Tíminn - 25.03.1994, Síða 11

Föstudagur 25. mars 1994
Htwífwi
11
Baldur Gubmundsson
frá Syöra-Lóni
Fæddur 26. apríl 1924
Dáinn 19. mars 1994
Látinn er mágur minn, Baldur
Guömundsson, Keflavík.
Baldur var fæddur á Syðra-Lóni
í Noröur-Þingeyjarsýslu, 26.
apríl 1924. Var hann einn af 12
börnum þeirra stórmerku hjóna
Guðmundar Vilhjálmssonar,
bónda, oddvita og kaupfélags-
stjóra á Syðra-Lóni á Þórshöfn,
og konu hans Herborgar Friö-
riksdóttur frá Syðri-Bakka í
Kelduhverfi.
Af þessum stóra systkinahópi
var Baldur níundi í röbinni.
Baldur átti glaða og góða æsku
á Syöra-Lóni meb foreldmm
sínum og systkinum; tók þátt í
daglegum störfum heimilisins
af lífi og sál. Hann byrjaði sem
unglingur að stunda sjóróbra á
sumrum ásamt Vilhjálmi, elsta
bróður sínum.
Árið 1939 hóf Baldur nám við
t MINNING
Héraðsskólann á Laugarvatni og
var þar næstu tvo vetuma. En
Baldur hætti ekki námi við svo
búið- og innritaðist í Stýri-
mannaskólann í Reykjavík og
lauk þaðan námi á tveim vetr-
um með góbum vitnisburði.
Síðan stundabi Baldm sjósókn
aðallega frá Keflavík næstu 30
árin, lengst af sem skipstjóri. Þá
starfaði hann við útgerb og sem
fiskmatsmaöur í Keflavík.
Síðustu árin starfaði hann á
Keflavíkurflugvelli við ýmis
störf, síðast við verslunarstörf.
Fyrir nokkrum árum hóf Bald-
ur nám í Öldungadeild Fjöl-
brautaskólans í Keflavík. Var
hann að auka við kunnáttu sína
í tungumálum og stærðfræði.
Fór hann létt með það, því
hann var alla tíb góður náms-
maður.
Þann 20. nóvember 1948 gift-
ist Baldur Margréti Friðriksdótt-
ur, dóttur Friöriks Árnasonar
hreppstjóra á Eskifirði, hinni
ágætustu konu. Þau hafa búib
allan sinn búskap í Keflavík. Þau
hjónin, Margrét og Baldur, eiga
fjögur mannvænleg böm. Elstur
þeirra er séra Davíð, sóknar-
prestur á Eskifirbi. Kona hans er
Inger L. Jónsdóttir, sýslumaður
á Eskifirði.
Elínborg er gift David Rice kerf-
isfræðingi. Eru þau búsett í Kali-
fomíu, U.S.A. Elínborg er kenn-
ari ab mennt og hefur lokib há-
skólaprófi í Bandaríkjunum.
Guðmundur, tæknifræðingur
hjá Hveragerðisbæ. Kona hans
er Ingibjörg Ámadóttir skrif-
stofumaður.
Hannes, skólastjóri og tónlist-
armabur á Hvanneyri. Kona
hans er séra Agnes Sigurðardótt-
ir, sóknarprestur í Hvanneyrar-
prestakalli.
Bamaböm Margrétar og Bald-
urs em 10.
Kynni mín af Baldri vom í alla
staði mjög góð. Hann var einkar
ljúfur maöur, glaðlyndur og
gestrisinn. Baldur lét sér annt
um hag heimilisins og fjölskyld-
unnar. Hann gerbi fyrst og
fremst kröfur til sjálfs síns og
svo til annarra.
Ég heimsótti Baldur á sjúkra-
húsið mánuði ábur en hann
andaðist. Var hann þá orðinn
helsjúkur, en hress í anda.
Við ræddum margt og komum
víða við. Lét hann að því liggja
viö mig að þab færi að styttast í
sínu jarðneska lífi, en hann
kviöi engu; væri búinn að gera
upp við sig hvab framundan
væri, fjölskylda sín hefði það
gott og hann væri sáttur vib líf-
ið og tilbúinn að fara á fund
Drottins síns.
Ég kvaddi Baldur, þennan góba
dreng, og bab honum Gubs
blessunar. Var þessi síðasta
smnd mín með Baldri upplifun
og til eftirbreytni.
Eg vil enda þessa kvebju mína
til Baldurs mágs míns meb versi
séra Hallgríms Péturssonar:
Ég lifi' í fesú nafhi,
ífesú nafni' eg dey,
þó heilsa' og lífmér hafhi,
hræöist ég dauöann ei.
Dauði, ég óttast eigi
afl þitt né valdiö gilt,
í Kristí krafti' eg segi:
Kom þú scell, þá þú vilt.
Reynir Armannsson
Bergþóra Guónadóttir
Fædd 4. mars 1922
Dáin 10. mars 1994
Það kom mér mjög á óvart þeg-
ar ég frétti að Bergþóra Guðna-
dóttir, Álfhólsvegi 82, Kópa-
vogi, væri dáin.
Ég kynntist henni á Grensás-
deild Borgarspítalans í apríl
1974 þegar ég var lagöur þar inn
10. apríl 1974, þá lamaður upp
ab mitti eftir mænuskuröað-
gerð. Þá var Bergþóra aðstoöar-
sjúkraþjálfari þar. Það vor og
sumar var ég þar I endurhæf-
ingu í rúmar 16 vikur og fór
þaðan út á' tveimur hækjum.
Síðan hef ég þurft að dvelja þar
á hverju ári frá 5 vikum og upp í
7-8 vikur og einn vemrinn
miklu lengur. Kynni mín af
Bergþóm em því oröin löng og
t MINNING
mjög góð.
Á þessum 20 ámm hef ég oft
þurft að liggja lengri eða
skemmri tíma á Borgarspítalan-
um og kynnst mjög mörgu
hjúkmnarfólki og læknum.
Þetta hefur nær undantekning-
arlaust verið ágætis fólk og
sinnt störfum sínum meb mik-
illi prýði og á ég þessu fólki
mjög mikið að þakka. Á Grens-
ásdeildinni hef ég dvalið mjög
lengi, eins og áður segir. Þar hef
ég kynnst mörgu frábærlega
góðu starfsfólki. Eg held aö ekki
sé á neinn hallab þó að ég telji
Bergþóm þar í fremsm röð. Hún
var alltaf boðin og búin til að
hjálpa og aðstoöa þá sem þurftu
þess með, sama hvort þab var
mikið eða lítib. Dugnaöur
hennar var frábær og hún gaf
sér varla tíma til ab tylla sér nið-
ur og var sífellt á þönum vib ab
aðstoða einhverja.
Hún var ákaflega dugleg við að
hvetja og drífa fólk áfram í
sjálfsæfingum, þegar fólk gerði
sér ekki grein fyrir hvað það var
þýðingarmikið aö smnda þær af
fullu kappi til þess að sem mest-
ur árangur næðist af dvöl þess
þar.
Ég hef kynnst mörgu duglegu
fólki, en þar var Bergþóra í
fremsm röð. Hún var glaðlynd
og sérlega uppörvandi fýrir
sjúklingana og alla sem hún
umgekkst. Sá eiginleiki kemur
sér alveg sérstaklega vel, ekki
síst á sjúkrástofnunum, þar sem
alltaf er eitthvað af fólki sem er
svartsýnt um sína framtíö.
Bergþóra eignaðist marga góða
vini á Grensásdeildinni, bæði
meðal sjúklinga og starfsfólks,
enda var hún einstök mann-
kostamanneskja. Vegna þess að
ég tel hana meðal bestu vina
minna fannst mér ég mega til
aö skrifa um hana fáein minn-
ingarorð og þakka alla þá hjálp
og þá vinsemd sem hún sýndi
mér allt frá fyrstu kynnum. Ég
er ekki í nokkrum vafa um ab
hún hefur fengið mjög góðar
viðtökur handan móðunnar
miklu.
Ég vil svo að lokum votta eftir-
lifandi eiginmanni hennar,
bömum þeirra og öðram vanda-
mönnum mína dýpstu samúð
og bið góðan Guð að blessa þau
öll.
Kæra Bergþóra, far þú í friði,
friöur Gubs þig blessi, hafðu
hjartans þökk fyrir öll þín kær-
leiksverk.
Sigurður Lárusson
frá Gilsá
Kjartan Ólafsson
Verbandi
veirur
Kynni okkar Kjartans Ólafs-
sonar hófust í Jóhannesarborg
um mitt ár 1970, er hann barði
að dyram á herbergi mínu viö
Háskólann á Witwatersrand í
Jóhannesarborg. Þangað var
hann kominn til náms í afrika-
ans. Um ársskeið sáumst við
síðan tvisvar eða þrisvar í viku,
og ýmist skiptumst við á fáein-
um orðum eða settumst yfir
kaffi. Fáeinum sinnum fór
hann með mér til Pretóríu, en
þangað ók ég oft á laugardög-
um.
Eftir stúdentspróf 1927 las
Kjartan Ólafsson hagfræði við
nokkra háskóla, í Leipzig
1928-29, í Barcelona 1929-30
og í Brassel 1930-32, en við
háskólann þar lauk hann
prófi. Tók hann þá til við dokt-
orspróf við Háskólann í Genf,
en hvarf frá því. Ekki síður en
hagfræði lagði Kjartan Ólafs-
son sig eftir þeim tungumál-
um, sem á var kennt, þýsku,
spænsku og frönsku. Ungur að
áram hafði hann ásett sér að
nema öll evrópsk tungumál,
og ab nokkra marki, í sjálfs-
námi, mun hann hafa lagt sig
eftir þeim öllum nema þrem-
ur, aö ég held, áður en yfir
lauk. Á germönsk, rómönsk og
slafnesk mál var hann vel læs.
Eftir heimkomu sína varð
Kjartan Ólafsson fulltrúi í ut-
anríkisráðuneytinu frá 1935 til
t MINNING
1942, en lagði síðan fyrir sig
kennslu á ýmsum stöðum og
ritstörf, í fyrstu einkum þýb-
ingar, en mebal þeirra vora
Gullbikarinn eftir John Stein-
beck (1945); hin þrjú bindi
sjálfsævisögu Maxims Gorki,
Bamœska mín (1948), Hjá
vandalausum (1949), Háskólar
mínir (1950); Undraheimar
undirdjúþanna eftir J.-Y. Coust-
eau (1954); unglingasaga frá
Suöur- Ameríku, Fmmskóga-
Rútsí eftir C. Carvallo de Nun-
ez (1955); Hin feigu skip eftir
Brian Collison (1971), Kynlegir
kvistir, dagbókarþættir eftir
Maxim Gorki (1975). í fyrra
vann hann að endurskoðun
óbirtrar þýðingar sinnar á
nokkram rússneskum smásög-
um.
Ferðalög vora Kjartani Ólafs-
syni mikið áhugamál, eins
konar könnunarferðir, en
hann hafði næmt auga fyrir
hinu frásagnarverða og ýmsu
því, sem ab þjóömenningu lýt-
ur. Til allra landa Suður-Amer-
íku fór hann 1947-48. Um það
ferðalag sitt tók hann saman
tvær bækur, Sól í fullu suöri
(1954) og Eldoradó (1958), sem
báðar náðu miklum vinsæld-
um. Við nám í urdu var hann
við Háskólann í Lahore í Pak-
istan 1955-57, og fór þá ferðir
um Indlandsskaga og Sri
Lanka. Frá þeirri ferð sinni
sagði hann í Undraheimum
Indíalanda (1983).
Kjartan Ólafsson var ræbinn
og sagði vel frá, einkum fólki
sem hann hafði kynnst. Á
þjóðmálum hafði hann sér-
stæðar skoðanir, hvort sem
upptök áttu á forskeiði inn-
lendrar flokkaskipanar eða
önnur. — Kjartan var rauð-
hærður, bláeygur, í lægra með-
allagi á hæð, vel á sig kominn,
kvikur, léttur á fæti. Stökks
hans yfir Merkurgjá á ung-
lingsáram var lengi minnst.
Haraldur Jóhannsson
Emerging Viruses, ritst. af S.S. Morse,
Oxford University Press,
370 bls. £32,50
A Dancing Matrix: Voyages Along the
Viral Frontier
eftir R.M. Henig. Knopf.
í ritdómi um fyrmefndu bók-
ina í Nature 3. mars 1994 sagði
Beverly E. Griffin: „í fyrra
(354, 201; 1993) skrifaöi ég rit-
dóm um bók eftir bandaríska
blaðakonu, R.M. Henig, um
verðandi veirar, A Dancing
Matrix: Voyages Along the Viral
Frontier. Hún er að öllu saman-
lögðu læsileg og örvandi bók.
Henig vitnaði oft í samtöl við
S.S. Morse, vísindamann við
Rockefeller-háskólann, rit-
stjóra Emerging Vimses. Auð-
sætt var, að Henig áleit Morse
eins konar læriföður, sem hún
bar hugmyndir sínar undir.
Þótt Henig skrikaði fáeinum
sinnum fótur í tæknilegum
efnum, spannaði bók hennar
að stóram hluta það svið, sem
bók Morse tekur til, og oft bet-
ur."
Emerging Viruses er sprottin
upp úr ráðstefnu í Washing-
ton DC í maí 1989, þótt til
viðbótar hafi efni veriö til lagt
Fréttir af bókum
og sumt endumýjað. í bókinni
era 28 kaflar eftir 45 höfunda,
sem flestir starfa við banda-
rískar stofnanir. Ástæða var til
að taka saman bók um breyti-
leg mynstur veira og fram-
komu ókunnra, en ekki endi-
lega nýrra, og verðskuldar hún
vandlegan lestur. Fyrir því fær-
ir Donald A. Henderson við
U.S. Office of Science and
Technology Policy sterk og
sannfærandi rök í 27. kafla:
„Þab er auðsætt nú, eins og
þab hefði löngu átt að vera
orbið, ab stökkbreytingar og
aðrar breytingar heyra gangi
náttúrannar til, að heimurinn
er í vaxandi mæli samfelldur
(interdependent), að nýjar og
stökkbreyttar örverar valda
ófyrirsjáanlegum lífeðlislegum
sjúkdómum, sem ögra munu
heilsu og lífl manna um alla
framtíð. Hvemig megum við
festa nógu fljótt á þeim sjónir
til aö geta fundiö upp fufl-
nægjandi mótvarnir?"
m