Tíminn - 30.03.1995, Qupperneq 4

4
Fimmtudagur 30. mars 1995
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmibja hf.
Mánaöaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verö ílausasölu 150 kr. m/vsk.
„Fussum svei, manna-
þefur í helli mínum"
Nýlega var gengið frá ráðningu borgarritara hjá
Reykjavíkurborg. Þetta embætti er mikilvægt hjá
borginni, enda hefur borgarritari gegnt störfum
borgarstjóra í forföllum hans. Skemmst er að minn-
ast þess, að Jón G. Tómasson, fyrrverandi borgarrit-
ari, gegndi starfinu í forföllum Davíðs Oddssonar á
sínum tíma.
Margir sóttu um starfið og var þar um ágætisfólk
að ræða, en ákvörðun var tekin um að ráða Helgu
Jónsdóttur lögfræðing í starfið. Helga er nú í emb-
ætti hjá alþjóðabankanum og á farsælan starfsferil í
forsætisráðuneytinu hér heima. Öllum, sem hana
þekkja, ber saman um hæfni hennar.
Viðbrögð minnihlutans í borgarstjórn eru at-
hyglisverð, svo ekki sé meira sagt. Þeir segja ráðn-
inguna pólitíska og láta að því liggja að hún verði
ógilt þegar þeir fái einhverju ráðið.
Þjóðsögurnar geyma margar skemmtilegar sögur
af tröllum, og viðbrögð sjálfstæðismanna eru í ætt
við látæði skessunnar í þjóðsögunni, sem hrópaði:
„Fussum svei, mannaþefur í helli mínum", er hún
fékk veður þar af mannlegri veru. Viðhorf sjálfstæð-
ismanna eru í ætt við tröllin. Þeir álíta Ráðhúsið
helli, sem á að verja fyrir öðrum en sjálfstæðis-
mönnum, og þola auðvitað ekki að nokkur komist
inn í embættismannakerfið, sem ekki er með rétt
litaraft í stjórnmálum. Bakslagið er komið og
minnihlutinn er nú að átta sig á því að stjórn
Reykjavíkurborgar er ekki lengur í þeirra höndum.
I bókun sjálfstæðismanna í minnihluta borgar-
stjórnar má lesa eftirfarandi:
„Þessi vinnubrögð öll eru ótvírætt vitni um pólit-
ískar embættaveitingar, sem þýða það eitt að nýir
embættismenn sem þannig koma til starfa hljóta
að búa sig undir að hætta störfum um leið og R-
listinn tapar meirihluta í Reykjavík."
Hér er um svo grímulausar hótanir að ræða, að
þessi bókun hlýtur að vekja mikla athygli. Borgar-
stjóri kallaði þetta „pólitíska villimennsku" og eru
það orð að sönnu.
Það, sem hefur skeð, er að einstaklega hæfur
starfskraftur hefur verið ráðinn í þýðingarmikið
embætti hjá borginni. Helga Jónsdóttir hefur unn-
ið sér það til saka, samkvæmt mati sjálfstæðis-
manna, að hafa verið aðstoðarmaður Steingríms
Hermannssonar forsætisráðherra, enda er vitnað til
þess í bókun minnihlutans.
Þessar bókanir minnihlutans eru borgarfulltrú-
um Sjálfstæðisflokksins til skammar og til vitnis
um hugsunarhátt sem hæfir þursum. Hins vegar
eru þessi viðbrögð lærdómsrík og til viðvörunar um
það sem skeður, þegar einn flokkur fær að hreiðra
um sig í stjórnkerfi borgarinnar til langframa. Þetta
ætti að vera vísbending um hvað getur skeð, ef
Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn fá
áfram húsbóndavald í stjórnarráðinu, en grímulaus
ósvífni þeirra í mannaráðningum er löngu víðfræg.
Hótanir borgarstjórnarminnihlutans um að reka
þá embættismenn, sem kunna að verða ráðnir á
kjörtímabilinu og makka ekki rétt í stjórnmálum,
eru þeim lítt til sóma og dæma sig sjálfar. Þær eru
viðvörun um það offors og óbilgirni, sem blundar
undir því mjúka yfirborði foringja Sjálfstæðis-
flokksins sem verið er að reyna að selja kjósendum
þessa dagana.
Fólk meb fjör í rúmi
Garri hitti mann í sundlaugun-
um í gær, sem í sjálfu sér er ekki
í frásögur færandi. Hins vegar
fór þessi ma&ur að tala um þaö
upp úr eins manns hljóði að
það væri greinilegur „appíll", ef
ekki hreinlega „sexappíll", yfir
Framsóknarflokknum um þess-
ar mundir. Nefndi hann í því
sambandi hversu vinsæll flokk-
urinn væri að verða hjá göml-
um andstæöingum og ólíkleg-
ustu menn væru nú ýmist
gengnir í flokkinn eða búnir að
lýsa yfir stuðningi við hann.
Astandið væri nánast að veröa
þannig að ómögulegt væri að
þekkja framsóknarmann á útlit-
inu lengur, ekki einu sinni í
sundi, því þeir væru meira að
segja hættir að gyrða skyrtuna
ofan í nærbuxurnar.
Elegant a la Heiöar
Raunar ætti ekki að koma á
óvart, þó framsóknarmenn al-
mennt séu orðnir elegant til
fara eftir öll námskeiðin, sem
Heiðar snyrtir er búinn að vera
með á framsóknarfundum um
land allt. Auk þess hafa menn
nú haft tækifæri til að spyrja
Heiðar spjörunum úr hér í Tím-
anum um helgar. Almennt er
líka talib að Heiðar sé í hópi
þeirra Inga Björns, Júlíusar Sól-
nes og annarra ólíklegra kand-
ídata, sem hafa gengið til liðs
vib framsóknarmaddömuna
upp á síökastið.
Augljóslega eru í gangi marg-
ar kenningar um það hverju
sæti þessi nýi „appíll", sem
Framsókn hefur núna. Sumir
virðast halda að það sé stefnan
og abrir kenna óvinsældum rík-
isstjórnarinnar um. Sundlauga-
maðurinn, sem talaði um „sex-
appíl" Framsóknar, hafbi hins
vegar aðra kenningu. Hann
GARRI
benti á að fljótlega eftir að það
kom fram, hafi verið snúið út úr
slagorbi Framsóknarflokksins,
„Fólk í fyrirrúmi". Sárafáir
þekki, segir þessi maður, upp-
haflega slagorðið, en útúrsnún-
ingurinn, „Fólk með fjör í
rúmi", sé þess betur þekktur.
Þegar svo listar Framsóknar,
sagði sundlaugamaðurinn, hafi
tekið ab birtast vítt og breitt um
landið með tiltölulega ungu
fólki og að miklum hluta kon-
um, hafi þessi túlkun fengið byr
í seglin.
Kynfræðingur og
leöurstúlkan
Að dómi mannsins í laugun-
um þótti þetta ekki síst áberandi
í Reykjavík og á Reykjanesi og
það varð ekki til ab draga úr
þessari ímynd, aö sjálf Jóna
Ingibjörg Jónsdóttir, hinn ís-
lenski kynfræðingur, var á lista
þess flokks sem hafði þetta
óvenjulega slagorð, „Fólk með
fjör í rúmi". Þegar svo oddviti
framboðslistans á Reykjanesi
birtist í blöðunum og í sjón-
varpi og reyndist vera dúndur-
gella á gríðarstóru mótorhjóli
(með hestöflin milli fótanna?!),
klædd í svart leður, þurfti vinur
vor í sundlaugunum ekki frekar
vitnanna við. Hann sagði
greinilegt að hér væri á ferðinni
spennandi og háskalegt fram-
boð með „sexappíl".
Satt að segja finnst Garra þessi
stjórnmálaskýring sundlauga-
mannsins ekki mikið verri en
margar aðrar, og hún gæti svo
sem vel staðist. Sannleikurinn
er auðvitað sá, að sexappíllinn
getur ráðið úrslitum um ótrú-
legustu hluti. Þetta hefur veriö
þekkt lengi. Var ekki sagt um
sjálfan Sókrates að „hann svæfi
jafnan einn, því sumir hafi sex-
appíl og sumir ekki neinn"?
Garri
Hagvöxtur rányrkjunnar
Össur umhverfisráðherra aug-
lýsir grimmt að hann og flokk-
ur hans eigi heiburinn af veið-
um íslenskra og belízískra tog-
ara í Smugunni. Þjóðhags-
stofnun mælir efnahagsbata af
svona fiskiríi og ráðherrar hæl-
ast um. Jafnframt er veriö að
móta þá stefnu að íslendingar
leggi það til á úthafsveibiráð-
stefnu SÞ að strandríki eigi að
fá heimild til að hlutast til um
veiði á stofnum sem ganga inn
og út úr lögsögu þeirra. Sam-
kvæmt þessu eigum við ab geta
verndað karfann á Reykjanes-
hrygg fyrir ofveiði og setja
hömlur á veiði í Síldarsmug-
unni og greiba þannig fyrir
göngu Islandssíldarinnar inn í
íslenska lögsögu.
Samtímis lýsir utanríkisráð-
herra yfir samstöðu með ESB
og veiðum Spánverja á grálúð-
unni á Miklabanka, sem Kan-
adamenn telja í útrýmingar-
hættu. Er nú stefna íslendinga
í hafréttarmálum og verndun
fiskistofna orðin sú, að það sé
óþolandi að höfö séu afskipti
af veibum utan þeirrar lög-
sögu, sem viðurkennd er að al-
þjóðalögum.
Gleymskan mikla
Eru nú gleymd öll rök okkar
fyrir útfærslu í 4,5 mílur, 12
mílur, 50 mílur og 200 mílur.
Þorskastríðin eru gleymd. Bar-
áttan fyrir alþjóðlegri viður-
kenningu á málstabnum, sem
byggbist að mestu á fiskvernd-
arsjónarmibum, er gleymd.
Þorskastríbin voru háð vegna
þess að íslendingar færðu út
auðlindalögsöguna í trássi vib
gildandi alþjóðalög. Andstæð-
ingarnir töldu sig í fullum rétti
ab veiöa undir herskipavernd á
íslandsmiðum. Þeir höfðu
bæöi alþjóðalög og hefðina
meb sér. Fiskverndarsjónarmið
og trúin á sigur hins góba mál-
staðar voru vopn okkar, ásamt
með klippunum góðu.
Þegar Kanadamenn beita
sömu rökum og vopnum til ab
verja sínar auðlindir, telja for-
sætis- og utanríkisráðherrar ís-
lenska lýðveldisins að Spán-
verjar og ESB séu í fullum rétti,
þar sem alþjóðalög banni Kan-
adamönnum afskipti af veiði-
skipum á alþjóðlegu hafsvæði.
Á víbavangi
Ef þessi hugsunarháttur
hefði verið ríkjandi síðustu
hálfa öldina, væri auðlindalög-
sagan enn takmörkuð við 3ja
mílna landhelgi. Kannski kom-
in út í 12 mílur vegna hernað-
arhagsmuna í kalda stríðinu.
Engu er líkara en að ráða-
menn hafi margar fiskveiði-
stefnur að leiðarljósi samtímis.
Vernda á okkar eigin hryggi og
smugur og tegundir sem þar
svamla í sjónum, en eigum að
eiga óheftan aðgang ab fjar-
lægum verndarsvæbum, sem
aðrar þjóbir gera tilkall til aö
ráða.
Kleyfhugar
Jón Baldvin hældist um í
sjónvarpsyfirheyrslu í fyrra-
kvöld af að halda verndar-
hendi yfir Smuguveiðum og að
verja rétt íslenskra útgerða til
að veiða á umdeildum haf-
svæðum. Hann viðurkenndi
fúslega að hafa rekiö Guð-
mund Eiríksson þjóbréttar-
fræðing úr þjónustu sinni.
Kvað hann ástæðuna að emb-
ættismenn ættu ekki að móta
stefnu í viökvæmum utanríkis-
málum. En embættismaður-
inn, Guðmundur, var ráðgef-
andi og varaði við Smuguveið-
um vegna langtímahagsmuna
íslendinga.
Það féll ekki í kramið hjá ut-
anríkisráðherra, sem lætur
skammtímasjónarmið ráða
eins og umhverfisráðherrann.
Því er það opinber stefna að
beina ofvöxnum togaraflota til
veiða á fiskistofnum, sem aðrar
þjóðir eru aö reyna að vernda,
vegna þess að verið er að drepa
síðustu kvikindin í okkar eigin
lögsögu.
Þab kvað auka hagvöxtinn,
segja ráöherrar og þjóðhags-
stjóri, sem lítur lengst eitt ár
fram í tímann og oftast ekki
nema nokkra mánuði.
Kleyfhugarnir, sem móta
fiskveiðistefnu og gerö hafrétt-
armála framtíðarinnar, halda
fram mörgum stefnumálum
samtímis og styðja jöfnum
höndum fiskvernd og rányrkju
og yfirráð strandríkja yfir
flökkustofnum og alþjóðalög
um ótakmarkað frelsi til veiða
á svoköllubum úthafssvæðum.
Þegar dellan gengur ekki
upp, eru ráðhollir embættis-
menn reknir og aðrir þægari
ráðnir í þeirra stab.
Þetta gengur ef til vill fram
að kosningum, en ekki degin-
um lengur, nema við viljum
halda áfram ab leika þorpsfíflib
í samfélagi þjóðanna. OÓ