Tíminn - 04.11.1992, Qupperneq 5

Miðvikudagur 4. nóvember 1992
Tíminn 5
Guðmundur Jónas Kristjánsson:
Þjóðaratkvæðagreiðsla um EES
í þessari viku kemur til atkvæðagreiðslu á Alþingi um hvort samningn-
um um Evrópskt efnahagssvæði (EES) verði vísað til þjóðaratkvæða-
greiðslu eða ekki. Allir þingmenn stjómarandstöðu virðast styðja tillög-
una um þjóðaratkvæðagreiðslu, auk þess sem a.m.k. 2 þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins eru samþykkir tillögunni. Tvísýnt verður því um úrslit-
in.
Þjóðin ráði för
Samningurinn um Evrópskt eíha-
hagssvæði er stærsti og örlagarík-
asti samningur sem íslendingar
hafa gert við erlenda aðila á lýð-
veldistímanum. Þess vegna er það
skýlaus krafa að þjóðin fái að segja
álit sitt á honum í þjóðaratkvæða-
greiðslu. Annað væri að efna til
mikils ófriðar í landinu, og er ekki
á bætandi. Fjölmörg samtök í
landinu, sem hafa innan sinna vé-
banda þorra allra kosningabærra
manna, hafa krafist þjóðarat-
kvæðagreiðslu um EES. í ljósi þess
mikla stuðnings, sem tillagan um
þjóðaratkvæðagreiðslu nýtur bæði
meðal andstæðinga og stuðnings-
manna samningsins, er vandséð
hvernig Alþingi getur hafnað þjóð-
aratkvæðagreiðslu.
Fullyrðingin, að talsmenn þjóðar-
atkvæðagreiðslu séu á villigötum,
þar sem margir þeirra álíta EES
brot á stjómarskrá en ætla samt að
taka áhættuna á að þjóðin sam-
þykki EES með stjómarskrárbrot-
ið, er út í hötL Því niðurstaðan í
þjóðaratkvæðagreiðslunni gæti
auðvitað ráðið því alfarið hvort
þörf yrði á stjórnarskrárbreytingu
eða ekki. Ef þjóðin hafnar samn-
ingnum, þarf enga stjómarskrár-
breytingu. Best yrði hins vegar að
kosið yrði um þessi tvö óskyldu
mál samtímis, þ.e. stjórnarskrár-
málið og samninginn sjálfan, eins
og stjórnarandstaðan raunar legg-
ur tií. En meginmálið er að sjálf-
sögðu það, að vilji þjóðarinnar
komi fram og að það sé hún sem
ráði för í þessu örlagaríka máli, en
ekki aðeins 63 misvitrir einstak-
lingar við Austurvöll. Þá mega
EES-sinnar á Alþingi einnig hafa
það í huga, að verði tillagan um
þjóðaratkvæðagreiðslu felld, mun

sé hún sem ráði fSriþessu
ðrlagaríka máli, en ekki að~ '
eins 63 misvitrir einstak- -
lingar við AusturvöU. Þá
mega EES-sinnar á Alþingi
I einnig kafa það i huga, að
verði tillagan um þjóöarat-
kvœðagreiðslu feild, mun
róðurinn þyngjast mjðg að
ðUum Jylgifrumvðrpum
hans igegnum þingið.
róðurinn þyngjast mjög að koma
EES-samningnum og öllum fylgi-
frumvörpum hans gegnum þingið.
Því stór hluti alþingismanna telur
að samningurinn brjóti í bága við
stjómarskrána og að þjóðin verði
að fá að fella sinn efnislega dóm yf-
ir samningnum. Alþingismenn
hafa nefnilega svarið eið að stjórn-
arskránni og ber því skylda til, með
öllum ráðum, að koma í veg fyrir
brot á henni. Það stefnir því í stór-
pólitísk átök á íslandi, hafni Al-
þingi þjóðaratkvæðagreiðslu um
EES.
Sérhvert atkvæði
skiptir máli
Það er því afar mikilvægt, að allir
stuðningsþingmenn þjóðarat-
kvæðagreiðslu um EES verði við-
staddir atkvæðagreiðsluna á Al-
þingi nú f vikunni. Boði þeir for-
föll, kalli þeir inn varamenn. Því
þessi atkvæðagreiðsla er ein sú
þýðingarmesta á Alþingi íslend-
inga frá lýðveldisstofnun. Þama
getur sérhvert atkvæði skipt máli.
Stjómarliðar eru klofnir í afstöðu
sinni og því alls ekki tryggt, að
„Evrókratismanum" takist að
koma í veg fyrir þá sjálfsögðu kröfú
að íslenska þjóðin fái sjálf ráðið ör-
lögum sínum í jafti stóru sjálfstæð-
ismáli og því, hvort hún taki lest
Jóns Baldvins og félaga til Brussel
eða ekki.
Og að endingu til þeirra þing-
manna, sem enn eru í vafa um
stuðning sinn við þjóðaratkvæða-
greiðsluna um EES: Ábyrgð ykkar
er mikil! Lítið á þjóðaratkvæða-
greiðslu um EES sem þverpólitískt
máll Óttist ekki þjóðina eða dóm
hennarl Því eins og íslenskur máls-
háttur segir réttilega: „Rík eru ráð
rammrar þjóðar."
Höfundur er bókhaldari.
Gissur Pétursson:
Smá athugasemd vegna fréttar af nýstárlegu og skemmtilegu kennslugagni:
Gullakista sjávarútvegs
Á forsíðu Tímans í gær birtist frétt um „Gullakistu sjávarútvegsins“,
sem nýlega var útbúin og afhent fræðsluyfirvöldum í Reykjavík til um-
sjónar. Örlítils misskUnings gætir í frásögn blaðsins af þessu skemmti-
lega kennslugagni og er hér komið á framfæri örlítilU viðbót við hana.
Sl. miðvikudag var í Kennslumið-
stöð Námsgagnastofnunar efnt til
kynningarathafnar af tvennu til-
efni: Annars vegar kynnti Náms-
gagnastofnun námsbók, verkefna-
bók og myndband sem bera heitið:
íslenskur sjávarútvegur. Um er að
ræða afar vandaða útgáfu á yfir-
gripsmiklu námsefni, ætluðu 8.-
10. bekk grunnskólans, sem mun
koma skólakerfinu í góðar þarfir.
Kristján Ragnarsson, formaður
LÍÚ, afhenti Námsgagnastofnun
námsefnið fyrir hönd Samstarfs-
nefndar atvinnurekenda í sjávarút-
vegi, en nefndin styrkti gerð þess.
Kristján bætti síðan um betur í
ávarpi sínu og afhenti Námsgagna-
stofnun fyrir hönd LÍÚ til eignar
og afnota 30 eintök af heimildar-
kvikmyndinni Verstöðin ísland,
einhverri metnaðarfyllstu heimild-
arkvikmynd sem gerð hefur verið
um siávarútveg á Islandi til þessa,
en LIÚ lét vinna þessa mynd í til-
efni 50 ára afmælis samtakanna.
Hins vegar afhenti Þorsteinn
Pálsson sjávarútvegsráðherra
fræðsluyfirvöldum í Reykjavík
Gullakistu sjávarútvegsins, sem
um er getið í fréttinni í gær. Kistan
er samstarfsverkefni fræðsluskrif-
stofunnar í Reykjavík og fræðslu-
ráðs sjávarútvegsins, en starfs-
fræðslunefnd fiskvinnslunnar, sem
heyrir undir sjávarútvegsráðuneyt-
ið, sá um að útbúa hana.
Fiskifélag íslands, Fiskvinnslu-
skólinn í Hafnarfirði, Hampiðjan
hf., íslenskar sjávarafurðir hf., Max
hf. og Umbúðamiðstöðin hf. gáfu
hluti í kistuna, en sjávarútvegs-
ráðuneytið kostaði hana að öðru
leyti. Fróðlegt verður að sjá hvern-
ig þetta kennslugagn mun nýtast,
en ekkert skortir á hugmyndir þar
um hjá Guðrúnu Þórsdóttur,
starfsfræðsluráðgjafa hjá fræðslu-
skrifstofu Reykjavíkur, en að öðr-
um ólöstuðum hefur hún átt frum-
kvæðið að því að koma kistunni
góðu á laggimar. Til hennar eiga
kennarar og skólamenn að leita
varðandi not á kistunni.
Þegar þetta allt er tiltekið — þ.e.
námsefhið íslenskur sjávarútveg-
ur, heimildakvikmyndin Verstöðin
ísland og Gullakista sjávarútvegs-
ins — er óhætt að segja að mið-
vikudagurinn 28. október 1992
hafi verið einn af stóru dögunum í
fræðslustarfi í skólakerfmu um
sjávarútveg, atvinnugreininni sem
er lifibrauð okkar allra.
Með bestu fræðslukveðju.
Höfundur er verfcefnlsstjóri f sjávarút-
vegsráöuneytinu.
RIVIAR BÆKIIR
Ný skáldsaga eftir
Trausta Steinsson
Út er komin skáldsagan FjeU ris,
virkjunarsaga efUr Trausta
Steinsson. Sagan gerist mestan-
part á tjöllum þar sem unnið er að
virkjunarframkvæmdum, en sum-
part í höfuðborginni þar sem
menn hvflast aðra hverja helgi og
safna orku til að geta svo haldið
virkjunarframkvæmdunum áfram.
Fjatt rís er Önnur bók höfundar.
Áður er út komin eftbr hann reistt-
bókin Á stítnum skóm.
Guðsteinn gefur bókina út, G.
Ben. prentar, Islensk bókadreifing
sér um dreifmgu. Bókin er kflja og
kostar 2160 krónur.
Hverir á íslandi í
enskrí útgáfu
Út er komin hjá Máli og menn-
ingu bókin Geysers and Hot
Springs in Iceland eftir jarðfræð-
ingana Björn Hróarsson og Sigurð
Svein Jónsson. Þetta er ensk út-
Trausti Steinsson.
gáfa bókarinnar Hverir é íslandi, um hagnýtingu hans. Með
sem kom út í fyrra. tnyndum, teikningum, kortum,
Bókin frallar um nær aíla stærri kveðskap, þjóðsögum bngða hof-
og þekktari hveri landsbis og veit- undar upp heildstæðri mynó af
ir yfirsýn yfir öil heistu hvera- þessum gersemum þjóðarinnar.
svæðL Jafnftramt er gerð grein fyr- Bókin er 158 blaðsíður, prentuð i
ir uppruna jarðhitans og fiallað Prentsmiðjunni Odda hf.
Gangráður
talaðra orða
Þriðjudaginn 27. október birtist í blöðum ályktun stjómar íslenzkrar
málnefndar um Rfldsútvarpið. Tilefni ályktunarinnar eru tvær útsend-
ingar frá Bandaríkjunum, en þar þreyttu frambjóðendur í forsetakjöri
kappræðu í sjónvarpssal á dögunum. Nú þykir rétt að láta þess getið, er
hér fer á eftir.
Það er ofmælt, þegar íslenzk mál-
nefnd kveður Ríkisútvarpið hafa
sent út erlendar stjórnmálaum-
ræður „skýringar- og textalaust".
Hið rétta er, að skýringar fóru á
undan fyrri útsendingunni. í síðara
skiptið var umræða til skýringar í
upphafi og einnig við lok útsend-
ingar.
fannan stað eru umræddir sjón-
varpsþættir alls óskyldir þeim „dag-
legu útsendingum", sem íslenzk
málnefnd getur um í orðsendingu
sinni. Forsetakosningar í Banda-
ríkjunum eru sjaldgæf stórtíðindi.
Eðíilegt virðist að bregðast við
þeim með óvenjulegum hætti. Hér
var aukinheldur um að ræða út-
sendingu, sem hófst síðla kvölds og
ekki rakst á dagskrá Sjónvarpsins.
,AHt orkar tvímælis, þá er gert
er.‘‘ Svo var einnig um útsendingar
þessar. Áður en í þær var ráðizt,
leitaði Ríkisútvarpið því álits
menntamálaráðuneytis og fékk
samþykki þess í bréfi. Föstudaginn
23. október var málið borið form-
lega undir útvarpsráð. Lýsti ráðið
stuðningi við Ríkisútvarpið í
greindu efni.
í Útvarpslögum nr. 68/1985 segir
á þessa leið: „Ríkisútvarpið skal
leggja rækt við íslenzka tungu,
sögu þjóðarinnar og menningar-
arfleifð."
Þetta ákvæði er einn af hornstein-
um Ríkisútvarpsins, enda hefúr
Ríkisútvarpið verið gangráður tal-
aðra orða á íslandi í meira en sex
tugi ára. Stofnunin kappkostar að
rækja hlutverk sitt í þessu efni, og
svo mun enn verða á komandi
tíma. Ríkisútvarpið og íslenzk mál-
nefnd eru því samherjar. Góðs er
að vænta af gagnkvæmum stuðn-
ingi hér eftir sem hingað til.
Heimir Steinsson