Tíminn - 22.09.1993, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Miðvikudagur 22. september 1993
Tíininn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Mótvægi hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aðstoöarritsýóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrlmsson
Skrtfstofur: Lynghálsi 9,110 Reykjavlk Sfml: 686300.
Auglýslngasfml: 680001. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1400-, verð f lausasölu kr. 125,-
Grunnverö auglýsinga kr. 765,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
I Stíl
„Hauks Haukssonar“
Stjórnmál á öld fjölmiðlabyltingarinnar hafa tekið
breytingum. Fjölmiðlar ganga nærri stjórnmála-
mönnum. Þeir eru í sviðsljósinu í orðsins fyllstu
merkingu.
Þegar svo háttar til gildir miklu fyrir þá að vanda
framsetningu á sínum málflutningi. Þeim ber til þess
skylda að tala þannig að það skiljist og standa við orð
sín.
Því miður kemur það æði oft fyrir að stjórnmála-
mennirnir falla í þá gryfju að gefa frá sér yfirlýsingar
til þess að láta á sér bera, og sviðsljósið ber málefnin
ofurliði, verður aðalatriði.
Þegar ríkisstjórn Davíðs Oddssonar tók við völdum
lét forsætisráðherra svo um mælt að ráðherrar ættu
ekki ætíð að vera í fjölmiðlum. Þessi orð hljóma ein-
kennilega þessa dagana í þeirri ótrúlegu atburðarás
sem átt hefur sér stað á stjórnarheimilinu.
Það eru mjög athyglisverðar yfirlýsingar sem ráð-
herrar Sjálfstæðisflokksins gefa um framgöngu utan-
ríkisráðherra í ýmsum málum. Landbúnaðarráðherra
talaði á stjórnmálafundi í kjördæmi sínu um „popp-
pólitíkusa" með þeim hætti að ekki fór á milli mála
hvað var átt við. Forsætisráðherra lýsti því yfir að ut-
anríkisráðherra hafi verið að „gera að gamni sínu“ í
viðtali við norska útvarpið um viðræður íslendinga og
Norðmanna um Smuguna. Fjármálaráðherra lýsir því
síðan yfir að utanríkisráðherra hafi sennilega látið yf-
irlýsingar falla í gamni um innflutning á kjöti gegnum
Keflavíkurflugvöll, en orðið að standa við orð sín.
Slík stjórnsýsla gengur auðvitað ekki. Þjóðin verður
að vita hvenær má taka mark á ráðherrum hennar eða
ekki og gildir þá einu hvaða ráðherra á í hlut.
Sjálfstæðisráðherrar og þingmenn verða að svara
þeirri spurningu hvort þeir vilji bera ábyrgð á utanrík-
isráðherra, þegar ekki liggur Ijóst fyrir hvort hann er
að grínast í alvarlegustu málum eða ekki. Þegar málin
eru af svo alvarlegum toga sem milliríkjasamningar
og framkvæmd laga, verður ekki búið við grínið. Það á
heima á öðrum stöðum.
Forsætisráðherra ber að biðjast lausnar fyrir utanrík-
isráðherra. Það er rökrétt framhald af atburðarás und-
anfarinna daga. Ef það verður ekki gert, er það merki
um að sjálfstæðismenn ætli að láta grínið yfir sig
ganga og hefja „poppið“ til vegs og virðingar í íslensk-
um stjórnmálum.
Til hliðar við fréttastofur fjölmiðlanna rekur grínisti,
sem nefnir sig „Hauk Hauksson", fréttaþjónustu sem
nefnd er „Ekkifréttastofan". Alvöru fréttir eru þessa
dagana að líkjast „Ekkifréttum" meir og meir. Ef sjálf-
stæðismenn láta sér þetta vel líka, væri einfaldara að
fá grínistann „Hauk Hauksson“ í utanríkisráðuneytið.
Menn vita þó að hann er alltaf að gera að gamni sínu,
en einhverjir gætu ennþá tekið utanríkisráðherra al-
varlega.
Þess hefur nú verið krafist að Alþingi komi saman
þegar í stað til þess að ræða þá alvarlegu stöðu, sem
upp er komin í stjórnsýslunni. Það er eðlileg krafa og
þar ætti forsætisráðherra nú þegar að gera grein fyrir
því hvað hann hyggst fyrir og gefa Alþingi skýrslu um
málið. Þeim skrípaleik, sem þjóðin hefur orðið vitni
að síðustu daga, verður að linna. Utanríkisráðherra
eða ríkisstjórnin öll verður að víkja.
Siöareglur Alþýðuflokksins í opin-
berum embættaveitingum hafa
nokkuð verið í umræðunni að und-
anfömu. Gagnvart almenningi virð-
ast þessar reglur cinfaldar, hnitmið-
aðar og áhriferíkar eins og fjöldi
krata sem kominn er á ríkisjötuna
ber vott um. Síðustu og frægustu
dæmin um stílhreina embættaspill-
ingu samkvæmt lögmálinu eru út-
htutun embætta til þeirra Jóns Sig-
urðssonar, Eiðs Guðnasonar og
Karls Steinars Guðnasonar. Siða-
reglumar mætti oröa þannig að ef
maður er krati fær hann stöðu hjá
ríkinu og ef maður er toppkrati fær
hann toppstöðu hjá ríkinu.
Búseta er atriði
Nú helúr hins vegar komið í ljös að
reglumar eru nokkuð Qölbreyttari
en áðurvar talið og að það skipti td.
máli úr hvaða kjördæmi kratinn
kemur, þannig að kratar eru misrétt-
háir í stöðuveitingastiganum eftir
því í hvaða kjördæmi þeir búa. Þann-
ig upplýsir Jón Sæmundur Sigur-
jónsson, fyrrverandi alþingismaður
Alþýðuflokksins, það í viðtali við
Tímann f gær að búseta hans hafi
skiptmiklu máli þegar akvörðun var
tekin af heilbrigðisiáðherra um
hvem ætti að ráða. Jón Sæmundur
er nefnilega úr Norðurlandskjör-
dæmi vestra, og var þingmaður fyrir
það kjördæmi á sínum tíma. Karl
Steinar hins vegar, er úr Reykjanes-
kjördæmi sem er miklu merkilegra
kjördæmí f huga Mþýðuflokksíns,
auk þess sem ráðherrann er líka úr
því kjördæmi. Þessi litla kennslu-
stund í siðfræði stöðuveitinga hjá Al-
þýðuflokknum er kærkomin lexia
oklcur stjómmálaskýrendunum og á
Jón Sæmundur þakkir skildar.
Jón Baldvin gefur
tóninn
Itaunar kemur fleira atliyglisvert
Jón Sæmundur Sigurjónsson deildarstjóri um stöðuveitingu
forstjóra Tryggingastofnunar:
Er í réttum flokki en
ekki í réttu kjördæmi
„Ég tr kannski úr réttum flokkl en ekki réttu kjördæml," segir Jón
Ssmundur Slgurjónsson, elnn umsækjenda um stöóu forstjöra
Trygglngaetofnunar riklsins, aðspuröur um ástæöu þese að hann
var ekkl riðlnn I stðöu forstjóra Tryggingastofnunar riklslns. Hann
segir aö þaö sé nokkuö til f ummælum Péturs Blöndal, annars um-
sækjanda um stöðuna, þess efnls aö veriö sé aö hafa menn aö flfl-
um meö þvf aö auglýsa stööur sem búlö eé aö ráöstafa fyrirfram.
Jón Sxmundur íegir að hafi svo ver-
ið, að löngu hafi veríð búið að ákveða
hver fengi stöðuna, sé augljóst að
menn hafi verið hafðir að fíflum.
J6n Sæmundur vill samt ekki full-
yrða neitt um þetta og segist hafa sótt
um þessa stöðu í Ijósi þess að allir um-
sækjendur kæmu til greina en segir
þó: „Segir ekki einhvcrs staðar að
sjaldan Ijúgi almanrurómur."
Aðspurður segir Jón Sæmundur að
hann þurfi ekki að beita sér fyrir því að
þessi embættisveiting verði rædd inn-
an flokksins. „Sfmhringingar allt frá
þvf að þessi stöðuveiting átti sér stað,
sýna mér að þessi stöðuveiting er all
verulega í umræðunni
í máli heilbrigöisráðherra f kjðtfar
stöðuveitingarinnar kom fram að
hann hafi staðið frammi fyrir erfiðu
vali og á endanum valið hæfasta
manninn. Aðspurður um hvort hann
leggi trúnað á þetta vísar Jón Sæ-
mundur til ummæla Jóns Baldvins í
blaðaviðtali fyrr f sumar. Þar var haft
eftir formanninum að leit væri að öðr-
um cins manni og Karli Steinari í
þetta starí „Ég held að það hafi ekki
verið leitað mikið og þama hafi tónn-
inn verið gefinn,* segir Jón Scmund-
ur.
Hann segir að þó nokkuð margir um-
sækjendur hafi verið fullt eins hæfir
til að gegna forstjórastöðunni og jafn-
vel hæfari. Jón Sæmundur bendir á að
auk rin hafi einúngis Pétur Blöndal og
Kristjáíi Guðjónsson hlotið atkvæði
allra tryggingaráðsmanna. -HÞ
fram í viðtalinu við Jón Sæmund, því
hann bendir á hvemig ákvarðanir
um stöðuveitingar eru teknar í
flokknum. Samkvæmt upplýsingum
Jóns Sæmunds ferþetta þannig fram
að formaður flokksins gefur út opin-
bera yflrlýsingu um ágæti einhvers
tiltekins krata og eför að sú yfiriýs-
ing liggur fyrir skfptlr engu máli
r

hvort aðrir sækja um eða ekki, sá
sem formaðurinn hefur valið, skal
ráðinn. Garri man sjálfúr eftir því að
Jón Baldvin gaf út yfirlýsingar um að
Jón Sigurðsson væri afbragð ann-
arra manna í starf bankastjóra og
eins að Eiður yrði fínn sendiherra.
Jón Sæmundur bendir á að foring-
inn hafi gefið út títskipun sína um
Karl Steinar í blaðaviðtali ísumarog
sagt að það væri leit að betri manni
en Karli Steinari sem forstjóra hjá
TVyggingastofnun. Sú yfirlýsing varð
að mati Jóns Sæmundar til þess að
„það hafi ekki verið leitað mikið“.
Samkvæmt þessari vinnureglu,
sem innvfgður alþýðuflokksmaður
hefur nú opinberað, er Ijóst að það er
aðeins liður í þeim helgisiðum sem
skapast hafa í útfærslu siðareglna
krata að neita hástöfum að flokksieg
og kjördæmaieg sjónarmið ráði ferð-
inni í ákvarðanatöku um embætta-
veitingar. Það hlýtur því að vera í
samræmi við það að heilbrigðisráð-
herrann hefur staðfastlega neitað að
gangast við því að flokkspólitík hafi
nokkuð haft að gera með ráðningu
Karls Steinars til TVyggingastofnun-
ar og raunar hefúr ráðherrann talað
um mikil samsæri stjómarandstæð-
inga í þessum efrium.
Það má því þakka Jóni Sæmundi að
landsmenn vaða ekki lengur í villu
og svíma um hvemig staðið var að
ráðningu Karls Steinars. Nú getur
hinn almenni maður óhrswldur
hætt að trúa því að fegleg sjónarmið
hafi legið til grundvallar þessari pól-
itísku raðningu, og aftur tekið mark
á eigin dómgreind f málinu, Auðvit-
að er um bullandi spillingu að ræða,
þar sem stöðuveitingin var ákveðin
fyrir mánuðum á pólitískum vett-
vangi innan Alþýðuflokksins.
Garri
Versti efnahagsvandinn
Ahangandi annars stjómarflokk-
anna lét þá skoðun í ljósi í sfðasta
mánuði að ríkisstjómin sem nú
situr sé ein sú lánlausasta sem hér
hefur lafað í manna minnum.
Áheyrandi sem varð undrandi að
heyra svona staðhæfingu koma úr
þessari átt vildi fá að vita hvað væri
til marks um það.
Ekki stóð á röksemdarfærslunni:
Aldrei í sögunni hefur eins mikill
afli borist á land í einum mánuði
og í júlí s.l. Það er auðvitað hin
mikla og jafnvel óvænta loðnu-
veiði sem þar ríður baggamuninn.
í stað þess að auka þjóðinni bjart-
sýni og benda á þau góðu áhrif
sem aflasældin hefur á efnahagslíf-
ið héldu ráðherramir uppteknum
hætti að kvarta og kveina yfir að
allt væri að fara fjandans til. Þeir
berjast við skuldir og fjáriagahalla
og skera niður hér og skera niður
þar, hækka skatta og fjargviðrast
yfir fortíðarvanda og láta eins og
engar leiðir séu til út úr þeim
hremmingum með tilheyrandi
vaxtaokri og svartsýni sem heltek-
ur allt efnahagslífið.
Batamerki
Nú er komið í ljós, samkvæmt
Þjóðhagsstofnun, að sumarloðnan
auki hagvöxt um hvorki meira né
minna en prósent, sem er mjög
mikið sé nokkuð mark á hagvaxt-
artrúnni takandi. í fyrri spám og
forsendum fjárlaga er júlíloðnan
ekki tekin með í reikninginn.
Sú uppörvun sem þessi efnahags-
bati ætti að veita kafnar í hávaða-
rifrildi ráðherranna sín á milli um
á hvaða reglugerðum og tilskipun-
um eigi að taka mark og hvaða
stjómvaldsaðgerðir séu lögleysa
og stjómarskrárbrot.
Það er jafnvel erfitt að henda reið-
ur á hvers vegna mennnirnir séu
að deila svona hart, því samkvæmt
landbúnaðarráðherra mun inn-
flutningur á soðnu kjötmeti verða
gefinn frjáls eftir nokkra mánuði.
Hvort hann miðar við gildistöku
EES samningsins eða að samþykkt
GATT, sem kennd er við Umgvæ,
nái fram að ganga, gat hann ekki
um.
En í öllu hávaðarifrildinu um
innflutning á skinku og kalkún er
V.ttoBbreitt
hvergi vísað til þess að íslendingar
séu búnir að skuldbinda sig til að
hlíta samningum þeirra alþjóð-
legu samtaka sem hér em nefnd.
Eða era menn búnir að gleyma því
að Alþingi er búið að samþykkja
þátttöku í Evrópska efnahags-
svæðinu og að stefnt er að því að
það komist á koppinn næsta fúll-
veldisdag?
Þegar þeir samningar ganga í
gildi verða boð og bönn um títt-
nefndar vömtegundir smámál ein
miðað við margar aðrar breytingar
sem óhjákvæmilega munu dynja
yfir og duga þá lítt reglugerðir og
geðþóttaákvarðanir einstakra ráð-
herra til að ráðskast með verslun-
ar- og atvinnufrelsi.
Ekki sjálfrátt
En mönnunum í stjórnarráðinu
er ekki sjálfrátt. Þeir munu aldrei
kjósa að friðmælast við neinn þeg-
ar ófriður er í boði. Nú hefur þeim
tekist að espa hvern annan svo upp
að stjómarandstaðan kemst hvergi
að til að leggja orð í belg svo að eft-
ir verði tekið.
Þeim ber ekki gæfa til að notfæra
sér augljósan efnahagsbata til að
snúa við blaðinu heldur auka þeir
barlóminn og misklíðarefnin
smita um allt þjóðlífið.
Allt svartagallsrausið sem fylgt
hefur Viðeyjarstjórninni allt frá
því að hún fann upp fortíðarvand-
ann, hefur nú heltekið ráðherrana
svo að þeir sjá ekki glóru þótt farið
sé að rofa til, þökk sé aflamönnum
og sæmilegu markaðsverði. Bjarg-
ráðin em sem íyrr niðurskurður
velferðar og aukin skattlagning
með tilheyrandi bölmóði. Lánleys-
ið lætur ekki að sér hæða. Þetta
sýnir að stjómarherrarnir em
sjálfir mesti efnahagsvandinn og
er því ekki nema von að þeir leiti
langt yfir skammt til að vinna bug
á honum. OO