Tíminn - 07.09.1995, Blaðsíða 4

4
Fimmtudagur 7. september 1995
llfliÉliiW
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: |ón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Jæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Mánaðaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verð ílausasölu 150 kr. m/vsk.
Skógrækt og
landgæbi
Skógræktarmenn víös vegar aö af landinu báru
saman bækur sínar á aðalfundi Skógræktarfélags
íslands í síðustu viku.
Skógrækt hefur ekki ætíð haft tiltrú hér á
landi. Hún var hugsjónastarf, sem var borið
uppi af bjartsýnu fólki, sem taldi ekki eftir sér að
vinna fyrir framtíðina. Deilur stóðu milli skóg-
ræktarmanna og ýmissa forustumanna í land-
búnaði og vantrú var á því að skógar gætu þrif-
ist hér nema þá á stöku stað, undir stofuglugg-
unum á sveitabæjum og á allra veðursælustu
stöðum landsins.
Nú eru viðhorfin breytt í þessum efnum, og
það er ekki einungis viðurkennt að skógur,
mönnum til yndis og ánægju, geti þrifist hér-
lendis, heldur sér nú hilla undir það að af hon-
um geti verið verulegar nytjar.
Það er orðin staðreynd hérlendis og hefur ver-
ið sannað með starfi Skógræktar ríkisins að þar
sem skilyrðin eru best, vex upp skógur á þrjátíu
árum, sem hægt er að fletta í timbur. Á grisjun-
artímanum fellur til hráefni sem hæft er til ým-
issa nota, og með vaxandi skógrækt og grisjun er
nauðsyn að auka rannsóknir á fjölbreyttari nýt-
ingu þess.
Landgræðsluþátturinn er annar þáttur skóg-
ræktarinnar og ekki síður mikilvægur. Það er
löngu viðurkennt að skógrækt er áhrifamikil til
þess að viðhalda landgæðum og stöðva landeyð-
ingu. Að þeim þætti þarf einnig að hlúa, og það
er ekki síst tilgangur félaga á borð við Skógrækt-
arfélag íslands.
Við og við heyrast raddir um það að varðveita
eigi nekt landsins og hún sé nauðsynlegur þátt-
ur þeirra víðerna sem hér eru. Þessum röddum
fækkar, því það bar meira á þessu þegar skógrækt
var skemmra á veg komin en nú er. Það er lítill
yndisauki að því að líta yfir blásna mela og land
sem er í vörn vegna vatnsgangs og vinda. Skógi-
vaxin svæði eru ólíkt betri fyrir augað og veður-
sælli. Það er ljóst að skógrækt er þáttur í því að
endurheimta landgæði.
Það blasir nú við að skógrækt er nauðsynlegur
þáttur í endurskipulagningu í landbúnaði og
það þarf að Ieggja rækt við þann þátt hennar.
Nú þegar er fyrir hendi reynsla í þessum mál-
um. Bændur á Fljótsdalshéraði hafa unnið nú
um nokkurt skeið að ræktun skóga, samkvæmt
sérstökum lögum um Héraðsskóga. Víðar á
landinu háttar þannig til að skógrækt til nytja er
raunhæfur möguleiki. Enn víðar eru aðstæður
fyrir skóga sem bæta og vernda landið. Það hef-
úr reynsla síðustu áratuga og mikið starf skóg-
ræktarmanna leitt í ljós.
Kosningabarátta hefst í Kína
Friálst.óháð dagblaS
Þotulið stjórnmálanna
fi fclan/lp l>.r._
ráAanáP- ,
..invlKUPAGUáj-
kvenmrAAÍfifldS hefur r. «ptembeR 1995
Kvennaráðstefnunnar í jo«- - inAGURAseEiö526—
urslitakostí ■—
fnrsetd Islands
Afstæðiskenm 9 -assgsgs.
. am, *enunn» t \ögum þeiira uní“ ý\ ýiningar- og
. flögraöi innan dyra.
\ á Vönnie Mande ^ var banda-
hsonai A .«!»*“ KJ, út ú, ,S0-
I fí.ltom WJ* ^ «irt
\ .icfnusal Cto, >0 r , Tib«.
\ögum þeur1 un®u ... tl\ ýiningar- og
^töldusig^^J^iðkreiE
ast þess frelsu og t .iui eins og
slnu. Og ^ þeim fjöUSa sem vA
v» ^^rSkuÍarbúðum t Ktna eða
stritar ( fanfiClsisholum vegna
rotnar hfandi < ^ Qg vimr þeirra
þcss að Peng og Dong. s dval\.
“1,‘*Stíi'“dTuÆL.fubcs'
armannrétundi _ * fJf ekv\ neðan
! gcymdir innan mura.
jarðar? brotlega menn
Eins og tí« « u .ónaf þcirra
(l.iminp. . - n.n„ ^VPCI-
Kvennaráöstefnurnar í Kína hafa
veriö í brennidepli um skeiö og ber-
ast bæði mótsagnakenndar og
furöulegar fréttir frá þessu landi
hinna skínandi keisarahalla. Frú
Vigdís Finnbogadóttir og embætti
forseta íslands hefur oröið skot-
spónn pólitískrar gagnrýni í fjöl-
miðlum, þ.e. DV og Alþýðublaös-
ins, sem er nokkur nýlunda, því al-
mennt hefur sú regla gilt að blanda
ekki forsetaembættinu inn í slíka
þrætubók. Hins vegar var alla tíð
ljóst að úr því forsetinn var á annað
borð aö fara til Kína og ávarpa ráö-
stefnuna, hlutu að heyrast efa-
semda- og gagnrýnisraddir. Slíkt
hefur gerst nánast alls staðar þar
sem forustukonur ríkja hafa ákveð-
ið að mæta og raunar líka þar sem
þær hafa ákveðið aö mæta ekki.
Mótsagnakenndur
fréttaflutningur
Garri hefur ekki forsendur til að
meta hvort einstakar yfirlýsingar
frú Vigdísar eöa kurteisleg fram-
koma hennar gagnvart gestgjöfum
sínum ber að túlka sem sérstakar
pólitískar yfirlýsingar af hennar
hálfu til stuðnings stjórnvöldum í
Kína og þeirri tegund stjórnarfars
sem þar ríkir. Til þess er fréttaflutn-
ingur frá Kína of brota- og mót-
sagnakenndur. Hitt er spurning
hvort þessi brota- og mótsagna-
kenndi fréttaflutningur hefur ekki
orðið til þess að hrinda af stað kosn-
ingabaráttunni fyrir forsetakosn-
ingarnar á næsta ári. Sú umræða,
sem nú er búið að hrinda af stab um
forsetann og forsetaembættið
vegna Kínafararinnar, mun óhjá-
kvæmilega tengjast því að kjörtíma-
bili forsetans lýkur að ári. Nú þegar
hefur forsetinn fengiö á sig mjög
óvenjulega og ósvífna gagnrýni,
sem viðbúið er að einhverjir mót-
frambjóðendur, sem enn eiga eftir
að sýna sig, muni nýta sér til að
vinna gegn endurkjöri hennar. Á
GARRI
hinn bóginn hefur þab nú komið
upp að íslenskar konur, sem eru á
ráðstefnunni í Kína, eru stórhrifnar
af frammistöbu forsetans í Kína og
hafa skorað á Vigdísi aö gefa kost á
sér til endurkjörs. Kvennaráðstefn-
an í Kína og heimsókn forsetans
þangað eru þannig að verða að
brennipunkti næstu forsetakosn-
inga á íslandi. Það er í Kína sem
kosningabaráttunni er hrint af stað
og það er þar sem tónninn er gef-
inn. Vissulega verður þab að teljast
óvæntur snúningur á þessum miklu
fundahöldum.
Konur gegn ham-
borgurum
Eftir að hafa horft á í sjónvarpi
þegar grænmetisætur mótmæltu
menningarlegri heimsvaldastefnu
McDonald's-hamborgarakeðjunnar
með offorsi og brutu niður plast-
styttu af Ronald McDonald, í því
skyni að stemma stigu við kúgun
„hamborgaramenningarinnar" á
konum heimsins, fór Garri satt að
segja að efast alvarlega um að það
væri allt jafn merkilegt við það sem
er ab gerast hjá kvenfólkinu þarna í
Kína. Hann spurði sig hvort íslensk-
ar konur, sem þribjaheimskonur
kalla nú „dekurdúkkur", hafi e.t.v.
ekki átt eins mikið erindi á fundinn
og þær héldu. Hitt er Ijóst að jafnvel
þótt kvennaráðstefnunnar muni
ekki verða minnst fyrir að marka
tímamót í baráttusögu kvenrétt-
inda, verbur hennar minnst hér á-
landi fyrir að hafa hrint af stað for-
setakosningabaráttu löngu ábur en
forsetaframbjóðendur komu fram í
dagsljósið.
Garri
Pétur meb svellu sinni
og útlistun skattamála
„Skyldi hún ekki hafa verið gerðar-
kona, konan hans sankti Péturs?"
spurði kerling abra eftir messu.
„Uss, láttu ekki þessa vitleysu
heyrast," svaraöi vinkonan.
„Hann Pétur var ókvæntur alla tíð
og enga konu hefur hann sér við
hlið við dyragæsluna í Himna-
ríki."
„Víst átti hann konu, presturinn
sagði það áðan og hafði eftir hon-
um séra Hallgrími og ekki fer hann
rangt meb frásagnir Biblíunar.
Hann sagði: Pétur með svellu
sinni."
Tilvitnunin er úr 7. Passíusaimi:
Um vörn sankti Péturs og Malkus
eyrasár:
Pétnr með svellu sinni
sverð úr slíðrum dró,
hans trúi ég brœðin brynni,
og beint í flokkinn hjó.
Þessi brandari er ab minnsta
kosti 200 ára gamall og er vel
þekktur úr þjóðsagnasöfnum. Það
er því ekkert nýtt að fólk misskil-
ur tilvitnanir í guös orð og þaö
sem fyrir því er haft um útlegg-
ingu þess.
Svellt sinni Péturs á aö lýsa
veikri lund, en ekki að hann hafi
verið með húsfrú sinni þegar
hann dró sverbið úr slíörum til að
verja lausnarann í grasagarðinum.
En blessuö kerlingin vildi held-
ur hafa hann í fylgd konu sinnar
en veikgeðja og uppstökkan, og
lái henni vanþekkinguna hver
sem vill.
Ólíkir heimar
Þessi gamla skrýtla er rifjuð upp í
tilefni þess að samkvæmt Tímafrétt
hafa móðurmálskennarar áhyggjur
af því að unglingar þekki ekki leng-
ur algengar tilvitnanir í Biblíuna og
tákn, sem þangað eru sótt og heyra
óneitanlega til menningararfleifð-
inni. Dæmi er tekið, sem er að
krakkarnir kalla Krist manninn á
plúsnum. Þau þekkja þó samlagn-
ingarmerkiö, greyin.
Islenskt mál er ríkt af málsháttum
Á víbavangi
og orðatiltækjum. Mörg þeirra eru
sótt í horfib samfélag og atvinnu-
og lifnaðarhætti, sem heyra til lið-
inni tíð. Eðlilega skilja börn upplýs-
ingaaldar ekki málfar bændaþjóðfé-
lagsins og allar þær samlíkingar sem
voru viðhafbar þegar þeir búskapar-
hættir voru og hétu.
Á sama hátt er hætt við að ferm-
ingarbörn um aldamót ættu erfitt
meb að ná samhengi í orðræður
þeirra sem nú eru á svipuðum aldri,
ef svo bæri til að krakkamir hittust
á förnum vegi.
Skilningur og túlkun
Um skilning á Bibliutilvitnunum
hefur löngum verið deilt og guð-
fræðingar verið barnana verstir að
leggja Orðið út á mismunandi vegu.
Þab stafar þó ekki af því að þeir hafi
ekki lesið helga bók og séu fákunn-
andi um innihald hennar. Heldur
vegna þess ab þeir skilja hana mis-
munandi skilningi og túlka hana
samkvæmt eigin hugarórum, rétt
eins og konan sem sá heilagan Pét-
ur fyrir sér með kerlu sinni.
En nú er komið út á svellar braut-
ir og réttast að láta guöfræöingana
um guðfræðina og allan þann
margvíslega skilning sem í hana er
lagður.
Móöurmálskennarar geta ekki út-
listað bókmenntir, og ljóð með til-
vitnunum í ríkistrúna er ekki hægt
ab kenna nema með því að þylja
upp úr Biblíunni í bókmenntatím-
um. Þetta þykir áhyggjuefni.
Fleira er þó sem er óskiljanlegt í
nútímanum en bókmenntir sem
minnast á menningararfinn, og
sjaldan er talað um sem vandamál.
Mikið langar mann stundum til
að skilja þegar Friðrik Sophusson og
kappar hans eru að útskýra fjármál
þjóðarinnar. Sérstaklega verður
maður galtómur í kollinum þegar
skattamál eru til umræðu með til-
vitnunum í skýrslur og greinargerö-
ir.
Hagfræðingar og aöilar vinnu-
markaöar hafa sérstakt Iag á að nota
tilvitnanir sem aðrir skilja ekki, og
milliliðir búvörubransans tala tung-
um hvenær sem þeir komast í færi
aö ávarpa þjóðina í ræbu eða riti.
Og þeir, sem reyna að fylgjast
með og fá einhvern botn í margvís-
lega orðaleppa þeirra sem alltaf eru
að beita sér fyrir sameiningu vinstri
aflanna eða félagshyggjufólks,
lenda oftast í svipuðum hremming-
um og krakkarnir sem hengja Jesú á
plúsinn og kerlingin sem skaffaði
heilögum Pétri hjásvæfu. OÓ