Tíminn - 22.07.1995, Blaðsíða 4

Tíminn - 22.07.1995, Blaðsíða 4
10 9Míw Laugardagur 22. júlí 1995 Stend ekki í skugga samstarfs- manna minna af hinu kyninu igfríbur Þorsteinsdóttir, forseti bæjarstjórnar Akur- eyrar, ræbir um konuna í forsvari bæjarmála vib hlib karlkyns pólitísks kjörins bæj- arstjóra, kvennabaráttuna, fé- lagslega stöbu íbúa á Akureyri, deiiurnar um Sölumibstöbina og íslenskar sjávarafurbir, fjár- hagsstöbu Akureyrarbæjar og hugmynd um „Rábhús Akur- eyrar" Sigfríbur Þorsteinsdóttir tók viö starfi forseta bæjarstjórnar Akureyrar að loknum síöustu bæjar- og sveitarstjórnakosning- um. Þá mynduðu framsóknar- og alþýðuflokksmenn meirihluta í bæjarstjórninni og tóku vib for- ystunni úr höndum sjálfstæðis- og alþýöubandalagsmanna, sem höfðu forystu um málefni Akur- eyrar fjögur árin á undan og sjálfstæöismenn raunar lengur með samstarfi vib Alþýðuflokk- inn. Sigfríður skipaði annaö sæti á framboðslista framsóknar- manna — næsta á eftir Jakobi Björnssyni, sem að loknum bæj- arstjórnarkosningum og myndun meirihluta var ráðinn í starf bæj- arstjóra. Er hann fyrsti bæjar- stjóri á Akureyri sem kemur úr hópi starfandi bæjarfulltrúa. Sigfríður er tækniteiknari, hef- ur unniö á arkitekta- og verk- fræðistofum í Reykjavík og á Ak- ureyri og starfar nú á Verkfræði- stofu Norðurlands. Starfi forseta bæjarstjórnar fylgja ekki einungis þau verkefni að vinna að málefnalegum und- irbúningi og stýra fundum bæjar- stjórnar, heldur þarf starfandi forseti að koma fram fyrir hönd bæjarins viö margvísleg tækifæri. Þeim störfum er gjarnan skipt á milli forseta bæjarstjórnar og bæjarstjóra, en nú þegar bæjar- stjórinn er jafnframt bæjarfull- trúi, eins og tíðkast hefur um borgarstjórann í Reykjavík utan eins kjörtímabils, leggst hinn op- inberi þáttur bæjarstjórnarstarfs- ins meira á hans herðar en þegar um starfandi bæjarstjóra er ab ræöa. Finnst Sigfríði Þorsteins- dóttur, sem forseta bæjarstjórnar og jafnframt starfandi konu í sveitarstjórnarmálum, að hún standi í skugga bæjarstjórans eða annarra samstarfsaðila af karl- kyninu á þessum vettvangi? Hún svarar því neitandi og brosir. „Samstarf okkar Jakobs Björns- sonar er með ágætum. Vissulega skiptum við með okkur verkum og þar á meðal þeim skyldum að koma fram fyrir hönd baejarins við hin ýmsu tækifæri. Ég hef aldrei fundið fyrir þeirri tilfinn- ingu að ég standi í skugga bæjar- stfórans né anná'rra bæjárfuíltrúa og samstarfsabila af hinu kyn- inu." Kvennabaráttunni er ekki lokið Sigfríbur hefur lengi tekið virk- an þátt í félagsmálum og hefur einnig látib kvennabaráttuna til sín taka. Hún sat meðal annars eitt kjörtímabil í bæjarstjórn Ak- ureyrar sem fulltrúi fýrir Kvenna- framboðið á Akureyri, áöur en hún hóf að starfa með Framsókn- arflokknum. En hver er hugur hennar til kvennabaráttunnar í dag og hvernig finnst henni leið- in ab markmiöum hennar hafa legib? Má ef til vill líta á inn- göngu hennar í Framsóknar- flokkinn þeim augum aö hún telji kvennabaráttunni vera lok- ið? Hún neitar því einarðlega að kvennabaráttunni sé lokið. Hún hafi hinsvegar tekið breytingum og margar konur fundið sér nýj- an farveg til þess að vinna að áhugamálum sínum. „Eg tók þátt í starfi Kvenna- framboðsins á Akureyri snemma á síðasta áratug. Þetta framboð var sjálfstætt framtak kvenna á Akureyri og tengdist aldrei starfi Kvennalistans, sem boðiö hefur fram í alþingiskosningum, þótt ýmsar áherslur hafi verið þær sömu. Meginmarkmið kvenna- framboðanna, sem komu fram við sveitarstjórnarkosningar og raunar einnig Kvennalistans, var að mínu mati aö auka þátttöku kvenna í opinberum störfum og stjórnum og gera konum kleift að hafa meiri áhrif á framgang mála en verib hafði. Þetta hefur tekist aö nokkru leyti. Á þeim tíma, sem liöinn er frá því kvennaframboðin komu fyrst fram, hefur konum fjölgað tals- vert í bæjar- og sveitarstjórnum og einnig nokkuð á Alþingi. Einnig má benda á að ýmsir stjórnmálamenn og stjórnmála- flokkar hafa tekiö upp margt af því sem kvennaframboðin og Kvennalistinn lögðu áherslu á. Þannig hefur þessi þáttur kvennabaráttunnar haft mikið að segja, þótt áhrif hans hafi fremur orðið með óbeinum hætti en beinum." Sigfríður kvebst alltaf hafa litið svo á að kvennaframboðin væru tímabundin baráttuaðferð til að auka þátttöku kvenna í sveitar- stjórnum og á Alþingi. Konur myndu síban fara til starfa á vett- vangi hinna blönduðu stjórn- málaafla. Sú hafi oröiö raunin hvað sumar þeirra varbar, abrar hafi hætt afskiptum af stjórnmál- um og einn hlutinn tengist Kvennalistanum í dag. Vandi Kvennalistans kemur innanfrá Finnst henni þá hlutverki Kvennalistans vera lokið? Að hann sé ef til vill oröinn tíma- skekkja í íslenskum stjórnmál- um? Hún kveöst ekki vilja taka til orða á þann hátt, en segir að sér hafi ekki fundist hann hafa náð lengra en að vera baráttuhópur sem haft hafi nokkur óbein áhrif í stjórnmálum. „Ég held að þátttaka Kvenna- listans í störfum ríkisstjórnar hefði leitt af sér.aðtf-a þróun en orbið hefur og hann fengið á sig alvarlegri ímynci sém stjórnmála- afl.-Ég tej efnnig að útsldptaregla kvennalistakvenna hafi valdið þeim miklum skaða. Þær voru jafnvel að skipta konum út úr sveitarstjórnum og af þingi á miðjum kjörtímabilum. Þegar mætar manneskjur, sem verið höfðu mótandi afl og einnig and- lit fyrir hreyfinguna, vom búnar að öölast reynslu, uröu þær að hverfa af vettvangi vegna þessar- ar reglu. Þótt ágætar konur hafi komib í staöinn, þá urðu þær engu að síður ab afla sér reynslu og kynna sig á meðal almenn- ings. Ég held að Kvennalistinn hafi keypt of dým verbi að nota Alþingi sem einskonar æfinga- Forseti bæjarstjórnar hefur tyllt sér á bekk á Rábhústorginu í mibbœ Akur- eyrar. Ab buki hennar sér til þess svœbis þar sem hún kvebst vilja sjá hús- næbi fyrir starfsemi Akureyrarbæjar rísa í framtíbinni. Tímamynd w búðir og að sá vandi, sem kvenn- alistakonur eiga nú við að stríba, sé að miklu leyti tilkominn inn- anfrá. Hann stafar fyrst og fremst af skipulagi samtakanna og starfsháttum, en ekki því ab kon- um finnist engin þörf á sérstök- um málsvara á vettvangi stjórn- málanna." Bábir foreldrar þurfa aö taka þátt í fæö- ingarorlofi Sigfríður talar um raunveruleg verkefni, en hver telur hún að næstu skref í jafnréttisbaráttunni þurfi að vera? Hún nefnir strax naubsyn þess að báðir foreldrar taki þátt í fæö- ingarorlofi. Raunverulegt jafn-' rétti náist ekki fyrr en sú hefö skapist að feður taki hlu’ta örlofs. Á meðan kopur verði einar að hverfa frá vinnu vegna barns- buröar, þá veröi litið á þær sem óstööugt vinnúafl og þær hafi ekki sama abgang að krefjandi störfum og karlar. Af þeim sök- um verði þær að sætta sig viö lægri launaflokka, jafnvel þótt um sömu störf sé ab ræða. Konur hafi í mörgum tilfellum sambæri- lega menntun á vib karla og á síðustu árum hafi konur meb mjög góða menntun komib inn á vinnumarkaðinn — konur sem hvergi standi karlmönnum ab baki í kunnáttu og hæfni. Lík- amsburðir séu það eina sem kon- urnar skorti nokkuð á, miðað vib karlmennina, en í nútíma samfé- lagi og starfsumhverfi skipti þeir sífellt minna máli. „Ég tel að karlmenn verði að taka hluta uppeldisins að sér með þessum hætti, og ákveðinn grundvallarréttur barna felst í því að kynnast feðrum sínum jafnt sem mæðrum." Aðspurð kveöst Sigfríður þó ekki viss um að allir karlmenn séu tilbúnir að taka uppeldishlut- verkib að sér með þeim hætti sem skipting á fæbingarorlofi krefst, og ákveðin hugarfars- breyting verði að koma til. Þarna þurfi þó ekki aö vera karlrembu- hroka um að kenna, heldur sé erfitt að brjóta upp viðteknar venjur samfélagsins, þótt þaö sé nauðsynlegt til þess að ná fram jafnrétti kynjanna hvab starfs- möguleika og launakjör varöar. „Karlmenn. hafa vanist því frá aldaöðli að láta þjóna .sér, og vissulegá getur verið erfitt fyrir , ■þá að Vaxa frá þeim uppeldist- áhrifutrf.. Við getum spurt okkur hve langt sé liðiö fra því aö 'vinnukönur á íslandi voru skyld- , aðar til að þjóna vinnumanni til viðbótar annarri vinnu. Stoppa í sokka af honum og gera við föt. Þetta var við lýði framyfir síðustu aldamót, og þó nokkur tími sé liðinn frá því þessar kvaðir af- lögðust, þá lifir hugsunarháttur- inn um þjónustuhlutverkið góbu ’ lífi." Miklar fjárfestingar heimila hafa aukið þörf fyrir aðstoð Sigfríður hefur tekið mikinn þátt í þeim hluta bæjarmála á Akureyri er lýtur að félagslegum abstæðum fólks, og veitir nú fé- lagsmálaráði Akureyrar forstöðu. Finnst henni að félagslegur vandi hafi vaxiö og að hann nái fremur til kvenna en karla? Hún segir ab þessi vandi komi fram með nokkuð öðrum hætti á Akureyri en í Reykjavík þar sem einstæðir karlmenn séu áberandi meðal skjólstæbinga Félagsmála- stofnunar. „Hér eru það fremur fjölskyld- ur sem leita aðstoðar. Oft er um að ræða fólk í störfum og með sæmilegar og jafnvel góðar tekj- ur. Vandi þessa fólks stafar oftast af fjárfestingum sem þaö getur ekki stabið undir. Greibslubyrðin er meiri en tekjurnar ráða vib. í þessum hópi eru fjölskyldur, sem tókust á hendur miklar skuld- bindingar á misvíxlunarárunum svonefndu, þegar vísitala kaup- gjalds var tekin úr sambandi en lánskjaravísitalan var áfram virk. Á meðan tekjur fólks stóðu í stað, hækkuöu skuldirnar jafnt og þétt frá mánuði til mánaðar. Fólk hef- ur orðib ab selja eigur sínar, jafn- vel húsnæði, til að losa um skuldaklafann og á þá ef til vill ekki um abra leið að velja en leita eftir húsnæði í félagslegri eigu eða leiguíbúðum sveitarfé- laga. Því miður er oft litið hægt að gera í málum þessa fólks, því tekjur þess eru hærri en þeir rammar, sem félagsmálastofnanir vinha eftir, leyfa. Þetta fólk á oft ekki um annað að velja en búa vib þröngar aðstæður, jafnvel inni á ættingjum, og í mörgum tilfellum verða ábyrgðarmenn — sem oft eru þessir sömu ættingjar — að taka skuldbindingar þess á sínar herðar. Vissulega eru fleiri ástÆÖur til þess að fólk leitar fé- lagslegrar aðstoöar, en eftir að hafa kynnst viðfangsefnum Fé- lagsmálastofnunar þá finnst mér þessar ástæður nokkuð áber- andi." Sigfríður segir að sá atvinnu- vandi, sem veriö hafi á Akureyri undanfarin ár, segi einnig til sín í þeim erindum sem berist til Fé- lagsmálastofnunar. Þar sé þó ekki um nein óeðlileg vandamál að ræba, er leitt geti af atvinnusam- drætti. Akureyrarbær standi nokkuð vel að vígi til að sinna fé- lagslegum verkefnum og stefna bæjaryfirvalda sé sú að eiga eina leiguíbúö á hverja 100 íbúa. Því þurfi bærinn að eiga um 150 íbúðir, en í dag séu þær um 120. Sá fjöldi leysi þó verulegan hluta af þeim vanda sem berist inn á borð bæjaryfirvalda, því leigu- íbú.b á vegum t^æjarins sé oft virkásta aðs'töðiri' fyrir skjölstæð- ,ingr>Félágsmálastofnunar. Þótt reynt sé að sinna þessum vib- fángs’efnum eftir þörfurri og getu, þá verði ætíð til fólk sem telji ab Félagsmálastofnun sinni þeirra málum ekki sem skyldi. Meö forgöngunni í ÍS-málinu fór af stað atburðarás sem mun skila árangri Félagslegur vandi fólks er oft afleiöing af minnkandi atvinnu eöa atvinnuleysi, og þegar stjórn- málaflokkarnir undirbjuggu kosningabaráttu sína á Akureyri fyrir rúmu ári, þá var það sameig- inlegt baráttumál þeirra allra að

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.