira
lffi í fasteignaviðskipti og þar með
húsbréfaútgáfu. í Ijósi efnahags-
ástandsins má gera ráð fyrir áfram-
haldandi deyfð í viðskiptum með
fasteignir. Offramboð er á íbúðar-
húsnæði, sérstaklega í nýbygging-
um. Því er spáð að verð á fasteignum
muni almennt lækka í verði, þegar
hefur borið á því að afsláttur sé boð-
inn á nýbyggingum. - EÓ