Tíminn - 20.07.1993, Síða 7

Þriðjudagur 20. júlí 1993
Tíminn 11
„Hér [ gamla daga þá sögðu menn annað hvort „urrdan, urrd-
an,“ eða „komdu“. Þeir hlýddu nú oftast „urrdan, urrdan,“ en
það var ekki nærri alltaf að þeir kæmu til manns,“ segir Gunnar
Einarsson, bóndi og fjárhundaþjálfari á Daðastöðum í Núpa-
sveit „Nú eru hins vegar notaðar margar skipanir á hundana.
Ég nota 5-7 skipanir aöallega."
Gunnar hefur ræktað skoska fjár-
hunda, Landamæra-Collie, í u.þ.b.
15 ár. „Þeir eru hljóðir, hafa mjög
gott lag á kindum og halda sig frá
þeim. Þeir hlaupa hringinn í
kringum þær,“ segir Gunnar. „Ég
flutti inn aftur fyrir fjórum árum
fleiri hunda til þess að halda við
stofninum. Síðan flutti ég inn í
fyrrahaust nýsjálenska, geltandi
fjárhunda. Það getur verið gott að
hafa geltandi hund ef maður er
með stóra hópa eða er að reka inn.
Þessir hundar hafa þann eigin-
leika fram yfir íslenska hundinn að
þeir leitast við að halda hópnum
saman. Þeir hlaupa ekki bara í
kindurnar og djöfla þeim eitt-
hvert.“
Gunnar segir það yfirleitt ekki
vandasamt verk að þjálfa fjárhund
og leggur til að menn geri það upp
á eigin spýtur. „Það er eðlilegast að
fólk geri þetta sjálft. Ef fólk fer ein-
hvem veginn öðmvísi að hundi
heldur en á að gera, eftir að ég er
búinn að þjálfa hann, þá getur það
eyðilagt alveg það sem ég hef gert.
Sá sem fer með hund í kindur og
veit ekkert hvað hann er með í
höndunum getur vel eyðilagt
hund á fyrsta stundarfjórðungn-
um. En ég hef veitt mönnum upp-
lýsingar um þetta og gefið mönn-
um leiðbeiningar ef þeir leita eftir
því,“ segir Gunnar. „Þegar ég var á
Nýja-Sjálandi þá vann ég við
smalamennsku og gerði ekkert
annað. Þá þjálfaði ég hunda sem
ég seldi síðan. Ég hafði hugsað
mér að gera þetta hérna líka. En
reynslan varð sú að þeir sem tóku
við þeim, áttuðu sig ekki alltaf á
því hvað þeir voru með. Það er
ekki sama hefð hér og á Nýja-Sjá-
landi."
- Myndir þú segja að fjárhunda-
menning sé frumstæðari hér á
landi en meðal annarra landbún-
aðarþjóða?
„Henni fór aftur. Þegar það var
beitt hérna í gamla daga þá voru
fleiri sem voru innan um féð og
hundana og náðu tökum á hund-
unum. En síðan þegar menn
hættu að beita, þá fór þessu aftur,“
segir Gunnar. ,A Nýja-Sjálandi eru
hjarðirnar svo stórar og fólkið svo
fátt að bóndi getur alveg eins setið
heima eins og að fara að smala án
hunds. Hér hafa menn þrátt fyrir
allt komist upp með þetta með alla
vega hundum og mannskap á
hestum. Og frá fomu fari hafa ver-
ið menn innan um, sem hafa átt
góða hunda.“
- Hafa menn vanmetið hlutverk
hundsins, eða jafnvel borið litla
virðingu fyrir honum?
„Ég veit ekki hvað þetta er. Þetta
er einhver lenska. Það hefur ekki
þótt sjálfsagt að leggja sig eftir að
temja hunda og stundum gefast
menn upp,“ segir Gunnar. „En
menn taka ekki hest úr stóðinu og
ætlast til mikils af honum. Það er
eins með hunda. Ef hundamir fá
ákveðna gmnnþjálfun, þá gleyma
þeir henni aldrei. Síðan fer þeim
alltaf fram, þangað til að þeim fer
að fara aftur.
En hundar em mismunandi auð-
tamdir. Landamæra-collie em t.d.
mjög viljugir og langar svo mikið
til að gera eitthvað."
- Er íslenski fjárhundurinn lítið
notaður af bændum?
„Það em ekki margir hreinrækt-
aðir íslenskir hundar. Mjög margir
hundar em skotablendingar. Og
blendingar geta vera ágætis fjár-
hundar.“
- Hvaða eiginleika þarf hundur
að hafa til þess að verða góður
fjárhundur?
„Þessu er mjög erfitt að svara.
Fjárhundar em settir saman úr
svo geysilega mörgum þáttum.
Þetta er álíka erfitt og að svara því
hvaða eiginleikar maður þurfi að
hafa til þess að vera góður einstak-
lingur. Maður fær aldrei fjárhund
eins og maður vill hafa hann. Þeir
em allir á einhvem hátt takmark-
aðir. En það er aðalatriði að þeir
hafi áhuga á kindurn," segir Gunn-
ar Einarsson bóndi, fjárhunda-
þjálfi og fyrrverandi smali á Nýja-
Sjálandi. GS.