Tíminn - 16.08.1994, Blaðsíða 8

Tíminn - 16.08.1994, Blaðsíða 8
8 Wmtom Þribjudagur 16. ágúst 1994 Otti við konur Bangladesíski rithöfundurinn Taslima Nasrin er komin til Svíþjóöar og þar af leiðandi væntanlega ekki í jafn brábri lífs- hættu og ábur fyrir strangtrúub- um löndum sínum. Trúarlögmaö- ur einn í Bangladesh gaf út fatwa (úrskurö á grundvelli íslamslög- máls) þess efnis ab Nasrin sé dauöasek og tvenn samtök heit- trúaöra múslíma fylgdu þeim úr- skurði eftir meö því aö leggja fé til höfuös henni, önnur sem svarar 175.000 ísl. kr., hin 87.000 kr. Það eru miklir peningar í svo fá- tæku landi sem Bangladesh er. Meðalárstekjur á mann eru þar 15.400 kr. Öfgasamtök, sem gjarnan eru kennd við bókstafshyggju (funda- mentalisma), en eru ekki endilega öll beinlínis af þeim toga, hafa síðustu árin ráöiö af dögum í ís- lamslöndum marga mennta- menn, sem ab mati öfgamann- anna eru andsnúnir íslam og/eöa um of haldnir vestrænum við- horfum. Margir aðrir mennta- menn í löndum þessum eru í stööugri lífshættu fyrir öfga- mönnum. Ofsóknir þessar hafa yfirleitt ekki vakið mikla athygli á Vesturlöndum. Salman Rushdie og nú upp á síðkastið Taslima Nasrin eru þar undantekningar, Rushdie af því aö hann er breskur ríkisborgari og var orðinn þekktur sem rithöfundur áöur en hann skrifaöi Söngva Satans. Nasrin er einnig þekkt sem rithöfundur, minna þó en Rushdie. Mál henn- ar hefur líklega ekki síst hvaö vak- ib athygli vegna þess að hún er kona og hefur beint spjótum sín- um aö viökvæmasta blettinum á íslam á öllu ótvíræöari og hlíföar- lausari hátt en Rushdie. Orb Allah Blettur sá, sem hér um ræbir, er afstaða íslams til kvenna. í Kóran- inum stendur aö karlmenn skuli hafa ráö ýftf .kbnum 'og jafnvel berja þær efannaö dugi ekki til aö láta þær hlýða. Spurning er að vísu, hvort konur hafi í gegnum tíðina verib verr settar og harðleg- ar leiknar í íslamsheimi en víöa annarsstaðar, en munurinn liggur fyrst og fremst í því að íslam grundvallast á hlýðni við lögmál, sem grundvallast á opinberunum. í íslam er áherslan á Kóraninn sem orb Guðs enn meiri en hlið- stæö áhersla á Biblíuna í kristni. í Kóraninum er þab Allah sjálfur sem talar og framhjá því, sem hann býöur eöa bannar í Kóran- inum verður því ekki gengiö án þess aö brjóta gegn lögmáli hans. Þessi trúnaður viö lögmál gerir múslímum miklu erfiðara um vik aö ablagast nútíma viöhorfum, komnum frá Vesturlöndum, en t.d. hindúum og Austur-Asíu- mönnum. Á síðustu áratugum hefur skóla- menntun kvenna fleygt mjög fram í mörgum íslamslöndum. Fatima Mernissi, marokkanskur stjórnmálafræðingur, skrifar í bók sinni Islam and Democracy, sem kom út s.l. ár, að 1986 hafi 19% háskólakennara í bókstafstrúar- ríkinu íran veriö konur, á móti 17% sama ár í Vestur-Þýskalandi. Það ár voru 32% háskólaprófess- ora í ööru íslömsku strangtrúar- ríki, Saúdi-Arabíu, konur, sam- kvæmt sömu heimild. Mernissi telur, aö vaxandi umsvif bókstafs- sinna í íslam séu ab verulegu leyti mótþrói gegn þeirri auknu virkni kvenna utan heimilis, sem tölur þessar endurspegla. Saman við það er ab öllum lík- indum ótti þess efnis að þessi sókn kvenna út fyrir heimilin ógni hefðbundnu íslam og sann- færing á þá leið ab þar sé um að ræða beina uppreisn gegn „sönnu" íslam. Taslima Nasrin gerir kröfu til þess að í íslamslöndum, eins og á Vesturlöndum, sé trúarbrögbun- um haldið utan við stjórnmál. „Ég er sannfærð um að stjórnmál mega ekki byggjast á trúarbrögð- um/ ef möguleikar eiga að vera á Andstœbingar Nasrin í Dhaka krefjast þess ab hún verbi drepin:... „samþykki aldrei málamiblun vib barbara." Taslima Nasrin: spjótum beint ab vibkvæmum bletti. BAKSVIÐ DAGUR ÞORLEIFSSON / augum heit- og strangtrúaöra músl- íma er vaxandi menntun kvenna og sókn þeirra út fyrir heimiliö árás á sjálf- an grundvöll íslams því fyrir konur ab veröa frjálsar," skrifaði hún ekki alls fyrir löngu. „Bangladesh verður ab vera ver- aldlegt ríki, í samræmi við okkar tíma ..." Lögmál verði endur- skoðab Áhrifum frá vestrænum femín- istum bregður fyrir hjá Nasrin. Eftir henni er haft að karlmenn séu „ómannlegir." Slíkt láta vest- rænir karlmenn sér finnast fátt um, en öðru máli gegnir í íslam. Heiftin gegn Nasriri í ættlaridi. henriár upphófst svo að um muri- aði í nóvember s.l. er hún sendi frá sér skáldsögu undir titlinum Skömm. Fjallar hún þar um eink- ar viðurstyggilegar ofsóknir sem hindúar í Bangladesh urbu fyrir af hálfu múslíma, sem eru mikill meirihluti íbúa þar, eftir að heit- trúaðir hindúar rifu niður Babúrs- mosku í Ayodhya í desember 1992. En heit- og strangtrúaðir landar skáldkonunnar trylltust fyrst fyrir alvöru er Kalkúttublab- ið The Statesman hafði eftir henni að kominn væri tími til að gefa Kóraninn út í endurskoðaðri útgáfu. í augum margra og líklega flestra múslíma var það sama og að halda því fram að til væru menn sem vissu betur en Allah. Nasrin segir indverska blabið hafa rangfært orö sín, hún hafi sagt ab það væri sharia, lögmál íslams, en ekki Kóraninn, sem þyrfti endur- skoðunar við. En a.m.k. strang- trúaðir múslímar hafa varla talið það miklu afsakanlegra. Meðan Nasrin var í felum í ætt- landi sínu og þúsundir manna gengu um götur Dhaka (Dacca), höfuðborgar þess, og kröfðust þess áð hún væri drepin, skrifáði hún sænska PEN-klúbbnum: „Ég er í mikilli hættu stödd. En ég gengst aldrei inn á nokkra mála- miðlun vib barbara." Um ástand- ið í Bangladesh skrifaði hún um það leyti: „Hvarvetna er konum misþyrmt, og kúgunin á þeim er réttlætt í nafni trúarbragðanna ... Margir karlmenn vilja ab konur þeirra séu ólæsar eldhúsambáttir með blæju fyrir andliti. í landi mínu eru 60 milljónir kvenna og undir 15% þeirra kunna að lesa og skrifa ... Land mitt hefur lög, sem eiga að vernda einstaklinginn gegn trúardómstólum og geðþótta- kenndum dauðadómum þeirra. En þau lög eru höfð að engu. S.l. ár var ung kona grýtt til bana í borginni Chatakchara, sam- kvæmt úrskurði dómstóls þar, vegna þess að hún hafði gifst aft- ur eftir hjónaskilnab. í borginni Kilikapur ákærðu múllarnir unga konu fyrir hórdóm og dæmdu hana til að hýöast 101 svipu- höggi. Hún dó skömmu síðar og var sagt að hún hefði fyrirfarið sér. Slík dæmi, þar sem öfgafullir túlkendur íslamslaga dæma stúlk- . ur' f fátækúrri fjölskyldum ólög- lega, eru óteljandi." , ■

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.