Tíminn - 14.07.1994, Qupperneq 4

4
WWW'rW'rr
Fimmtudagur 14. júlí 1994
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Utgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: )ón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4, 105 Reykjavík
Inngangur frá Brautarholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmibja
Frjálsrar fjölmiblunar hf.
Mánabaráskrift 1400 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 125 kr. m/vsk.
Landgræöslan
Við vissar veðurfarsaðstæbur hefur þjóðin það á
tilfinningunni að landið sé að fjúka á haf út. Upp-
blástur er ömurlegur ásýndum, þegar græn gróð-
urþekjan með margbreytilegum plöntum flettist
af eða hverfur í sandinn og auðnin tekur við.
Uppblásturinn er mesta umhverfisvandamálið nú
um sinn.
Það er því þjóðarsamstaða um þörfina á að
kosta nokkru til að verjast. Ríkið hefur lagt veru-
legt fé af mörkum í þessu skyni og rekið stóra rík-
isstofnun, Landgræðslu ríkisins, til þess að stjórna
aðgerðum. Starfsemi Landgræbslunnar er öflug
og starfsmenn hennar búa yfir mikilli reynslu og
þekkingu á því hvernig fást skuli við þetta geig-
vænlega vandamál.
Á ferð um landið í byggð og óbyggð stingur
það mest í augun þar sem gróðurþekjan er á und-
anhaldi og sandurinn og vikurinn eru að ná yfir-
höndinni. Þá er sú hugsun efst hvort ekki megi
veita viðnám meb öflugri hætti.
Það er hlutverk Landgræðslu ríkisins að
stjórna aðgerðum. Starfsmenn hennar eiga að
hafa yfirsýn um það efni hvar skórinn kreppir
mest og hvaða verkefni eiga að hafa forgang,
hvernig þeim takmörkuðu fjármunum, sem fyrir
hendi eru til landgræðsluverkefna, er varið.
Áhugi þjóöarinnar á landgræðslu hefur orðið
til þess að stórfyrirtæki hafa fengið áhuga á því að
leggja fjármuni til þessara mála. Það er góðra
gjalda vert sem viðbót við framlög ríkisvaldsins,
sem eiga ekki að dragast saman vegna þessa. Hins
vegar er mikil nauðsyn að þessir fjármunir fari til
þess að leysa þau brýnu forgangsverkefni sem
blasa við í landgræðslunni, og falli að þeirri
stefnu sem uppi er í uppgræðslu lands. Sú stefna
er mörkuð í landgræðslulögum.
Tíminn er þeirrar skoðunar að eins og nú hátt-
ar til í landinu sé það nauðsynlegra að mynda víg-
línu og verjast frekari uppblæstri heldur en ab
ætla sér að græða upp þau svæði sem þegar eru ör-
foka. Því miður er ástandið þannig að varnarlína
gróbursins er að bresta og þar þarf að leggja allan
þungann í að verjast.
Hitt er svo annað mál að félög áhugamanna
um landgræðslu, sem hafa risið upp, geta gert
margt til þess ab rækta sinn garð og bæta sitt nán-
asta umhverfi. Sveitarfélög víða um land geta
einnig lagt hönd á plóginn í þessu efni. Það fer nú
vaxandi að sveitarfélög í dreifbýli hafi unglinga-
vinnu á sínum snærum, og dæmi eru þess að sá
vinnukraftur er notaður til landgræðslustarfa. Þar
má til nefna dæmi úr Öræfasveit þar sem starf-
andi er landgræöslufélag og sveitarfélagið hefur
beitt unglingavinnunni í landgræðslu í samráði
við Landgræðslu ríkisins. Þetta er til mikillar fyrir-
myndar og mætti áreiðanlega víðar fara sömu
leið.
Þetta mundi leiða til enn nánara samstarfs
Landgræðslu ríkisins og bænda. Slíkt samstarf er
mikil nauðsyn fyrir farsæla þróun í landgræðslu-
málum á íslandi, því hér er um viðkvæmt mál að
ræba sem getur snert atvinnuhagsmuni, eins og
dæmin sanna.
Þjóblegur djass og íslenskt skítkast
Brábfjörug deila virbist komin
upp á síbum Morgunblabsins
vegna tónleika sem haldnir
voru í íslensku óperunni á Lista-
hátíb fyrir skömmu. Ritdeilan er
afskaplega séríslensk og trúlega
gæti slík deila hvergi komib upp
nema á íslandi þar sem bein-
skeyttar blabadeilur eru og hafa
verib ómissandi þáttur þjóblífs-
ins mann fram af manni.
Sú deila, sem hér er verib ab
vísa til, er milli þeirra Tómasar
R. Einarssonar djasstónlistar-
manns og Gubjóns Gubmunds-
sonar blabamanns, sem gagn-
rýndi í Morgunblabinu tónleika
Tómasar á Listahátíb: „Eins
konar hrúgald".
Svo vill til ab Garri fór á þessa
tónleika og þótti þeir stórgóbir,
ekki síst fyrir þær sakir ab þarna
var eitthvab nýtt og spennandi í
gangi. Eftir því sem næst verbur
komist er þetta í fyrsta sinn sem
íslenskri ljóblist beint úr ljóba-
bókinni er ljáö aukiö líf meö
tónlistarlegri snertingu frá
djassi og útkoman var fersk,
frumleg, áheyrileg og flutning-
urinn vandaöur. En umfram allt
voru þetta í raun og sann ís-
lenskir djasstónleikar og Garri
taldi sig hafa variö vel því fé
sem fór í aö kaupa miöa á þenn-
an viöburö.
Dómur kom á óvart
Þaö kom því á óvart aö lesa
dóm Guöjóns Guömundssonar
um þessa tónleika í Morgun-
blaöinu, en honum þótti þeir
hálfgeröur skyrhræringur og
ósamstæö blanda sem heföi
mátt missa sig. Garri yppti þó
öxlum eftir lestur gagnrýninnar
og hugsaöi um hvaö þaö væri
eitthvaö íslenskt aö tónlistar-
gagnrýnandi kynni ekki aö
meta íslenskar nýjungar á tón-
listarsviöinu og afgreiddi þaö
sem ómögulegt vegna þess aö
passaöi ekki inn í eitthvert er-
lent mynstur.
Enn íslenskara er þaö þó aö
Tómas skuli ekki hafa sætt sig
viö aö Guöjón afgreiddi þetta
tónlistarfrumkvæöi sem hvern
annan skyrhræring. Tómas
svaraöi nefnilega gagnrýninni í
GARRI
Mogganum fullum hálsi. Svar
Tómasar var eins og tónleikarn-
ir, ákaflega íslenskt og aö sjálf-
sögöu fullkomlega ómálefna-
legt. Tónlistarmaöurinn dró
gagnrýnandann sundur og sam-
an í háöi og benti á aö hann
ruglaöi jafnvel saman heims-
frægum trommuleikurum og pí-
anóleikurum, hvaö þá ööru.
í anda hinnar íslensku heföar,
svaraöi Guöjón Guömundsson
tilskrifum Tómasar í Moggan-
um í gær, enda hlaut aö svíöa
undan hrímköldu og nöpru
háöi djassgeggjarans.
Kann Tómas ekki á
bassa?
Því miöur viröist Guöjón ekki al-
mennilega ná sér á strik í per-
sónulegum svíviröingum um
Tómas, en Guöjóni til málsbóta
má þó segja að í Mogganum í gær
gengur hann miklu lengra í fúk-
yröum en eðlilegt hefur verið tal-
iö af blaðamanni. Hann setur sig í
stellingar hins hreinskilna og
djarfa tónlistargagnrýnanda, sem
þorir að segja sannleikann og not-
ar síðan þessar stellingar til aö
kasta skít í Tómas. Gagnrýnand-
inn segir að Tómas ræfillinn hafi
nú aldrei getað spilað sóló á tón-
leikum meö erlendum gestum,
enda sé hann svo lélegur bassa-
leikari.
Blaðadeilur á íslandi hafa haft
tilhneigingu til aö leysast upp í
skítkast, og aðalsmerki góöra
blaðadeilna er einmitt hug-
myndaríkt og vel útfært ómál-
efnalegt skítkast. Svívirðingar
Guðjóns í garð Tómasar eru
hvergi nærri nógu kröftugar eöa
naprar til að ná fram þeirri hæöni
sem hefbi þurft til ab svara djass-
geggjaranum. Deilan mun fyrir
vikib trúlega leysast upp og logn-
ast út af.
En best er þó ab horfa á þessa
hluti í réttu samhengi og þakka
þab sem gub hefur gefib. Þab
kemur nefnilega í ljós, þegar
grannt er skobað, að bæði tón-
leikarnir og dilkurinn, sem á eftir
þeim dróst, eru hin þjóðlegustu
fyrirbæri. Frumlegur og góður ís-
lenskur djass fær komplexaöa ís-
lenska gagnrýni sem magnast
upp í alveg séríslenskar, hressilega
ómálefnalegar blaðadeilur, sem
endurspegla síðan ákveðna eigin-
leika í íslensku þjóðarsálinni. Er
hægt aö hafa það þjóðlegra á af-
mælisári Iýðveldisins? Garri
Lögbönn og litaval

s...
Mörg eru tíðindin og deiluefnin í
þjóðlífinu í byrjun hundadaga,
þegar heyannir standa hvaö hæst
og ekkert á helst að vera að frétta
nema hvernig viðrar til heyskap-
ar. En þaö er öðru nær. Miðhúsa-
silfriö er oröiö efnilegt deiluefni
án þess ab neinn úrskuröur liggi
fyrir um hvort um nokkuö er að
rífast. Hvernig pósthúsútibúiö í
Austurstræti á að vera á litinn er
mikiö mál meðal lærbra og leikra
og glerskálinn við Iönó, lag hans
og litur, er álitlegt fréttaefni.
Ósættin í íslenska útvarpsfélag-
inu er komin á það stig ab hún
verður ekki leyst nema með lög-
reglurannsókn, Ólafur Ragnar
slær út gamla trompinu sínu, að
efna í stóran stjórnmálaflokk, og
rokufréttir um að debetkort séu
óþekkt í útlöndum þekja síður
blaða og fylla út í fréttatíma.
Korthafar, sem eru heilaþvegnir
af auglýsingum bankanna um
notagildi kortanna, lenda í harð-
ræðum hér og hvar um heiminn
þegar þeir komast að því aö lítið
er að marka stabhæfingar um
notagildi þeirra.
Svo eru hún Jóhanna sígilt
fréttaefni nú oröiö og hvar og
meb hverjum hún ætlar að bjóða
fram, og svo þarf ab komast ab
því hverjum það er ab kenna ab
engin handboltahöll rís fyrir
heimsmeistaramótið.
Deilur
Úlfúbin í þjóðfélaginu rís og
dafnar jafnt af ólíklegustu smá-
málum og misskilningi sem af
veigameiri efnum. Lengi má fá
tilefni til deilna og illinda, ef vilj-
inn er fyrir hendi og hann skortir
yfirleitt ekki.
Rifist er um hvabeina sem upp
kemur og fyrir ber. Hatrammar
deilur um fiskveiðistjórnun, lána-
sjóði, landbúnaðarstefnu, orku-
nýtingu, byggöastefnur, alþjóða-
stofnanir, jafnréttismál og kirkju-
byggingar eru landanum svo í
blóö bornar að mabur tekur vart
eftir svoleiðis smámunum lengur
Á víbavangi
fremur en því hvort vextirnir eru
mátulegir eða of háir eöa lágir. Á
móti kemur ab allir eru sammála
um margt þab sem betur fer, svo
sem eins og aö landið sem við
byggjum sé hið fegursta í heimi
og auðlindirnar takmarkalausar,
þótt ekki takist að lifa á þeim án
stöbugrar skuldasöfnunar, og aö
stúlkurnar séu afspyrnufallegar,
æskan efnileg, þjóöin yfirleitt of-
boðslega gáfuö og menntuö og af-
bragð annarra manna.
Alheimssöngvarar og dábir lista-
menn bera frægðina út um allar
trissur og litið er upp til okkar
hvar sem viö förum.
Allt best
Svo seljum vib fínasta fiskinn og
besta og heilnæmasta kjötiö og
erum hamingjusamasta þjób í
heimi, ab minnsta kosti innan
OECD. Vatnið er betra en önnur
vötn, þótt brösuglega hafi gengið
ab selja það og kostaö stór gjald-
þrot aö koma því á markað.
Að öllu þessu athuguöu verður
sú spurning áleitin hvers vegna
alltaf er verið að rífast og metast á
íslandi. Svariö liggur ekki í aug-
um uppi og kannski er engin
skýring á því af hverju eybyggj-
arnir við Dumbshaf geta aldrei
setið á sátts höfði, en deilur hafa
verið með þeim allt frá upphafi
byggöar og aldrei verið uppstytta
þar á.
Ef til vill hafa sumir skemmtun
af nuddinu og aldrei skal það
spyrjast um íslandsmann aö
hann þiggi friö þegar ófriöur er í
boði. Því er sjálfsagt aö halda
þeim þjóölega sið að setja lög-
bann á litaval pósthússins og
heimta lögreglurannsókn á silfur-
sjóbi og sölunni á hlutabréfum í
Sýn. Og aldrei skal þab spyrjast aö
hætt verði aö rífast um hvort ráð-
húsið og Hallgrímskirkja eru fög-
ur hús eöa ljót eða hvort byggja á
torfkofa á steinahleðslu á Hrafns-
eyri.
Um hitt er ekki deilt að við erum
fögur, gáfuö og einstaklega hæfi-
leikarík þjóð, sem aldrei getur
komið sér saman um hvernig búa
á í landinu, fremur en hvernig
hús eiga ab vera á litinn.