Tíminn - 31.01.1995, Page 11

Þri&judagur 31. janúar 1995
Wíminn
11
Gubmundur Kristinn Þorleifsson
fyrrverandi bóndi, Þverlœk
Þegar mér bárust til eyrna á
miðvikudagskvöldiö 18. janúar
sl. fréttir um andlát vinar míns
og ömmubróöur, Guömundar
Þorleifssonar frá Þverlæk í Holt-
um í Rangárvallasýslu, skutu
margar góöar og skemmtilegar
minningar upp kollinum frá
kynnum okkar. Segja má aö
kynni okkar hafi hafist er ég
varð þeirrar ánægju aðnjótandi
11 ára gamall aö fara í sveit aö
Þverlæk, eins og reyndar svo
margir gerðu vítt og breitt í stór-
fjölskyldunni. í sex sumur átt-
um viö eftir aö sýsla saman
heima á Þverlæk. Oft hef ég
hugsaö til þessa tíma sem eins
besta skóla sem ég hef komist í.
Þarna var höfö stjórn á hlutun-
um og ekki farið aö verkefnun-
um meö neinu hálfkáki. Fyrir
ungt fólk aö umgangast mann
eins og Gumma var mikill lær-
t MINNING
dómur. Þrátt fyrir eril og erfiöi
dagsins hafði hann alltaf tíma
til þess aö gera að gamni sínu og
fræða þá er minna þekktu til en
hann. Seinna meir átti maður ef
til vill eftir að átta sig ennþá bet-
ur á hversu margt þessi tími
hafði gefið í íslensku oröafari,
vinnubrögöum og mannlegum
samskiptum.
í hvert skipti sem ég minnist
Gumma er mér hlátur og
ánægja efst í huga. Lund þessa
gamla vinar míns var með þeim
eindæmum aö ávallt var gleðin
meðferðis, enda þótt harkan og
vinnusemin væri honum svo
sannarlega í blóð borin.
Guðmundur var fjóröi elstur
úr 10 systkina hópi, fæddur 31.
maí 1903 og var hann því á nít-
ugasta og öðru aldursári, þegar
hann lést. Hann var sonur hjón-
anna Þorleifs Kristins Oddsson-
ar, bónda, og konu hans Frið-
gerðar Friðfinnsdóttur. Bjuggu
þau fyrst í Kvíarholti árin 1894-
1897, í Haga 1897-1899 og síð-
an á Þverlæk frá 1899-1922, en
þar fæddist þeim sonurinn Guð-
mundur. Þorleifur lést árið
1922, rétt innan viö sextugt.
Guðmundur var allt í einu
oröinn elsti karlmaðurinn á
heimilinu Qg mæddi því mikib á
honum ab takast á við þá
ábyrgð, sem þurfti að axla, með
móður sinni og eldri systrun-
um. Frá þessum tíma má segja
aö hann hafi tekið við búskap á
Þverlæk og er óhætt ab segja ab
vel hafi verið haldiö á spöðun-
um, því í dag er á Þverlæk rekið
eitt af betri búum landsins og er
öllum ljóst, er til þekkja, aö
hann og eiginkona hans heitin
hafi lagt sitt af mörkum þar.
Gummi varð þeirrar gæfu að-
njótandi að kvænast frænku
sinni, Guðrúnu Guðnadóttur
frá Hvammi í Holtum, en hún
dó 15. mars 1976. Eignubust
þau tvo syni, Þorleif Kristin, tré-
smíðameistara, sem er giftur
Margréti Pollý Baldvinsdóttur,
og Guðna, bónda á Þverlæk,
sem er giftur Margréti Þóröar-
dóttur.
Þegar ég hitti Gumma síðast í
haust, er ég, ásamt Stínu
frænku, sótti heim frændfólkið
að Þverlæk, var sama glaðlega
yfirbragðið yfir þeim gamla eins
og áður fyrr. Sagðar voru margar
sögur og mikið hlegið. Þannig
munu ættingjar og ástvinir von-
andi flestir minnast þín.
Kæri vinur! Þakka þér fyrir allt
gamalt og gott. Við munum
ávallt geyma minninguna um
þig í hjörtum okkar og leit; st
við að sjá björtu hliöarnar á líf-
inu, eins og þú gerðir svo gjarn-
an.
Vonandi eigum við eftir að
hittast einhversstaðar aftur síð-
ar á æðri stigum og gantast svo-
lítið.
Þorsteiim Steinsson
Valdimar Sigurbsson
Fæddur 5. september 1928
Dáinn 23. janúar 1995
Þegar náinn vinur, frændi og
samverkamaöur um nær ævi-
langa tíð kveður okkur, sem eft-
ir stöndum, enn um óvissa
stund, er erfitt aö henda reiður á
því sem segja skal, og það vefst
fyrir manni hvernig snúa skuli
sér í málinu.
Eitt hefi ég þó á hreinu, góði
vinur, að ég ætla ekki að minn-
ast þín með langhundaskrifum,
því ég veit að þú varst aldrei gef-
inn fyrir langar romsur, né
heldur ætla ég að hafa uppi há-
tíðlega ræðu og fjálglega. Það
væri nánast „stílbrot" finnst
mér, miðað við allar okkar sam-
ræður á liðinni tíð, sem oftar en
hitt einkenndust af fremur
óvirðulegu tali og léttúð, þótt
fyrir kæmi ab alvörunni væri
hleypt að.
En víst er margs að minnast
úr okkar góðu samskiptum, og
minningarnar um smátt og
stórt hrannast fram. í fylking-
um. Ekki fer ég út í ættrakning-
ar, en vísa þar til heimilda sem
fyrir liggja. Fæddur varstu í Dal,
en sem barni á öðru ári komib í
fóstur að Hjarðarfelli til frænd-
fólks, vegna erfiðra abstæöna
foreldra þinna, veikinda föður-
ins og híbýlaþrengsla; sjötta
barn þeirra hjóna Sigurðar Krist-
jánssonar og Margrétar Hjör-
leifsdóttur. Það var svo sem ekki
í kot vísaö, að fá að alast upp á
Hjaröarfelli, á all mannmörgu
heimili við góðan viðurgerning
og þokkalegar aðstæður a.m.k. á
þeirra tíma mælikvarða og þú
hefur án nokkurs vafa notið
þess uppeldis á lífsleiðinni. For-
eldrar þínir fluttust hinsvegar
að næsta bæ á hinn veginn,
Hrísdal, og þar fæddust og ólust
upp systur þínar fjórar, ásamt
eldri systkinum þínum. Minn-
ingarnar frá æskudögum okkar.
Allar góðar. Hvort sem var í leik
eða starfi — við að slá með orfi
og ljá á sólríkum sumardögum,
þú í Hjarðarfellsenginu, ég í
Áveitunni í Dal. Ilmur af nýsleg-
inni stör í loftinu. Við í íþrótta-
starfi og keppnum um hríð,
þótt árangur yrði ekki stórmik-
ill. Eða manstu þegar Leifi bróð-
ir þinn útvegabi okkur kast-
kringluna að sunnan? Þú þóttir
efnilegur kringlukastari; hár og
heröabreiöur. I fyrsta kasti fauk
íslandsmetib! Heimsmetib í
næsta kasti! Þetta var nokkuö
t MINNING
tortryggilegt. Kringlan vigtub
og reyndist vera kvennakringla!
Þab var nú þab. Viö ab sækja
hrossin suður að Grímsá. Lædd-
umst að sofandi hrút suður í
Hjarðarfellshlíðinni og nábum
honum. Þóttumst góðir! Við að
veiða síli og smásilunga í Síkis-
læk og Hólalæk og öðrum til-
fallandi lækjarsytrum sem
geymdu fiska þessa. Ekki að
þetta þætti nú gæfuleg iöja eða
gagnleg! Svona áfram og áfram.
Gæti fyllt heila bók ef út í þaö
væri farið. Síðan hleyptir þú
heimdraganum að nokkru leyti
og fórst að vinna á vertíðum í
Keflavík ásamt sveitungum þín-
um fleirum, eins og þá gerbist,
en ég sat heima rótfastur og
samfundir fóru að strjálast
nokkuð upp úr þessu. Eins held
ég, þótt ekki megi hafa það fyrir
sagnfræði, að þú hafir unnið
um skeið hjá varnarliðinu í
Keflavík, og áskotnast þar, fyrir
utan hefðbundin laun, að ná
því sem oft hefur vakið mér
furðu, að verða vel bjargálna á
enska tungu. Enn má nefna
starf þitt við akstur sérleyfisbíla
Helga Péturssonar á leiðinni
Reykjavík-Ólafsvík. Um skóla-
göngu var ekki að ræða hjá þér,
utan hinn fyrirskipaða barna-
skóla og svo þau námskeið sem
þú þurftir að taka til undirbún-
ings þess sem varð svo þitt eig-
inlega ævistarf, þ.e. lögreglu-
starfið. Líður nú um dal og hól
og um nokkurt árabil verður fátt
um samfundi okkar. Við ger-
umst ráðsettir menn og stofn-
um til hjúskapar og búskapar.
Segir ekki af mér í þessum skrif-
um, en þú hittir fyrir þinn
ágæta og elskulega lífsförunaut,
Brynhildi Daisy Eggertsdóttur,
ættaða frá Akureyri, og saman
reistuð þið ykkar bú að Ásgarði
77 í Reykjavík, og saman eign-
uðust þið synina Gunnar, sem
er doktor í frumulíffræði og býr
ásamt konu sinni Lornu Jakob-
son í Kanada, og Stefán Örn,
sem starfar sem fjármálastjóri
vib Bændaskólann á Hvanneyri
og býr þar með unnustu sinni
Guölaugu Gísladóttur.
Hér verð ég að brjóta upp
formið og láta koma þab sem
minningargreinum er oftast
lokið með.
Eg sný mér til þín, Daisy, og
votta þér dýpstu samúð í sorg
og erfiðleikum, en ekki síður
hvarflar hugur minn til Gunn-
ars og Lornu og sonanna þeirra
sem fæddust í mars á síðasta ári,
þrem mánuðum fyrir tímann.
Um þá hefur síðan staðið
grimmileg orusta milli lífs og
dauða. Annar þeirra, Kári, er nú,
guði sé lof, kominn á beinu
brautina til lífsins, en um hinn,
Benedikt, er slík tvísýna, ab
vafasamt er aö Gunnar komist
að jarðarför föður síns. Er það
þyngri raun fyrir Gunnar en tár-
um taki. Stefán og Guðlaug eiga
soninn Valdimar Snæ, efnileg-
an strák og ötulan. Öll eigið þið
óskipta hluttekningu okkar
hjónanna í Dal og barna okkar.
Já, Daisy. Löngu síðar skildu
leiöir með ykkur Valda á þann
veg að hvort ykkar um sig flutti
í eigin íbúð, sitt í hvorum bæjar-
hluta Reykjavíkur. Hvað því
rébi raunverulega er mér ekki
fullkunnugt um. Kannske var
þab að hluta til þreyta áranna.
Eða ef til vill þrá eftir meira
frjálsræði; jafnvel þráin eftir
einveru og næði. Nema eitt var
ljóst aö tengslin ykkar á milli
voru jafngóð og áður, ef ekki
betri. Og umhyggja ykkar hvort
fyrir öðru var ekki síðri en áöur
hafði verib og entist allt fram að
hinstu skilnaðarstund. Mér flýg-
ur í hug kvæðisbrot eftir Einar
Benediktsson:
En allt ber eðli sjálfs síns
sem ólíkt til sín dró,
vill sínu lífi lifa
í lofti, jörð og sjó.
Því bindur hlekkur harðast
sem höndin sjálfsér bjó,
saell hver sem eignast annan
en á sig sjálfan þó.
Og aftur til fortíðar.
Straumfjaröará togaði alltaf
sterkt í þig hér á árum áður,
Valdi. Það fór ekki milli mála.
Þab var svo árið 1963, að þú gast
látið gamlan draum rætast, um
þaö að verða veiðivörður og
fylgdarmaður veiðimanna vib
ána ásamt með Daisy, sem varö
þá ráðskona í veiðihúsinu
gamla. Eftir það mátti segja að
þótt þú gegndir þínu lögreglu-
mannsstarfi í Reykjavík megin-
hluta ársins, þá var hugur þinn
abfluttur að Dal og að ánni. Og
síðan hafa samskipti okkar og
samvinna verið sem aldrei fyrr.
Þú varðst fljótt svo sem sveit-
ungi okkar á ný; deildir með
okkur gleði yfir góðum heyfeng
og vænum dilkum; deildir með
okkur áhyggjum í hrakviöra- og
óþurrkasumrum þegar jaröar-
gróði ónýttist og umfram allt
varstu vökull gæslumabur
Straumfjarðarár. Þar var hugur-
inn allur.
Við hjónin í Dal eigum þér
stóra þökk að gjalda og ykkur
hjónum fyrir vináttu alla á liðn-
um ámm, og erum minnug
þess, Valdi, að án þíns fulltingis
ættum við ekki þá jörð sem við
sitjum. Þar vísa ég til þeirra
átaka sem uröu um Straumfjarð-
ará og Dal I haustið 1968 og
alltof langt mál væri að rekja, og
þeirrar fjárhagslegu hjálpar sem
þú veittir okkur næstu ár þar á
eftir. Ég færi þér líka, þótt e.t.v.
sé það alltof seint, þakkir okkar
félaganna í Veiðifélagi Straum-
fjarðarár fyrir öll störfin þín sem
leigutaki árinnar frá 1969, og
fyrir það áhyggjuleysi sem það
hefur veitt okkur að hafa þig
sem traustan tengilið milli okk-
ar og veiðimannanna. Þökkum
þér ennfremur forgöngu um
byggingu nýja veiðihússins árin
1974-75 og umsjón þess, sem
var með þeim ágætum ab því er
líkast aö það hafi verið reist í
gær. Seint koma sumar þakkir.
Nú er þetta að verða lengra mál
en ég ætlaöi, og það sem verra
er: Ég er að verða of hátíðlegur.
Slíkt sæmir okkur illa. Þú varst
minnisstæður persónuleiki, sem
ég þakka fyrir að hafa kynnst og
átt samleiö með, en heilsa þín
var ört þverrandi síðustu árin,
enda svo sem ekkert veriö aö
hlífa henni að heitið gæti.
í sumar gerðirðu þér óvenju
tíðförult um nágrennib og rifj-
aðir upp ýmis kennileiti frá
æskuárunum, ásamt með göml-
um minningum. Haföiröu
kannske óljóst hugboð um þai
sem biöi þar á næsta leiti? „Var
það kannske feigðin sem kallaði
að þér?" Hvað vitum við um
það? Nema hvað við sitjum ekki
oftar saman við „brennivíns-
borðið", sem vib kölluðum svo,
í veiðihúsinu og ræðum hina
aðskiljanlegustu hluti. Það eitt
er víst. Allt um það skulum við
taka á okkur rögg og segja þau
o.rð, sem einhversstaöar standa í
heilagri ritningu: Verið ávallt
glaðir.
Við hjónin í Dal biðjum að
síbustu fjölskyldu þinni allrar
blessunar og rifjum upp með
skáldinu sem sagbi:
Ó, góða, góða, gengna tíð
með gull í mund.
Nú fyllum bróðir bikarinn
og blessum liðna stund.
Haföu heila þökk fyrir sam-
fylgdina.
Erl.Halld.
Absendar greinar, afmælis-
og minningargreinar
sem birtast eiga í blaðinu þufa ab hafa borist ritstjórn blaðsins,
Brautaholti 1, tveimur dögum fyrir birtingardag, á disklingum
vistab í hinum ýmsu ritvinnsluforritum sem
texti, eða vélritaðar. fWWtÍW
SÍMI(91) 631600
\ \ Þegar komið er af vegum með bundnu slitlagi
\ \ tekur tíma að venjast breyttum aðstæðum
l V \v. FÖRUM VARLEGAÍ
VvíV ^ ..........^
—» I
Ar

mÉUMFERÐAR
Iráð