Tíminn - 11.07.1995, Page 5

Þri&judagur 11. júlí 1995
Wiímmm
5
Reykjadalsá í Borgarfirbi, neban Ciljarfoss.
Ljósm. Einar Hannesson
Ljósm. Einar Hannesson
Giljarfoss íReykjadalsá í Borgarfirbi.
Reykjadalsá í Borgarfirði
Reykjadalsá í Reykholtsdal er ein
af þeim ám hér á landi sem hlot-
iö hafa nafn sitt af dalnum þar
sem jarðhiti er óvenju gjöfull.
Ber hún nafn sitt með rentu, þar
sem vatnsmesti hver landsins,
Deildartunguhver, er á bökkum
hennar, auk margra annarra
hvera í nágrenni árinnar.
Upptök Reykjadalsár í Borgar-
firði eru í löndum Stóra-Áss og
Augastaða og er áin 38 km á
lengd, en laxgeng um 20 km, aö
Giljarfossi. Hún fellur í Hvítá í
um 20 km fjarlægð frá sjávarósi
Hvítár, hjá Borgarfjarbarbrú.
Árleg meðalveiði á árunum
1974 til 1994 eru 95 laxar, en
mesta ájleg veiði 275 laxar árið
1974. Árib 1991 fengust 157
laxar og 1992 107 laxar.
✓
Ovenjulegar
abstæbur
Víst er að lengd árinnar,
vatnsmagn og önnur hagstæð
skilyrði árinnar gætu ab jafnaði
skilað betri útkomu með veiði
en fyrrgreint meðaltal veiði um
lengra tímabil sýnir. Meðal nei-
kvæðra punkta er afrennsli
heita vatnsins til árinnar sem,
samfara minnkandi rennsli að
sumarlagi, var talið að hafi oft
Forsætisráðherra íslendinga
flutti á þjóðhátíðardegi okkar
ræðu sem tekið var eftir. Hann
jafnaði hugsanlegri þátttöku ís-
lendinga í Evrópusambandinu
ab því er varða kynni áhrif
þeirra í Brtissel við samband og
áhrif Alþingis við endurreisn
þess 1945. Þeim samanburöi er
misjafnt tekið. Sumir vilja gera
hróp að ráðherranum vegna
ummæla hans. Öðrum virðist
líkingin réttmæt.
Hver var réttur Al-
þingis 1945?
Á Alþingi skyldu sitja 20 þjóð-
kjörnir menn og 6 embættis-
menn sem konungur skipaði.
Þingið hafði ekkert vald, en
sendi ríkisstjórninni dönsku
bænarskrá, ef það vildi ein-
hverju breyta. Þetta var óbreytt
allan tíma ráðgefandi þinganna.
Eftir að þingið fékk löggjafar-
vald með stjórnarskránni 1874
gat konungur neitað að stað-
myndab hitaþröskuld fyrir lax-
inn í ánni. Þá hafa einnig verið
vissir erfiðleikar á göngu laxins
um ána á neðsta hluta hennar
þegar vatnsstaða var lág.
Fiskrækt og umbæt-
ur í ánni
Til þess að freista þess aö bæta
úr meintum ágöllum, réðst
veiðifélagið í það um 1960 að
LESENDUR
festa lög sem það samþykkti.
Mér er ekki kunnugt um að kon-
ungur hafi gert nokkurn ágrein-
ing við ríkisstjórn sína í sam-
bandi við staðfestingu laga.
Ráðgefandi þingin gátu sam-
þykkt hvab sem þau vildu, en
danska stjórnin ein réð því
hvort á þaö var hlustað.
Og löggjafarþingin 1874 til
1918 urðu að una því að danska
stjórnin léti stinga undir stól
þeim samþykktum Alþingis sem
hún var á móti.
Alþingi hafði málfrelsi. Svo
náði það ekki lengra.
Það reyndist seinlegt aö telja
þeim dönsku hughvarf í sam-
bandi við óskir íslendinga.
Valdið í Brussel
Margt er í óvissu um þróun
Evrópusambandsins. Enginn
VEIÐIMAL
EINAR HANNESSON
vatni úr Ásgili til árinnar í efsta
hluta hennar, til að auka vatns-
rennslið. Nokkru síðar stóð það
fyrir framkvæmdum við ána til
aö kæla frárennslisvatn úr
Deildartunguhver, áður en það
félli í ána. Að vísu hafa aðstæð-
veit hvers konar félagsskapur
það kann að verða. En allar líkur
eru til þess að atkvæðamagn og
vald einstakra ríkja fari eftir
mannfjölda þeirra.
ísland mun hafa málfrelsi
innan Evrópusambandsins. Hitt
getum við ekki fullyrt hversu
gengur að fá það til að meta og
samþykkja viöhorf íslendinga.
Evrópusambandið hefur þing
Lesendur dagblaöanna hafa
orbið þess varir, að gjarnan eru
auglýst störf hálfan daginn eða
þrjá fjórðu úr degi. Kallast þau
1/2-dags störf eða 3/4-dags
störf. Þetta varð sérstaklega
áberandi eftir að atvinnuleysi
gerði verulega vart við sig, en
síðustu árin hefir þab herjað á
landsfólkið næstum eins mikið
og á kreppuárunum milli 1930
og 1940.
ur breyst þarna eftir að Hita-
veita Akraness og Borgarness
virkjaði hverinn. Þá hefur félag-
ið staöið að fiskrækt með slepp-
ingu laxaseiöa á ófiskgenga
svæðið ofan Giljarfoss, gert til-
raunir með flutning á lifandi
göngulaxi upp fyrir fossinn til
ab láta hann hrygna þar og
gönguseiðum af laxi hefur verib
sleppt í ána.
Um þessar mundir er félagið
sitt og dómstól sem er og verður
ofar íslensku löggjafarvaldi.
Margt bendir til þess að tals-
mönnum íslendinga í Brussel
kunni að verða þungur róður-
inn, líkt og Jóni forseta og liðs-
mönnum hans á ráðgefandi
þingunum.
Samlíking Davíðs Oddssonar
er engan veginn út í bláinn.
H.Kr.
LESENDUR
Rifjar þetta upp fyrir mönn-
um, að Finnar gerðu á sínum
tíma merka könnun á vinnu-
tíma og afköstum. Hún leiddi í
ljós, að fullum afköstum er náð
með 6 klst. vinnudegi. Ef menn
eru látnir vinna lengur, segjum
8-10 klst., aukast afköstin á
að láta gera úttekt á mengun í
ánni, en töluverð atvinnustarf-
semi er í Reykholtsdal, eins og
garðyrkjustöðvar, sem kann að
hafa áhrif á ána.
Tvær stengur og
þægilegt veiðihús
Áin hefur um langt skeið ver-
ið leigð út, annað hvort í einu
lagi til hóps veiðimanna eða fé-
lagið sjálft annast sölu veiði-
leyfa veiðimanna, eins og það
hefur gert hin seinni ár. í
Reykjadalsá er eingöngu veitt á
stöng og eru notaðar mest 2
stengur samtímis. Veiðihús í
eigu veiðifélagsins, 40 fermetrar
að flatarmáli, er í landi Kjalvar-
arstaða. Húsið er með öll þæg-
indi og þar geta veiðimenn haft
sína hentisemi í gistingu og
fæbi.
Hafbeitarlax til
stangaveiöa
í sumar stendur félagið fyrir
þeirri nýbreytni að kaupa lif-
andi hafbeitarlax og sleppa í efri
hluta árinnar, frá Rauðsgili, þar
sem komið er fyrir girðingu, og
að Giljarfossi, til að láta veiði-
menn glíma við fiskinn. Haf-
beitarlaxinn er frá Lárósi, að
stofni til úr Borgarfjarðaránum.
Nær 60 ára starf
Veiðifélagið um ána var stofn-
að árið 1936 og er því í hópi
elstu veiðifélaga í landinu. Inn-
an félagsins eru 26 jarðir. Fyrsti
formaður þess var Þórir Stein-
þórsson í Reykholti. Aðrir, sem
gegnt hafa formennsku í félag-
inu, eru Jón Ingólfsson, Breiða-
bólsstab, Jón A. Guðmundsson,
Kollslæk, Sturla Jóhannesson,
Sturlureykjum, Sveinn Hannes-
son, Ásgarbi, og núverandi for-
maður er Guðmundur Kristins-
son, Grímsstöðum í Reykholts-
dal. ■
vinnudeginum ekki, þegar til
lengdar lætur.
Vaknar þá spurningin hvort
ekki eigi að borga meira en hálf
laun fyrir 4 klst. vinnu, þ.e. 2/3
launa, og full laun fyrir 6 klst.
vinnu. Því óska ég birtingar á
þessum pistli, að launþegasam-
tökin eiga aö minni hyggju að
skoða þessi mál og láta þau til
sín taka.
Viðskiptaffœðingur
Orð forsætisráðherra
Ný aðferð við að lækka kaupið?