Tíminn - 05.05.1994, Síða 5

r
Fimmtudagur 5. maí 1994
fiyjtlffTtfiSlfilflStlftft
5
Þórarinn Þórarinsson:
Hans G. Andersen og
ab er tvímælalaust rétt,
sem komið hefur fram í
sambandi við lát Hans G.
Andersen, að hann hafi verið
einn frábærasti samningamað-
ur sem íslendingar hafa haft á
að skipa síðan þeir tóku sjálfir
við stjóm utanríkismála sinna.
Það sýndi sig best þegar Bretar
undirrituðu samninginn í
Ósló 1976. Bretar vom mjög
ófúsir að viöurkenna 200
mílna landhelgi íslands og
stób þar í löngu stappi uns
Hans G. Andersen fann orða-
lag sem fól í sér fulla viður-
kenningu á 200 mílunum án
þess að það væri beinlínis
neftrt.
í niburlagi bókar minnar,
Sóktt og sigrar, er sagt frá fund-
inum í Osló, er Bretar viður-
kenndu 200 mílna lögsögu ís-
lands árið 1976. Upphaf hans
var það að þeir hittust í Ósló,
Einar Ágústsson þáverandi ut-
anríkisráðherra og Anthony
Crosland utanríkisráðherra
Breta. Kom í ljós að Bretar vom
nú tilbúnir ab ræða samkomu-
VETTVANCUR
lag til 6-7 mánaða og draga
vemlega úr veiðum á þeim
tíma með því að fækka togur-
um og sætta sig við minni
veiðisvæði en þeir höfðu áður
fariö fram á. Þá myndu þeir
vinna að því ab bókun sú í við-
skiptasamningnum við Efna-
hagsbandalagið, sem fjallaði
um tollalækkun á íslenskum
sjávarvömm, kæmi sem fyrst
til framkvæmda.
Geir Hallgrímsson forsætis-
rábherra var um þessar mundir
staddur í Kaupmannahöfn og
eftir að Einar hafði skýrt hon-
um frá stöðu mála símleiðis,
fór Geir til Óslóar og ræddu
þeir síðan báðir við Crosland.
Einar Ágústsson hafði strax
sett það skilyrbi, að því aðeins
kæmu viðræður við Breta til
greina að þeir létu herskip sín
fara út fyrir 200 mílna mörkin.
Eftir að þeir Einar og Geir
komu heim skýrðu þeir ríkis-
stjórninni og utanríkisnefnd
frá þessum viðræðum, og var
samþykkt í þingflokkum
stjórnarflokkanna að rætt yrði
við bresku ríkisstjómina á
þessum gmndvelli, en lögð
áhersla á að full viðurkenning
fengist á 200 mílna fiskveiði-
lögsögunni. Samkomulag varð
um að ráðherrafundur yrði
haldinn um málið í Ósló 31.
maí og 1. júní. Anthony Cros-
larid mætti þar af hálfu bresku
stjómarinnar, en Einar Ágústs-
son og Matthías Bjamason af
hálfu íslensku stjómarinnar.
Auk embættismanna mættu
þeir Guðmundur H. Garðars-
son og Þórarinn Þórarinsson
sem fulltrúar stjórnarflokk-
anna.
Samkomulag nábist fljótt um
flest atribi sem snertu tak-
markanir á veiðum Breta.
Samningurinn skyldi gilda í
sex mánuði, eða til 1. desem-
ber 1976. Verst gekk að fá við-
urkenningu Breta á 200 mílna
fiskveiðilögsögunni og algera
höfnun þeirra á svonefndum
200 mílurnar
Hans C. Andersen.
sögulegum rétti. Reyndi þar
mjög á hæfni Hans G. Ander-
sen, sem var manna færastur á
orðalag, hvort heldur var á ís-
lenskri eða enskri tungu. Hann
hafði verið hægri hönd Einars
Ágústssonar í viðræðunum við
Breta og Vestur-Þjóðverja í öllu
því sem laut að þessum samn-
ingum og reynst frábærlega
vel. Niðurstaðan varð sú, eftir
langt þóf, að sættir náðust um
eftirfarandi orðalag:
„Eftir að samningur þessi
fellur úr gildi, munu bresk
skip aðeins veiða á því
svæbi, sem greint er í hinni
íslensku reglugerð frá 15.
júlí 1975 í samræmi við
það, sem leyft kann ab
verða af íslands hálfu."
í raun þýddi þetta fulla viður-
kenningu, þar sem Bretar
myndu hér eftir ekki stunda
veiðar innan 200 mílna mark-
anna, nema að fengnu leyfi ís-
lendinga.
Fáir munu átta sig á því nú að
í þessu orðalagi felist viöur-
kenning Breta á samningnum
um 200 mílna landhelgi ís-
lands, en það sýndi hyggindi
Hans G. Andersen að hann
skyldi finna orðalag sem báöir
aðilar gátu sætt sig við og fól
jafnframt í sér fulla viðurkenn-
ingu.
Höfundur er frv. ritstjóri Tímans.
Jón Þór Jóhannsson:
Vinnum saman, verndum hjartab
Eitt af stóru verkefnum
Landssamtaka hjartasjúk-
linga er nú framundan.
Landssamtökin standa fyrir fjár-
öflun um helgina, 7. og 8. maí,
með því að selja merki samtak-
anna, „Rauða hjartað".
Aðalmarkmiðið með þessari
fjáröflun er að standa á bak við
fjármögnun á kaupum á búnaði
fyrir hjartadeild Landspítalans,
til endurnýjunar á tækjum í
sambandi við Holterrannsókn-
irnar. Holterrannsókn er hjarta-
ritun í heilan sólarhring, sem
framkvæmd er með sérstökum
búnaði sem festur er á sjúkling
og tengdur við lítið upptökutæki
sem sjúklingurinn ber. Síðan er
lesið úr þessum upptökum með
tölvubúnaði. Er þessi rannsókn
talin mjög áreiðanleg og auð-
veldar sérfræðingum ab greina
sjúkdóminn og bregðast rétt við.
Landssamtökin hafa frá upp-
hafi staöið fyrir fjársöfnunum til
ab greiða fyrir tækjakaupum
VETTVANCUR
sjúkrahúsanna og það vibur-
kennt að ef ekki hefði komið til
kröftugur stuðningur Landssam-
takanna við hjartaskurðdeild
Landspítalans í upphafi, þá
hefðu hjartaskurðabgerðir ekki
hafist hér á árinu 1986, en stór
hluti tækjabúnaðar deildarinnar
hefur frá upphafi komið frá
Landssamtökunum.
Þá hefur verið unnið markvisst
ab því að aðstoða hjartasjúklinga
á ýmsan hátt og meðal annars
hafa Landssamtökin keypt sjúk-
lingaíbúð í Reykjavík með Rauða
krossinum og er hún til mikils
gagns fyrir þá sjúklinga, sem
koma þurfa til rannsókna eða
skurðaðgerða og dvelja í Reykja-
vík um lengri eða skemmri tíma.
Það hefur komiö í ljós og verið
staðfest af starfsfólki sjúkrahús-
anna að hjartasjúklirigar bregð-
ast í flestum tilfellum öðmvísi
vib sjúkdómi sínum en flestir
aðrir sjúklingar. Þeir em yfirleitt
mjög bjartsýnir og tilbúnir til
þess að takast á vib sjúkdóminn
og endurhæfinguna í formi lík-
amsþjálfunar, sem oftast fylgir á
eftir, með opnum huga og þeim
krafti sem til þarf svo að fólk nái
verulegum bata og geti notið sín
í starfi og við tómstundir. Því að
í brjósti okkar allra leynist sú
von að lifa við góða heilsu fram
á elliár, þó að við höfum orðiö
fyrir einhverjum tímabundnum
skakkaföllum. En að sjálfsögðu
hrýs okkur eins og öðmm hugur
við því að þurfa að horfast í augu
við elli kerlingu.
Við hjá Landssamtökunum
verðum líka varir við það aö þeg-
ar leitab er til félaganna og þeir
beðnir að leggja sitt af mörkum í
söfnunarátaki eins og nú stend-
ur fyrir dymm, þá er yfirleitt
bmgðist vel við. Ber að þakka
þeim sérstaklega fyrir dugnað og
ósérhlífni, enda sýnir árangur
samtakanna á þessu svibi ljós-
lega að þar er fýrir hendi stór
hópur félagsmanna sem tilbú-
inn er að leggja á sig vemlega
fyrirhöfn til þess að ná fram
markmiðum samtakanna. Viö
emm þess einnig minnugif að
samtökin hafa mætt velvild og
skilningi hjá almenningi, sem
tryggir enn frekar góðan árangur
af sjálfboðastarfi félaganna.
Við verðum að vera þess minn-
ug að þrátt fyrir miklar framfarir
og mjög góðan árangur í hjarta-
lækningum á undangengnum
árum, em hjartasjúkdómar enn
einn allra skæðasti sjúkdóma-
flokkur sem barist er vib og er
því ljóst að starfi okkar, sem vilj-
um sinna velferöarmálum
hjartasjúklinga, er hvergi nærri
lokið.
Við hjá Landssamtökum hjarta-
sjúklinga viljum því enn á ný
heita á alla félagsmenn okkar og
velunnara, að bregðast nú vel
við þegar leitab verður til ykkar
meb kaup á „Rauða hjartanu".
Vinnum saman — vemdum
hjartað.
Höfundur er formabur Félags hjartasjúk-
llnga á Reykjavíkursvæblnu.
4-
DÝRALÆKNISPISTILL
Stöndum vörð um heilbrigði íslenskra dýra
Strangar reglur hafa
veriö í gildi
Það er alþekkt staðreynd, að
mun ódýrara er að fyrirbyggja
sjúkdóma en útrýma þeim. Hér
hefur um langt skeið verið talið
tryggast - vegna bimrrar
reynslu - að takmarka, og eftir
atvikum banna alveg, innflum-
ing á afuröum dýra, sem gæm
verið mengaðar smitefnirm,
óþekkmm á íslandi. Innflum-
ingur lifandi dýra hefur einnig
verið takmarkaður eða alveg
bannaður. Þetta veldur því, að
einhverjir heilbrigðusm dýra-
stofnar í heimi em á íslandi,
þrátt fyrir ýmis óhöpp. Mikið er
að verja, en breytingar em
framundan.
Verða varnir gegn búfjársjúk-
dómum brotnar nibur vegna fá-
visku?
Nú virðist með ýmsum ráðum
vera unnið að því að brjóta nið-
ur vamir gegn innflutningi
smitandi dýrasjúkdóma til ís-
lands. Þar eiga í hlut einstakir
valdamiklir stjórnmálamenn,
kaupsýslumenn og - þótt ótrú-
legt megi virðast - líka neyt-
endasamtök landsins. Þessir að-
ilar kannast ekkert við að þeir
séu að brjóta niður, en telja of
mikið gert úr hættunni og að
öllu verði hægt að bjarga. Neyt-
endasamtökin hafa gert ýmis-
legt gott, en í þessu máli svíkja
þau lit. Þau standa ekki vörö um
hagsmuni allra neytenda. Flytja
skal inn meira af landbúnaðar-
vömm með góbu eða illu. Þetta
er orðin eins konar „fastagrilla"
Sigurður Sigurbarson, dýralœknir
á Keldum.
hjá ofangreindum aðilum.
Haldiö er fram, að þannig fái fá-
tækt fólk ódýran mat. Hvílík fá-
viska! Ekki virðist hugsað út í
vömgæði. íslensk matvæli em
yfirleitt hágæðavara, en ódýrar
erlendar vömr em mjög mis-
jafnar aö gæðum.
Barátta gegn innflutt-
um smitsjúkdómum
hefur kostaö stórfé
Vegna strangra sjúkdóma-
vama hefur tekist að nokkm
leyti að bæta fyrir ógætni lands-
manna sjálfra og útrýma pest-
um, sem bámst nær alltaf eftir
að látið var undan þrýstingi um
innflutning. Baráttan hefur þó
kostað þjóðina stórfé hvað eftir
annað. Urslitum réði, hve langt
var á milli áfalla. Ég nefni að-
eins þrjá sjúkdóma af nokkmm
sem eÚd hefur tekist ab upp-
ræta: garnaveiki og ribuveiki í
jórturdýmm og smáveimsótt í
hundum. Kostnaður vegna
bólusetninga og beint tjón er
vemlegt á hverju ári vegna inn-
flutningsins. Það er eins og
mönnum hafi gleymst þetta nú.
Stóraukinn innflutningur á
landbúnaðarvömm gæti orðib
til þess að nýjar pestir bæmst
hingað ein af annarri og breidd-
ust út um landið. Slík öfugþró-
un blasir nú við í Evrópu sem af-
leiðing af hinu nýja „frjálsræði"
í flutningum dýra og afurða. Bú-
skaparhættir hér á landi og
næmi íslenskra dýra gera okkur
erfiðara um vik en öðmm.