Tíminn - 15.03.1995, Side 4

4
Miðvikudagur 15. mars 1995
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerö/prentun: ísafoldarprentsmiöja hf.
Mánabaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Atvinna er
velferð
Þaö er uggvænleg staðreynd að atvinnuleysi í
landinu nemur að staðaldri 5%, sem svarar því
að 6 þúsund manns séu atvinnulausir. Árstíða-
bundið atvinnuleysi er enn meira. Um 1500
manns koma inn á vinnumarkaðinn á hverju
ári.
Það er því risavaxið verkefni, sem við blasir,
að tryggja atvinnu í landinu. Það verður hins
vegar ekki vikist undan því verkefni. Til að
tryggja fulla atvinnu þarf að skapa 12000 ný
störf til aldamóta.
Þrátt fyrir samdrátt í hefðbundnum atvinnu-
greinum, landbúnaði og sjávarútvegi, felast enn
möguleikar í þessum greinum, ef rétt er á hald-
ið. Langt er einnig í frá að engir möguleikar séu
í nýsköpun í öðrum greinum.
Þegar ríkisstjórn Davíðs Oddssonar tók við á
vordögum 1991, lagði hún upp með kenningar
um að ríkisvaldið ætti hvergi aö koma að at-
vinnulífinu í landinu með „sértækum" aðgerð-
um. í skjóli þessarar stefnu var horft upp á gjald-
þrot og erfiðleika næstu árin án þess að hafast
að.
Nú sjást þess merki að þessi stefna hafi látið
undan. Vestfjarðaaðstoðin svokallaða er ekkert
annað en sértækar aðgerðir. Hins vegar er mikill
skaði skeður á fjórum árum, vegna þess hve
seint og linlega hefur verið unnið að því að búa
í haginn fyrir nýsköpun í atvinnulífinu.
Það, sem vantar í mörgum tilfellum til að
koma góðum hugmyndum í framkvæmd, er
áhættufjármagn. Dregib hefur verið úr getu
Byggðastofnunar til þess að taka áhættu. Ein-
göngu hefur verið talað um breytingu á starf-
semi Iðnlánasjóðs og Iðnþróunarsjóðs, en ekk-
ert hefur verið gert.
Framsóknarmenn hafa sett fram hugmyndir
um að breyta starfsemi Byggðastofnunar í al-
hliða atvinnuþróunarstofnun. Hlutverk hennar
verði þá einkum að bregðast við vandamálum í
atvinnulífi, hvar sem þau koma upp, og veita
ráðgjöf bæbi einstaklingum og atvinnuþróunar-
félögum. Einnig yrði það hlutverk stofnunar-
innar að veita styrki til nýsköpunar og leggja
fram áhættufjármagn í formi hlutafjár.
Jafnframt breytingu á starfsemi Iðnlánasjóbs
og Iðnþróunarsjóðs væri lagður nauðsynlegur
grunnur að aukinni atvinnuuppbyggingu og
nýsköpun. Ríkisvaldið hefur skyldur í þessu
efni, þó hugmyndir og framkvæmd komi frá
einstaklingum.
Tillögur framsóknarmanna um skipulag þess-
ara mála eru athyglisverðar. Mestu máli skiptir
að snúa vörn í sókn í atvinnumálum og sætta sig
ekki við atvinnuleysi. Atvinna er velferð.
Politisk feröaskrifstofa
Gárungarnir segja að þegar Nelson
Mandela sá hárið á Davíð Oddssyni
tilsýndar á Félagsmálaráðstefnunni
í Kaupmannahöfn hafi hann geng-
ið aö Davíð og sagt: „Mikið ertu föl-
ur bróðir". Eflaust er þetta eintóm-
ur tilbúningur en hins vegar er ís-
lenski forsætisráðherrann óneitan-
lega suðrænn yfirlitum í aug-
lýsingum frá Sjálfstæðisflokknum
sem nú birtast, heiisíða eftir heils-
íðu á síðum dagblaðanna. Þar er
verið að auglýsa fundaherferð þessa
ástsæla leiðtoga og fólki bent á það
hvenær það geti öðlast hlutdeild í
mikilfengleikanum og barið Davíö
augum. Garri var dálitla stund að
átta sig á hvað var svona suðrænt
við Davíð á auglýsingamyndunum,
því þrátt fyrir að einhverjir hafi
komist að því hér um árið að ái leið-
togans hafi verið negri, er það tæp-
ast næg ástæða fyrir þessari tilfinn-
ingu. Svo rann upp ljós, því það var
að sjálfsögðu hin áberandi sól í aug-
lýsingunni sem gerði það að verk-
um að vor ástæsæli leiðtogi virtist
sóma sér svona vel á suörænni sól-
arströnd.
Sólin skín á Davíð
Og sólin er einmitt í aðalhlut-
verki í þessari auglýsingu ásamt
Davíö, því skilaboðin frá Sjálfstæö-
isflokknum til þjóðarinnar eru ein-
föld: Sólin skín á Davíö og vilji
menn njóta sólskinsins verða þeir
að fara til hans. Þessi skilaboð eru
síðan undirstrikuð með örstuttum
texta í þessari sömu auglýsingu um
að vor sé í lofti og bjartara yfir efna-
hagsmálum en verið hefur í árarað-
ir.
Með þessu má segja að Sjálfstæð-
isflokkurinn hafi gerst eins konar
pólitísk ferðaskrifstofa. Veturinn og
raunar kjörtímabilið allt hefur ekki
einungis verið snjóþungt og kalt í
veðurfarslegu tilliti heldur hafa
frosthörkur ríkisstjórnarinnar leikið
illa efnahag heimilanna og það vel-
feröarkerfi sem vinnandi Islending-
ar hafa byggt hér upp frá því á árun-
um fyrir stríð.
Teiknuð sól
Almenningur þráir því hlýindi
GARRI
suðrænna sólarstranda og myndi
fúslega vaða eld og brennistein til
að komast út úr frosthörkum Við-
eyjarstjórnarinnar, og er jafnvel til-
búið til að trúa því að sólin skíni
mest og best á sjálfstæðismanninn
með suöræna „lúkkið", sjálfan Dav-
íö Oddsson.
Þessa ferð býður ferðaskrifstofa
Sjálfstæðisflokksins nú upp á í aug-
lýsingum sínum en rétt er þó að
vekja athygli á samsetningu auglýs-
ingarinnar. í henni er raunveruleg
ljósmynd af Davíð. í henni er mynd
af raunverulega léttskýjuðum
- himni. Sólin er hins vegar plat, hún
er teiknuð inn á auglýsinguna.
Teiknuð sól vermir engan og vekur
ekkert. Ættu menn að hafa það í
huga áður en þeir festa kaup á
miða, með þessari nýju pólitísku
ferðaskrifstofu.
Garri
/. intflinu mir. H.v/itoiíwmlíJú J' jblíiíiisljínircibfuiúT
^jlnl tin.iiun ulr. .ViJ llbiu ;rlriJí D.rAJ5 iy.uítíiuii
uxuhrTimITslUI:b:íir i v«ktvnir»li Ij’r.Jtmí -rija lyi.vu'nm.
Sttðitrteru! ------------------
U.tíf.VilíJ’ IS.rrrs i
’f-sn nar.þr Ii«riifív2r« ítr
Strríuríxistl >usíra-----------
Kí>'«ft'íh4tr ' tfh'aðrrl 3 nis'
foniítr.jr I Í.irií
Veitortend-----------------—
STikí 4 If t nJr;>2 nr.
ftjrj'jn*.- rmríii'^r?:,T«ví
.VíírówrfiTijt^ mfra——
I ttzFMxl^rxU.iiív
l'.itjM*! : I.i»/#i,»;Tf7> rtrv
.Vinrrí l.i* a rtr.
"Jieykjímcs--......-.............
b£ r.í; jti iirir.':,' rur
b'Ti.if i' i;S.ífr1
Yestfitiir.....................
IrtvitjjJ 2L ibí-
ÞiTr^JjTiðir iff*ii'átfir3‘i.rrtí
Austurínfui......-..............
iiríuiitríinT Fti.h.ju:; .H«s
■'»i>W«r L'rjrÍtikíVl
JC.T.f.Vnul
5 >i.Tv.r:'t f> f * f VktI<t '<T1.«f r t rr f I. f ri íI n D.1I>Ir r Ktivtrií
ti.liríJvr.'fT. r.vvi«r a3þf sji r|Tríirl >1 nvrs á fxtJrn I;ff r<
hirt T.x..>ir.l»jT Ji3»íss» fsrr i..tuu»ö.I i Á piur Imsi
:■'iikrif-,Jf >.bi j rrvr sí nliis»rt i: -ó|T \•'< T.'.D.i

D
BETRA
ÍSLA ND
Ónefnaklúöur suöur meö sjó
Tettbýli sem stoð undir nafni
myndaðist varla fyrr en á öldinni
sem leið á íslandi, enda stóð
bændasamfélagið sæla í vegi fyrir
svo óþjóölegu byggðamynstri. Það
er kannski ástæðan til þess að varla
fyrirfinnast í tungunni brúkleg orð
sem skilgreina þéttbýliskjarna og
dreifðar byggðir.
Landsbyggð, eða úti á landi, eru
heldur kauðsk orð og orðasam-
bönd og gera ekki greinarmun á
þéttbýli og sveitum og þýða varla
annaö en þaö að átt er við byggöir
utan „höfuðborgarsvæðisins", sem
í raun er ónóthæfur orðaleppur
þótt flestir þykist skilja hvað merk-
ir.
Þorp, kauptún, kaupstaður, borg
eiga kannski að merkja stæröar-
gráður byggðakjarna en skilin á
milli em óglögg, nema aö kaup-
staður hefur lagalega skilgreinda
merkingu. Hvort sveit og dreifbýli
merkja hið sama veröur víst hver
og einn aö gera upp við sjálfan sig.
Heföir í nafngiftum
Þegar þorp og kauptún tóku loks
aö myndast eftir þúsund ára sveita-
og þurrabúðamennsku hlutu þau
nöfn eftir ofureðlilegum leiöum. {
langflestum tilfellum fengu þau
nöfn eftir landspildunum sem þau
risu á og vom gefin í upphafi ís-
landsbyggöar. Þegar kaupstaðir og
borg þöndust út yfir jarðir og lönd
sem báru önnur nöfn hélst upp-
haflega nafnið á allri byggðinni
þótt eldri nöfnin haldi sér prýði-
lega í afmörkuðum hverfum og
veldur þetta engum mglingi.
Þannig er Breiðholt og Laugar-
nes í Reykjavík, Glerárþorp á Akur-
eyri, Hvaleyri í Hafnarfirði, Hnífs-
dalur á ísafirði og svona má lengi
telja. Erlendar hliðstæður eru ótelj-
andi.
Með sameiningu sveitarfélaga í
fyrra klúðruðu fáfróðar og menn-
ingarsnauöar sveitarstjórnir nýjum
nafngiftum með þeim hætti að til
vansa er.
Endingarnar bær og byggð voru
fundnar upp og skeytt aftan við
nöfn dreifbýlla sveitarfélaga. Þann-
ig nær til að mynda ein og sama
Á víöavangi
byggðin yfir nokkra firöi og fjall-
garöa.
Kosningar um nafngiftir nýrra
sveitarfélaga hafa verib kostulegar
og eru Suðurnesjamenn skrautlegri
en aörir í þeim efnum.
Eignarréttur á ör-
nefnum
Nú er sveitarstjórnin Keflavík-
Njarðvíkum-Hófnum enn einu
sinni búin aö skammta kjósendum
nöfn aö velja, en það hefur gengið
brösuglega til þessa. Nú mega þeir
velja um ónefnib Suöumesbær og
Reykjanesbær. Málkennd og hug-
myndaflug er á núllpunkti.
Þeir í Höfnum og Njarövíkum
harðneita aö sveitarfélagiö heiti
Keflavík eins og eölilegast er sam-
kvæmt hefðum. Þeir sem búa í
Sandgeröi, Garði og Vogum hóta
að lögsækja ónefnda sveitarfélagiö
ef það ætlar að einoka Reykjanes
eða Suðurnes í nýju nafni og eru
málin öll í uppnámi og eiga bögu-
bósarnir ekki annaö skilið.
Flugvöllurinn sem kenndur er
við Keflavík er annars á Miðnes-:
heiöi, sem er nær öll í landi Sand-
gerði og Garðs. Þarna hafa nafn-
giftir skroppið til án þess aö nokk-
ur reyndi að stöðva ósómann. En
úr því að heiöin á Miðnesi er farin
að bera nafn sem kennt er við
Keflavík ætti það ekki síbur að geta
gilt um Njarövíkur og Hafnir.
Nema að íbúar í Sandgerði og
Garði lánuðu nýja sveitarfélaginu
nafnið Mibnes, sem fer eins vel í
máli og Akranes og má til sanns
vegar færa ab er á miöju Reykjanesi
eöa Suðurnesjum og mundi því
bera nafn með rentu.
En einföld og eðlilega lausn á
nafnaklúörinu kemur ekki til
greina. Hrepparígurinn milli nýju
samsveitunganna kemur í veg fyrir
það og heldur munu þeir búa viö
asnalegasta sveitarfélagsheiti á
landinu, Suöurnesbær, en að
hleypa nokkurri smekkvísi að þeg-
ar nýtt heiti er valið.
Ef til vill skiptir nýtt nafn, hvert
sem þaö verður, ekki máli. Lands-
menn allir, að Suðurnesjamönnum
meðtöldum, munu kalla Keflavík
Keflavík, Njarövíkur Njarðvíkur og
Hafnir Hafnir.
En Suðurnesjamönnum öllum
skal óskað til hamingju meb efni-
leg málaferli sem þeir hóta nú ab
æsa upp hver gegn öðrum út af
eignarhaldi á fomum örnefnum
þar syðra. OÓ