Tíminn - 26.08.1994, Page 6

6

Föstudagur 26. ágúst 1994
Friðun tófu hefur skelfilegar
afleibingar fyrir fuglalífib
Jón Oddsson grenjaskytta frá
Gerðhömrum í Dýrafiröi kom
um helgina til baka á ellefta
degi úr refaleit í Sléttuhrepi og
haföi fengið 59 dýr. Eins og
venjulega á seinni árum fór
Hjörtur stapi Bjarnason á ísa-
firöi meö Jóni á báti sínum og
héldu þeir félagar til í bátnum.
Jón hefur stundaö refavinnslu í
Sléttuhreppi milli þrjátíu og
fjörutíu ár og hefur fylgst náiö
með fuglalífinu og öllu lífríki
svæöisins á þeim tíma. Fullyröa
má aö enginn maður annar
hafi fylgst með lífríkinu þar
eins lengi og reglubundið eöa
þekki breytingar þess um árin
og áratugina eins vel og Jón
Oddsson.
Jón er ómyrkur í máli um áhrif
þess á fuglalífið í Hornstranda-
friðlandi ef hætt verður að
halda tófunni í skefjum, eins og
gert er ráð fyrir í hinu marg-
fræga „villidýrafrumvarpi" Öss-
urar Skarphéðinssonar. Jón seg-
ir að það muni þýða útrýmingu
smáfugla á stórum svæðum, ef
ekkert verður að gert. Votlendi
og þar með kjörlendi fugla er
smátt og smátt að komast aftur í
fyrra horf eftir að búskapur
lagðist af á svæðinu, en tófan
kemur að mati Jóns í veg fyrir
aö ríkulegt fuglalíf geti þrifist
þar.
Veibistjóri sammála
Meðferö skotvopna er strang-
lega bönnuð í Hornstrandafrið-
landi nema til grenjaleitar með
sérstakri uiidanþágu hverju
sinni, en nú eru horfur á því að
tófa verði framvegis alfriðuð á
Nýtt Sport-
veibiblab
Nýtt Sportveiöiblaö er komið
út. Efnistök eru fjölbreytt, en
bæði laxveiði og skotveiði eru
tekin fyrir í blaöinu.
Meðal annars er tekið fyrir
hverjir veiða með hverjum í lax-
veiöinni, notkun „kanóa í skot-
og stangveiði, verö á veiðileyf-
um, einstakar ár og fleira.
Gunnar Bender ritstjóri veiði-
blaðsins ræðir við Eggert Skúla-
son, fyrrum fréttamann, um
það sem gerðist baksviðs við
tökur þáttanna Sporðaköst.
Árni Gunnarsson, skrásetur
góðar veiðisögur, rætt er við
Arna Baldursson, fjallað um ein-
stakar veiðiár og fleira.
Blaöið er 100 síöur að stærð og
kostar tæpar 600 krónur. a
^ .i.s
— segir Jón Odds-
son, grenjaskytta og
sjálfmenntaöur nátt-
úrufrœöingur í við-
tali vib Vestfirska
fréttablaöiö, en
hann var aö koma
úr refaleit í Horn-
strandafriölandi og
fékk 59 dýr
þessu svæði, svo og minkurinn.
„Veiðistjóri er alveg sammála
mér varðandi fuglalífið," segir
Jón, „enda hefur hann farið
með mér um þessar slóðir. Full-
trúi hans hefur einnig farið tví-
vegis með mér í Sléttuhrepp.
Mýrlendið er nú aftur orðið eins
og það var áður fyrr frá náttúr-
unnar hendi. Þarna voru hand-
grafnir skurðir á sínum tíma, en
þeir síga saman aftur á nokkrum
áratugum og votlendið kemst
aftur í sama horf og fyrrum,"
segir Jón.
Alltaf heitur oq
fínn matur hjá
Hirti stapa
Við héldum algerlega til í bátn-
um. Það er gott aö hafa svona
mann eins og Hjört stapa, það
er alltaf heitur og fínn matur og
vel um mann hugsað. Refa-
vinnslan er erfitt starf og maöur
leggur mikið á sig í þessum ferð-
um. Ég komst upp í fjórtán dýr
einn daginn. Fór undir Skála-
kamb einn morguninn og náði
þar í fimm yrðlinga. Svo voru
tvær læður uppi í Hælavíkur-
bjargi sem sami steggurinn var
með og hluti af yrðlingunum
var kominn niður í bæjartótt-
ina."
Refurinn heldur
sig á láglendi
„Við komum heim á laugar-
daginn, á ellefta degi frá þvi að
við fórum frá ísafirði. Veðráttan
var afar köld framan af þó að
það kæmu góöir dagar á milli.
Það snjóaði í fjöll. Vetrarríki
hefur verið mikið í Sléttuhreppi
á liðnum vetri og refurinn held-
ur sig yfirleitt á láglendi. Flest
greni voru niðri á bökkum og
jafnvel í tóftum. Veiðin var 59
dýr í ferðinni."
Mesta refaveibi
í einni ferb í
Sléttuhrepp
„Þetta er mesta refaveiði í einni
ferð í Sléttuhrepp. Venjulega
höfum við farið þrjár ferðir á ári,
en eftir því sem veiöistjóri tjáir
mér verður bara þessi eina ferð á
þessu ári. í vetur á að endurskoða
lögin um dýraveiðar og dýrafrið-
un („villidýrafrumvarpið" svo-
kallaða sem fékk ekki afgreiðslu í
vor) og þá verður tekin ákvörðun
um það hvort Hornstrandafrið-
land verður einnig alfriðaö fyrir
eyðingu refa og minka."
Fribun refa
og minka til
óbætanlegs tjóns
„Þaö hygg ég að yrðu afar mikil
mistök, ef af slíku yrði, og myndi
verða til óbætanlegs tjóns fyrir
fuglalífið í friðlandinu. Sumar
tegundir fugla eru á mörkum
þess að hverfa á þessum svæb-
um, og þar á ég sérstaklega vib
spörfugla, vaðfugla og mófugla.
Við byrjubum þessa ferð í Horn-
vík og ég sá t.d. hvorki stelk né
hrossagauk né lóu fyrr en komið
er alla leið í Aðalvík. Þessar teg-
undir eru að hverfa."
Meb sextán unga
í kjaftinum
„Síðasta tófan sem ég skaut áð-
ur en við fórum heim var með
sextán skógarþrastarunga og
þúfutittlingsunga í kjaftinum á
leiðinni heim í greniö til yrb-
linganna. Hún staflar í kjaftinn
á sér og kemur ekki frá sér hljóbi
nema í gegnum nefið. Valdimar
á Núpi skaut einu sinni tófu
sem var að fara með tólf æbar-
unga í kjaftinum úr varpinu á
Mýrum. Maður veit að tófan fer
ekki eina svona veiöiferð á sól-
arhring, heldur þrjár til fjórar,
og svo karldýrib líka. Dýrin eru
stöbugt á veiðum. Þetta þarf svo
mikib að éta. Það getur hver
Sveppatínslu
sLaugardaginn 27. ágúst efna
Hiö íslenska náttúrufræbifélag
og Ferbafélag íslands til
sveppatínslu og skógarskoð-
unarferðar í Skorradal. Ágúst
Árnason, skógarvörður, sýnir
þátttakendum tilraunalund
„Sumar tegundir
fugla eru á mörkum
þess að hverfa á þess-
um svœðum, og þar á
ég sérstaklega við
spörfugla, vaðfugla
og mófugla. Við byrj-
uðum þessa ferð í
Homvík og ég sá t.d.
hvorki stelk né
hrossagauk né lóu
fyrr en komið er alla
leið í Aðalvík. Þessar
tegundir em að
hverfa."
maður séö hvílík blóðtaka þetta
er fyrir fuglalífið. Maður vonast
til þess að friölandiö fái áfram
að njóta þess að fjölgun tófunn-
ar sé haldið í skefjum, svo aö
þessar fuglategundir hverfi ekki
þaðan. Refavinnslan er frum-
skilyröi þess að þessar tegundir
deyi ekki út á svæðinu."
Ég skal fara meb
Össuri í Sléttuhrepp
„Ég vildi nú gjarna skora á Öss-
ur Skarphéðinsson umhverfis-
Skógræktar ríkisins í Hvammi
og Eiríkur Jensson, kennari og
sveppasérfræðingur, mun leið-
beina þeim um matarsveppi
og tínslu þeirra. Ferðafélag Is-
lands sér um þessa ferð. Farið
veröur frá Umferðarmiðstöð-
í ráðherra, sem stendur á bak við
| þetta frumvarp (hann er nú líf-
fræðingur) ab fara í Sléttuhrepp
— ég skal fara með honum — og
kynna sér ástandið eins og það
er hjá þessum fuglategundum
sem eiga í vök að verjast, því að
það fyrsta sem tófan ber til yrð-
linganna er úr smáfuglahreiðr-
unum. Ekki þýðir fyrir tófuna
ab bera svartfugl og fýl í yrð-
lingana, því að þeir ráða ekki
við það. En smáfuglaungana éta
þeir og það eina sem eftir verður
eru lappirnar og broddfjaðrimar
á vængjunum. Hitt éta yrðling-
arnir upp til agna."
Refabyggb undir
Hornbjargi
„Það er einn staður sem er
mjög áríðandi að komast á sem
fyrst, þab er refabyggðin í
rananum undir Hornbjarginu.
Þar eru refir sem hafa sennilega
komiö með ís, a.m.k. virbist þab
eina raunhæfa skýringin, því að
þetta er svo hátt niöur. Þarna er
þverhnípt standberg og ótrú-
legt að tófan lifi að faia þar nið-
ur. En meö ís getur hún borist
og þarna hafa þær verib í nokk-
ur ár. Hópurinn er orðinn
■nokkuð stór og eyðir algerlega
fuglalífinu í neðanverðu bjarg-
inu. Við þyrftum ab fá undan-
þágu til að fara og reyna að ná
þessum dýrum. Ég held að það
væri nokkuð auðvelt að ná
þeim því að þau komast ekkert
nema dálítið upp í bjargiö. Einn
af sigmönnunum þarna í bjarg-
inu sagði mér um daginn að
þetta horfði til vandræða. Þarna
hefði verið lundavarp en nú
væri það alveg búið að vera, lík-
lega væri tófan búin að drepa
þarna hátt í tvö hundruð lunda
í kringum greniö sem þarna er.
Þessum tófum þyrfti ab ná fyrir
haustiö, en það gerist ekki
nema í sunnan eba suðvestan
átt og stilltu veðri. En í fyrra og
núna fengum viö ekki þannig
veður, það var alltaf fremur óró-
legt í sjóinn," sagði Jón Odds-
son að lokum. ■
inni austanverðri kl. 10.00 og
komið við í Mörkinni 6. Ráð-
gert er ab koma aftur í bæinn
um kl. 18.00. ferðin er öllum
opin, utan félaganna sem inn-
an.
Hib íslenska náttúrufræðifélag:
og skógarferö í Skorradal
Skilabob
LOifj'i ÚbirÚÓ\>L
Skotveibimenn athugib ab
vinkonur mínar blesgæs og
helsingi eru enn fribabar!
Mikil fjölgun
heiöargæsar
Heiðargæs hefur fjölgað veru-
lega undanfarin ár. Samkvæmt
síöustu talningu var var stofn-
inn yfir 200 þúsund fuglar, en
hann taldi innan við 100 þús-
und fugla fyrir nokkrum árum.
Heiöargæsastofninn er orðinn
stærri en grágæsastofninn, en
hann hefur staðiö í um 200 þús-
und fuglum undanfarin ár.
Þetta eru stærstu gæsastofnarn-
ir sem hafa viðdvöl á íslandi.
Þeir hafa undanfarna áratugi
verið taldir á vetrarstöðvunum
á Bretlandi í nóvember/desem-
ber. Þá erú taldir varpfuglar,
fullorðnir geldfuglar og ungar
frá liðnu sumri. Talib er að varp-
stofn heiðargæsarinnar telji 25-
30 þúsund pör. ■
toL> 1 lÆG lu \ iOlJ Lii