Tíminn - 21.07.1993, Blaðsíða 4

4 Tíminn

Miðvikudagur21. júlí 1993
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tlminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aöstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrlmsson
Skrifstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavlk Sfml: 686300.
Auglýsingaslmi: 680001. Kvöldsfmar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1368,- , verð I lausasölu kr. 125,-
Grunnverð auglýsinga kr. 765,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Er ríkisstjórnin að
tapa í glímunni við
verðbólguna?
Ríkisstjórnin sem nú situr tók við búi þar sem ríkti
ein allra lægsta verðbólga í löndum Efnahags- og
framfarastofnunar Evrópu, eftir að ríkisstjórn
Steingríms Hermannssonar hafði tekist að ná verð-
bólgunni langt niður fyrir það sem hún er í helstu
nágrannalöndum okkar.
Þrátt fyrir seinheppni á hinum ýmsu sviðum hefur
núverandi ríkisstjórn enn ekki tekist að klúðra þeim
árangri í verðlagsmálum sem hún hlaut í vöggugjöf,
þó oft hafi það staðið tæpt. í því sambandi er rétt að
minna á að eitt af því fáa, sem hagfræðingar um víða
veröld eru sammála um, er að það eitt að halda lágri
verðbólgu niðri er barnaleikur borið saman við þá
glímu og þau átök sem þarf til að ná verðbólgu nið-
ur.
Forsætisráðherrann skortir forystu til að ráðast
gegn þeim sem vilja hleypa verðbólgu af stað að
nýju. Svo virðist sem helstu stuðningsmenn ríkis-
stjórnarinnar í atvinnulífinu ætli sér að hunsa þá
ábyrgð, sem á þeim hvílir, og tryggja fyrst og fremst
skammtímahagsmuni fýrirtækja sinna, hvað sem
líður nýrri verðbólguholskeflu, sem á okkur getur
dunið ef ríkisstjórnin sýnir ekki þann kjark og þor
sem nauðsynlegt er í verðbólguglímunni.
Hér skulu nefnd nokkur dæmi. Morgunblaðið birti
föstudaginn 25. júní frétt um að hugsanlega yrði
gengi íslensku krónunnar fellt á næstu dögum. Það
eitt að slík frétt birtist í málgagni, sem vitað er að
sækir upplýsingar inn í innsta kjarna Sjálfstæðis-
flokksins, gerir að verkum að ekki verður hjá því
komist að fella gengið til að koma í veg fyrir óeðlileg
gjaldeyriskaup í kjölfar fréttarinnar.
í útvarpsfréttum þá um kvöldið mætir forstjóri
Skeljungs, sem jafnframt er varaformaður Vinnu-
veitendasambandsins og einn eigenda Morgunblaðs-
ins, og tilkynnir nánast berum orðum að Skeljung-
ur muni ekki lækka olíuverð fyrir helgina líkt og
önnur olíufélög hafi gert, því ríkisstjórnin muni
fella gengið næsta mánudag.
Eftir gengisfellinguna hafa dunið á slíkar verðlags-
hækkanir að almenningur man orðið ekki slíkar í
lengri tíma. Öllu því fer fram án þess að ríkisstjórn-
in hreyfi legg eða lið eða reyni með þeim ráðum,
sem henni eru tiltæk, að veita verðlagshækkunum
viðnám. Hér nægir að minna á að Coca-Cola hækk-
aði gosdrykki um 7% og ætlar sér að ná inn auknum
tekjum sem svarar til allrar gengisfellingarinnar,
þrátt fyrir að innflutt hráefni sé aðeins brot af rekst-
rarkostnaði verksmiðjunnar! Þar vega laun þyngst,
en þau hafa ekkert hækkað, eins og öllum er kunn-
ugt. Coca-Cola var eitt þeirra fyrirtækja sem nutu
hvað mests hagræðis af niðurfellingu aðstöðugjalds
um síðustu áramót og sýnt er að slíkt er í engu met-
ið og hinum minnstu tilkostnaðarhækkunum sam-
stundis velt margföldum út í verðlagið.
Bandamönnum ríkisstjórnarinnar í eigin hópi fer
fækkandi og allt útlit er fyrir að þær skorður, sem
reistar hafa verið við verðbólgunni, séu að gefa sig,
allt fyrir forystuleysi ríkisstjórnarinnar.
Enn eru til hugrakkir menn sem
þora aöfylgja eftir hugsjónum sín-
um og synda gegn straumnum og
það gleður Garra sannarlega enda
er Garri sjálfur hugsjónamaður og
líkar vel að sjá og finna að hann er
ekki einn í heiminum.
Þess vegna gladdist Garri mjög og
hjarta hans sló örar þegar hann
fékk í gær að vita að sá maður sem
hvað harðast hefur fylgt eftir hug-
sjónum sínum í ræðu og riti og
m.a. gaf út tímaritið Frelsið sem
varð gjaldþrota fyrir nokkru, hefur
ekki látíð bugast. Hann er enn að
og ættar nú að benda okkur á betri
leiðir til sjálfrar lífshamingjunnar
væntanlega. Til þess að Garra og
öllum hinumvillurálandi sauðun-
um auðnist að sjá ljósið ætlar
Hannes blessaður Hólmsteinn
Gissurarson að fera að gefe út
tímaritið Betri leiðir og markmið-
in eru háleit og lýsa einstæðu hug-
rekki mikilmennis sem barist hef-
ur við fbrynjuna Herdísi og drek-
ann Ömólf:
Með útgáfu tímarits segist Hantv
es Hólmsteinn stefha að því að það
hafi hámarksáhrif frekar en há-
marksutbreiðslu og ekki skortir á
hugrekkið, því að tímaritið skal
þora að styðja Davíð Oddsson og
jafnvel Þorsteín Pálsson þegar
hann gerir góða hluti og Ifaildór
Blöndal í breytingum á Pósti og
síma. Þá skal ritið vera andvígt
Steingrími Hermannssyni, Ólafi
Ragnari Grfmssyni og fleiri Jær-
eyskum" sfjómmálamönnum og
svo síðast en ekki síst - á móti
verkalýðshreyfingunni.
Ritið mun hins vegar, að því er
sjálfúrfrumkvöðullinn og hugsuð-
urinn Hannes Hólmsteinn skrifar
lærisveinum sínum og stuðnings*
mönnum, styðja fyrirtæki, einka-
ffamtakið og þau stórfyrirtæki sem
ekki eru á móti Honum sjálfumog
hugsun hans. Þessa samherja sína
hyggst Hannes styðja gegn verka-
lýðshreyfingunni og öllum feitum
köllum með einokunaraðstöðu.
En Hannes ætlar ekki bara að
djöftast gegn hinu illa heldur
hyggst hann líka fara að dæmi
sjálfs skaparans sem ...“hiö stríða
Wandar blíðu, ailt er gott sem
gjörði hann.“ Þanníg munu valin-
Jainnir sóma- og kunnáttumenn
fialla um hinar góðu hliðar lífsins,
svo sem menningarviðburði, veit-
ingahús, mat og eðaJvín, glæsibíla
eins og Audi, BMW, Mercedes
Benz, Mitsubishi sportbílínn,
M;izda sportbflinn, Nissan NX100
ogallafínujeppana.
Garri veit að til þess að dekka aJlt
þetta í einu og sama tímaritinu
þarf hugreltki og það míkið. Það
sltal ennog aftur ítrekað. Garri veit
að það skortir Hannes ektó og von-
araðþeir, sem Jrann hyggst fá til að
skrifa í ritið, svo sem ólafúr
Bjömsson, Matthías Johannessen,
Jónas Haralz og Glúmur Jón
BjÖmsson efnafræðinemi, verði
líka hugrakkir og staðfastir eins og
meistarinn sjálfúr og biii ekkí þeg-
ar á hólminn er komið. Garri ætíar
að halda partý og drekka Bermúda-
skál þegar fyrsta tölublað Betri
leiða kemur út Þá verður gaman
og Bjama Fel. verður ekki boðið.
Ofan jarðar og neðan
Það er orðið vandlifað í þjóðarbúi
Davíðs & Co. Bannað er að
brugga, ekki má veiða fisk, ekki
svíkja undan skatti og ekki
stunda annan búskap en hokur
og svo er þetta kallaður frjáls
markaðsbúskapur. Það má þakka
guði fyrir á meðan vextir eru
frjálsir og gjaldeyrisbrall ótak-
markað og hægt er að kaupa rík-
istryggð húsbréf með myndarleg-
um afföllum, svo ekki sé talað um
allar skattfrjálsu eignatilfærsl-
umar sem guð á himnum heldur
sinni blessuðu vemdarhendi yfir,
hvemig svo sem þjóðarskútan
annars velkist í heimsins ólgusjó.
Merkasta nýsköpun í atvinnulífi
síðari ára er bruggstarfsemi. Ein-
staklingsframtakið stofnsetur lítil
og snotur fyrirtæki og sýður
fimafínan landa og selur á helm-
ingi lægra verði en ríkið er fært
um.
Markaðssetning landans er til
fyrirmyndar og má með sanni
segja að gæðastjómun sé á starf-
seminni allri. Mörg störf skapast
vegna bruggsins; til að mynda er
vélsmiðja suður í Hafnarfirði
önnum kafin við að smíða brugg-
verksmiðjur og er með á lager
nokkrar stærðir og gerðir. Þá eyk-
ur þetta lögreglustarfsemi í land-
inu og er jafnvel talað um að bæta
nokkmm deildum við embættin
til að þefa uppi bmggara og gera
tæki þeirra upptæk. Það eykur
enn umsetninguna hjá vélsmiðj-
unni og dregur úr ríkisafskiptum
af áfengissölu og er þetta allt í
hinu besta standi.
Að vísu eru einhverjir að múðra
út af drukknum unglingum, en ef
þeir em ekki fúllir af landa verða
þeir bara fullir af einhverju öðru.
Eða þá að þeir verða uppfúllir af
kvikmyndagerðaráhuga eða ein-
hverju öðru sem er miklu meira
mannskemmandi en landaneysla.
Öfugsnúin
tekjuöflun
Gutti í Ámunni var frumkvöðull
að almennu bruggi og seldi vönd-
uð efni og tæki til iðnaðarins.
Síðan datt hann í pólitík og gerð-
ist stjórnarerindreki að brydda
upp á nýjungum í atvinnulífi og
skilaði því verkefni með miklum
ágætum.
Nú stendur ríkisvaldið í því að
loka bmgghúsum, en það getur
verið ágætlega atvinnuskapandi
eins og áður er vikið að.
Skattsvik em á sinn hátt aðferð
til tekjuöflunar. Ríkið er svikið
um þá peninga sem hirðusamir
skattiborgarar stinga í eigin vasa.
Þetta hefur löngum verið einn
höfúðatvinnuvega og í sambandi
við það er talað um neðanjarðar-
hagkerfi, sem kvað ekki vera
miklu ómerkilegra en það sem
starfrækt er ofanjarðar, svarta at-
Vítt og breitt
vinnustarfsemi og þjófnað á sölu-
skatti eða virðisaukaþrepum.
Nýlegt embætti skattrannsókn-
arstjóra er stofnað til höfuðs
skattsvikunum og hefur fundið
hvorki meira né minna en sjö
skattsvikara á hálfu ári. Þau af-
köst eru sögð helmingi fleiri en
þegar ríkisskattstjóri var að
bögglast í skattsvikunum með
þeim árangri að ráðherrar stigu
enn og aftur á stokk og vitnuðu
um margra milljarða skattsvik,
sem nam ávallt mun hærri upp-
hæðum en gjörvallur ríkissjóðs-
hallinn. Samt var aldrei gert neitt
í málinu, nema helst að flækja
skattalögin sífellt meira og betur
skattsvikurunum í vil.
Nú eru skattsvikin aftur á móti
orðin að atvinnutækifærum.
Fjórtán manns nýju stofnunar-
innar eru búnir að finna sjö skatt-
svikara, sem vonandi eiga fyrir
launum þeirra sem rannsaka
undanskotin.
Ef neðanjarðarhagkerfið er eins
merkilegt og Iátið er í veðri vaka,
er sjálfsagt koma á laggimar
þjóðhagsstofnun neðanjarðar til
að fylgjast með og gera framtíðar-
spár um hagvöxt og horfur í at-
vinnulífi í neðra, rétt eins og gert
er hið efra. Svo mætti bera Jiag-
kerfin saman.
Hver veit nema að í ljós komi að
neðanjarðarhagkerfið sé mun
skilvirkara en það sem notast er
við á yfirborðinu. Má þá mikið af
því læra og væri athugandi hvort
ekki mætti skipta. Thka neðan-
jarðarhagkerfið í notkun með
höfuðstöðvar í Seðlabankahús-
inu, en söklcva því útjaskaða hag-
kerfi sem engu skilar nema gjald-
þrotum og skuldum niður fyrir
yfirborðið, þar sem það angrar
engan, fremur en það neðanjarð-
arkerfi sem nú er hvað hagsælast.
Umskiptingur
Með opnum huga er vel hægt að
snúa við blaði og efla einstak-
lingsframtak og markaðsbúskap.
Með því að banna Höskuldi að
selja áfengi, en leyfa sjálfstæða
bruggstarfsemi munu þúsund
blóm spretta, eins og hjá skáldinu
Maó, og milliliðum sem aðskilja
ffamleiðendur og fyllirafta mun
fækka.
Með því að kasta yfirborðshag-
kerfmu fyrir róða og taka upp
neðanjarðarhagkerfi í þess stað
vinnst margt, svo sem að ekki
þarf þá lengur að kvarta yfir
skattsvikum, því þau verða sjálf-
krafa í lög leidd. Skatttekjur þurfa
samt ekkert að minnka, því að í
núverandi kerfi eru allir liátekju-
menn og eignafólk skattfrjálst
hvort sem er og ekkert er borgað
af stórfelldustu eignatilfærslum
allra tíma.
Það er verst ef Sameinaðir verk-
takar og önnur þjóðþrifafyrirtæki
hverfa af yfirborðinu og lenda í
neðanjarðarhagkerfinu. Þá hverfa
manni sjónum kröfur erfingja
hermangaranna á hendur þjóðfé-
leginu sem elur þá.
Annars skiptir kannski litlu máli
hvað snýr upp og hvað niður í því
kompaníi sem kallað er Lýðveldið
ísland. Kolkrabbinn og erfðabor-
in nómenklatúra á þetta allt
hvort sem er, ofan jarðar og neð-
an. OÓ