Tíminn - 07.10.1993, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 7. október 1993
Tíminn 3
Gunnarsholt kostar 29 milljónir á ári:
Ráðherra með rangar tölur
um rekstur Gunnarsholts
Pálmi Jónsson (Sjf1.)> nefndarmaður í fjárlaganefnd, segist telja að
heilbrigðisráðherra hafi fengið rangar upplýsingar um kostnað
vegna reksturs vistheimilisins að Gunnarsholti. Hann segir að
nettókostnaður ríkissjóðs vegna reksturs Gunnarsholts hafi veríð
29 milljónir í fyrra og því sé vandséð hvemig hægt veröi að spara
40 milljónir með lokun eins og talað hefur veríð um.
Lokun Gunnarsholts var rædd á Al-
þingi í gær að frumkvæði Margrétar
Frímannsdóttur (Alb.).
Heilbrigðisráðherra sagði að sam-
kvæmt sínum upplýsingum væri
kostnaður á legudag í Gunnarsholti
4.800 krónur. Pálmi sagði að í yfir-
liti Ríkisendurskoðunar um rekstur
Gunnarsholts kæmi fram að þessi
kostnaður hefði verið 3.800 krónur í
fyrra og væri þá kostnaður við við-
hald og umsjá húsnæðis tekinn
með. Samkvæmt því sem Pálmi
sagði var heildarkostnaður við
rekstur vistheimilisins í Gunnars-
holti árið 1992 um 50 milljónir. Sér-
tekjur stofhunarinnar hefðu verið
15,5 milIjónir.Að frádregnu viðhaldi
og umsjón með húsum væri kostn-
aður ríkissjóðs af Gunnarsholti 31
milljón. Þá sagði Pálmi að skrifstofa
Ríkisspítalanna tæki til sín hluta af
kostnaði við launaútreikninga og
annarrar umsjónar með stofnun-
inni. Þessi kostnaður mun ekki falla
niður að því er Pálmi segir. Nettó-
kostnaður ríkissjóðs af rekstri
Gunnarsholts sé því um 29 milljón-
ir. Pálmi sagðist ekki sjá hvernig
ætti að spara 40 milljónir með lok-
un Gunnarsholts eins og talað hefur
verið um.
„Ég hvet hæstvirtan ráðherra til
þess að kynna sér þetta mál vel. Ráð-
herrann er nýr í starfi og það virðist
svo sem til hans hafi borist upplýs-
ingar sem ríma ekki við upplýsingar
frá Ríkisendurskoðun,“ sagði Pálmi.
Fleiri þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins hafa efasemdir um réttmæti lok-
unar Gunnarsholts. Þeirra á meðal
eru Eggert Haukdal og Ámi John-
sen.
Margrét Frímannsdóttir fullyrti að
enginn spamaður yrði af lokun
Gunnarsholts, þvert á móti myndi
lokunin þýða meiri kostnað fyrir
ríkissjóðs þegar upp yrði staðið.
Hún benti á að verið væri að skera
niður hjá öðmm sjúkrastofnunum
sem sinna áfengissjúku fólki og
spurði hvemig þær ættu að geta
tekið að sér sjúklinga frá Gunnars-
holti eins og talað hefúr verið um.
Heilbrigðisráðherra sagði að mál
allra vistmanna á Gunnarsholti yrðu
athuguð og þess gætt að þeim yrðu
fundin önnur vistunarúrræði. Hann
nefndi í þessu sambandi Víðines,
dvalarheimili aldraðra, stofnanir
sem veita stoðþjónustu og stofnanir
sem veita virka áfengismeðferð, eins
Guðmundur Árni Stefánsson hell-
brigðisráðherra.
og t.d. Staðarfell.
Ingibjörg Pálmadóttir (Frfl.) sagði
að samkvæmt sínum upplýsingum
stæði fyrir dymm að loka Staðarfelli
um næstu áramót vegna fjárskorts
þannig að vistmenn á Gunnarsholti
gætu tæplega farið þangað. Ingi-
björg nefridi einnig að umtalsverð-
um fjármunum hefði verið varið til
viðhalds og endurbóta að Gunnars-
holti á síðasta ári. Hún spurði í
framhaldi af því hvort stjórnvöld
hefðu engin langtímamarkmið í
heilbrigðisþjónustu.. -EÓ
„Þetta má vinna stig af stigi“, segir heilbrigðisráðherra þrátt fyrir að
borgin hafni viðræðum um að yfirtaka dagheimili ríkisspítala:
Sjálfstæöisþingmenn á
móti tillögu ráðherrans
Veruleg andstaða er hjá nokkmm þingmönnum Sjálfstæðisflokks-
ins viö hugmyndir heilbrígðisráðherra um að ríkið hætti rekstrí
dagheimila sem sjúkrahúsin hafa rekið. Þetta kom fram í umræð-
um utan dagskrár á Alþingi í gær. Tveir þingmenn flokksins, Sig-
ríður Anna Þórðardóttir og Lára Margrét Ragnarsdóttir, lýstu yfir
miklum efsemdum um tillögu ráðherrans.
„Tekjumar hafa aðeins minnkað Iftillega. Stórauklnn halli á ríkissjóöi stafar
fyrst og fremst af þvl að útgjöldin hafa aukist mikið í tíð núverandi ríkis-
stjómar," segir Ólafur Ragnar Grímsson.
Rekstrargjöld ríkissjóðs nær fjórum milljörðum
meiri 1992/93 en
„Ekki allt sem
sýnist,“ segir
Ólafur Ragnar
„Ég vonast eftir aðeins vitrænni umræðum um þetta næstu vikum-
ar,“ sagði Ólafur Ragnar Grímsson á fréttamannafundi sem hann
boðaði til í gær. Tilefnið var það að vekja athygli fréttamanna á því
aö ekki værí allt sem sýndist um ýmsan samanburö í nýju fjáríaga-
frumvarpi og að þaö ríkisstjómin værí síður en svo að ná varanleg-
um tökum á ríkisútgjöldunum eins og m.a. forsætis- og fjármála-
ráðherra hefðu veríð að telja þjóðinni trú um. Raunar þvert á móti
— heildarútgjöld ríkissjóðs hefðu farið stómm vaxandi og þá sér-
staklega rekstrargjöldin.
Finnur Ingólfsson alþingismaður
hóf umræðuna og rakti ástæður
þess að sjúkrastofnanir hófu á sín-
um tíma rekstur eigin leikskóla.
Hann benti á að skortur hefði verið
á dagheimilisplássum í þessum
sveitarfélögum og því hefði þurft að
laða að nauðsynlegt starfsfólk með
því að bjóða því dagheimilispláss.
Þá vakti Finnur athygli á því að
dagheimilin veittu sérhæfðari þjón-
ustu en sveitafélögin veita í öðrum
sambærilegum stofnunum.
Af þessum sökum benti Finnur á að
það væri ósanngjamt af heilbrigðis-
ráðherra að halda því fram að verið
væri að mismuna fólki eftir búsetu
og verið væri að búa til forréttinda-
hóp. Finnur benti á að það væri
Sjálfsbjörg, landssamband
fatlaðra:
Lýsum
furðu okkar
á ummælum
ráðherra
Sjálfsbjörg, landssamband fatlaðra,
iýsir furðu sinni á ummælum fjár-
málaráðherra þess efnis að það sé
„dálítið skringilegt" að greiða þeim
oriofsuppbætur sem ekki hafi vinnu
og eru á bótum.
Þetta kemur fram í bréfi sem sam-
tökin sendu Friðriki Sophussyni
fjármálaráðherra í gær. Ofangreind
ummæli lét ráðherrann falla að-
spurður um þá ætlun ríkisstjómar-
innar að spara 200 milljónir króna
með því að skerða láglauna-, orlofs-
og desembergreiðslur atvinnuleys-
ingja, aldraðra og öryrkja.
Að mati samtakanna eru ummæli
ráðherra í algjörri andstæðu við
stefnu ríkisstjórnarinnar eins og
hún hefur verið kynnt í hvítbók
stjómarinnar.
krafa almennings, sem þyrfti að
greiða aðgöngumiða að heilbrigðis-
kerfinu um næstu áramót, að þar
væri starfsfólk.
Finnur vakti og athygli á því að nú
biðu um 900 böm eftir dagheimilis-
rýmum, biðtími væri að jafnaði 15
mánuðir og að 450 börn myndu
bætast á þennan lista um áramót
gengju áform ráðherra eftir.
Guðmundur Árni Stefánsson svar-
aði ekki þessum spumingum en
vitnaði í lög um verkaskiptingu ríkis
og sveitafélaga þar sem kveðið er á
um að rekstur leikskóla sé á hendi
sveitafélaga.
Ráðherrann fór að bera saman
sjúkraflutninga og rekstur leikskól-
anna. Hann sagði að enn hefði ekki
verið samið við borgina um að ríkið
yfirtæki sjúkraflutninga sem því ber
að gera samkvæmt verkaskiptalög-
unum.
Hann viðurkenndi að víða væri
skortur á leikskólarými en spurði
hvort það ætti að ráða því hvar ríkið
tæki ákvörðun um að greiða niður
dagvistun.
Ráðherrann viðurkenndi að
skammur tími væri til stefnu en
vakti um leið athygli á því að engin
Iög segðu til um það að það væri
hlutverk ríkisspítala að ala önn fyrir
rekstri Ieikskóla.
„Það liggur fyrir að hluti foreldra
þeirra barna sem em vistuð á leik-
skólum spítalans er einstæðir for-
eldrar sem njóta þar með forgangs,"
sagði Guðmundur Árni Stefánsson
en fram hefur komið að þessi hluti
er aðeins um tíundi hluti foreldra.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir benti
á að sér þætti þyngra en támm tæki
að hefja enn einu sinni umræður
um hugmyndir ríkisstjórnarinnar
um niðurskurð sem kæmi beinlínis
niður á bömum. Hún benti einnig á
að borgin hefði ekki staðið sig í dag-
vistarmálum og vitnaði til þess að
aðeins 12% barna á aldrinum 5 ára
og yngri í landinu nytu heilsdags-
vistunar.
„Það er samt tómt mál að tala um
að stofnanir eins og sjúkrahúsin,
sem byggð em á sérhæfðu vinnuafli
kvenna geti rétt sisona hætt þessum
rekstri," sagði Ingibjörg.
Hún benti á að sjúkrahúsin væm
ekki að reka dagvistarheimili af
mannúðarástæðum og það væri
ekki sérstakt verkefni þeirra að
koma skjóli yfir börn. „Þau gera það
sjálfs sín vegna og út frá eigin hags-
munum til að laða fólk til starfa.“
Þá spurði hún hversvegna byrjað
væri á því að höggva í starfskjör
kvenna. „Hvað með bílastyrki sem
em hluti af starfskjömm hjá
ákveðnum hópum,“ sagði Ingibjörg
og benti á ráðherra og þingmenn í
því sambandi.
Þá benti hún á að víða niðurgreiddi
ríkið mat og að það væri hluti af
starfskjömm. „Er það í verkahring
ríkisins að elda ofan í fólk. Ríkið ger-
ir það til að laða fólk til starfa sem
hluta af starfskjömm til að ná í fólk
og það sama er með dagvistarkjör-
in,“ sagði Ingibjörg.
„Nú hefur heilbrigðisráðherra með
aðstoð annarra í ríkisstjórninni sett
tilveru 1.400 foreldra upp í loft. Eins
og ástandið er núna í dagvistarmál-
um og á vinnumarkaðnum á þetta
fólk engan annan kost en að berjast
fyrir stöðu sinni með oddi og egg.“
Einar Guðfinnsson benti á að full-
trúar stjórnarandstöðu hefðu stutt
þingsályktunartillögu á sínum tíma
um flutning á dagvistun ríkisspítala
til sveitarfélaga og furðaði sig á um-
skiptunum nú. Sama gerði Gunn-
laugur Stefánsson sem einnig stóð
að tillögunni.
Páll áfram
formaður
Páll Pétursson var endurkjörinn for-
maður þingflokks framsóknar-
manna í gær. Páll fékk níu atkvæði,
en aðrir þingmenn flokksins skiluðu
auðu. Nokkrir þingmenn flokksins
vildu skipta um formann í þing-
flokknum og fóru þeir fram á að
Halldór Ásgrímsson tæki við for-
mennskunni, en hann var ekki til-
búinn til þess. -EÓ
Við athugun á nýju fjárlagafrum-
varpi sagðist Ólafur Ragnar hafa átt-
að sig á því að í öllum samanburði
væri þar miðað við árið 1991. Það
væri hins vegar löngu þekkt stað-
reynd að kosninga/stjórnarskiptaár
gæfu jafnan mjög villandi upplýs-
ingar. Miklu réttari mynd fengist við
samanburð á heilum stjórnarárum
— nú síðast á árunum 1989/1990
annars vegar og 1992/1993 hins veg-
ar.
Og þegar Ólafur Ragnar hafði þann-
ig „hreinsað" kosningaárin út úr
myndinni og síðan reiknað allar töl-
ur til fasts verðlags 1993, rak hann
hreint í rogastans.
Það kom nefnilega í ljós að þrátt
fyrir allan efnahagssamdráttinn, at-
vinnuleysið og launaskerðinguna
höfðu skatttekjur ríkissjóðs aðeins
dregist saman um einn milljarð á
stjórnarárum Friðriks 1991/1992 frá
því sem þær voru þegar Ólafur
stjómaði sjálfur 1989/1990.
Ríkisútgjöldin höfðu aftur á móti
aukist um sex milljarða á milli þess-
ara tímabila. Og hallinn á ríkissjóði
varð þar með um sjö milljörðum
meiri á tveim fyrstu heilu stjórnar-
árum Friðriks (nær 20 milljarðar)
heldur en hann var á tveim síðustu
heilu stjórnarárum Ólafs sjálfs (tæp-
lega 13 milljarðar).
Enn meira varð Ólafur hissa þegar
hann sá að skýringu þessarar miklu
hækkunar ríkisútgjalda var fyrst og
fremst að finna í auknum rekstrar-
útgjöldum, sem hækkuðu um hátt í
fjóra milljarða (tæp 5%) milli þess-
ara tveggja tímabila. Segir Ólafur
þetta glöggt vitni þess að ríkisstjóm-
in hafi svo langt í frá verið að ná
þeim tökum á rekstrarútgjöldunum
sem ráðherrar hafi sumir látið í
veðri vaka, og forsætisráðherra virð-
ist jafnvel sjálfur farinn að trúa.
- HEI