Tíminn - 15.09.1995, Blaðsíða 7

Föstudagur 15. september 1995

7
Guömundur Einarsson er forstjóri einnar af framleibsludeildum Elkem í
Noregi og stjórnar 1.300 manns, deildin er ein út affyrir sig á stœrö viö
stcerstu íslensku fyrirtœkin. Guömundur í spjalli viö Tímann í gœr:
Island er afar góður
kostur fyrir stóribju
Guömundur Einarsson, fertugur
rekstrarverkfræbingur, tók ný-
lega við starfi hjá Elkem í Nor-
egi. Hann stjórnar 1.300 manna
vinnustað, Silicone Metal-deild
fyrirtækisins, sem framleiðir
svokallaðan kísilmálm. Guð-
mundur er Reykvíkingur, sonur
Einars Gubmundssonar rafverk-
taka og Ásu Jörgensdóttur fram-
kvæmdastjóra. Gubmundur
lærbi ibn föbur síns og varb raf-
virki. í kjölfarið hélt hann til
náms vib Tækniskóla ísiands og
ab því loknu til Svíþjóbar þar
sem hann lauk prófi sem rekstr-
arverkfræbingur. í Noregi bætti
hann vib sig markabsfræbum.
Guðmundur kerrrnr til Elkem frá
öðru stórfyrirtæki í Noregi, Norsk
Hydro, en þar stýrði hann fram-
leiösludeild sem meðal annars
framleiöir álfelgur á bíla, sem svo
mjög eru í tísku um þessar mund-
ir.
Tíminn sló á þráöinn til Guö-
mundar og spuröi hann hvaöa
efni þaö væru sem hann annast
um framleiöslu á, silíkonmálmur
eða kísilmálmur.
Vaxandi markabur fyrir
kísilmálm
„Slíkt efni er meðal annars not-
aö í rafmagnsiðnaði sem hálfleiö-
ari til dæmis í kompónenta eöa
íhluti í tölvutækni, tölvukubba og
annaö slíkt, að vísu fer ekki mikið
magn í það. Mest er efnið notaö í
efnaiðnaði ýmiskonar. Efniö er
líka notað í byggingariðnaði og
sem smurefni á gírkassa, einnig í
þéttilista og bætiefni við álfram-
leiðslu þegar steyptir eru hlutir úr
því, meðal annars hinar vinsælu
bílfelgur. Þaö er geysilegur vöxtur í
Gubmundur Einarsson: lœrbi raf-
virkjun, jók menntunina og stýrir
nú helsta framleibsiufyrirtceki kísil-
málms íheiminum í dag.
silíkonmarkaði og notkunarmögu-
leikar stööugt að aukast," sagði
Guðmundur og kvaðst bjartsýnn á
framtíöina.
Elkem stærsti framleib-
andinn
Elkem rekur fjórar silíkonverk-
smiðjur, þrjár í Noregi og eina í
Bandaríkjunum, og ræður yfir allt
að 30% heimsmarkaðarins. Fyrir-
tækiö er í raun risinn á markaðn-
um og starfsemi þess skiptir því
sköpum fyrir iðnaðinn í heimin-
um. Eftirspurn eftir kísilmálmi
eykst nokkuð þessi árin, eða um
allt að 6%. Horfurnar eru því góð-
ar í dag, en á ýmsu hefur gengið.
Dagblöð segja gjarnan frá fræg-
um konur með silíkon í brjóstum.
Guðmundur segir til gamans frá
því ab efnið sé að grunni til það
sama og læknar nota til brjósta-
stækkunar kvenna.
Eins og stærstu íslensku
fyrirtækin
Hjá kísilmálmdeild Elkem vinna
í dag um 1.300 manns og Guð-
mundur er æösti yfirmaður þess,
forstjóri eða Senior Vice President
eins og það kallast á enskri tungu.
Salan hjá kísilmálmdeildinni á síð-
asta ári nam um 13 milljörðum
króna, sem er svipuð velta og hjá
stærstu fyrirtækjum íslands.
Elkem er í dag stærsti framleið-
andi kísilmálms í heiminum, leiö-
andi fyrirtæki á því sviði.
Jámblendideild Elkem er kunn
hér á landi, er annar aðaleigandi
verksmiðjunnar á Grundartanga.
Það efni er notað til íblöndunar
við stálframleiðslu. Elkem fram-
leiðir einnig ál, mangan og króm.
Hjá fyrirtækinu í heild munu
starfa um 5 þúsund manns í fjór-
um deildum.
ísland áhugaveröur
kostur
Guðmundur sagðist ekki geta
sagt neitt um það hvort Elkem
kæmi til sögunnar meö fé til að
stækka járnblendiverksmiðjuna á
Grundartanga.
„ísland er mjög áhugaverður
kostur fyrir framleiðslu af þessu
tagi. Möguleikarnir eru margir:
næg orka, nægur mannskapur og
fólk sem vinnur vel," sagði Guð-
mundur.
Kona Guðmundar er norsk, Áse
Marit Einarsson, og eiga þau þrjú
börn. Fjölskyldan býr í Ósló.
Vatnsborö Grímsvatna er aö nálgast sömu hœö og fyrir síöasta hlaup:
Von á Skeiðarárhlaupi
Líklegt er að Skeibarárhlaup
verbi í vetur, samkvæmt nib-
urstöbum mælinga á vatns-
borbi Grímsvatna. Skeibará
hljóp síbast árib 1991, en
hlaup hennar eru stærstu
reglulegu jökulhlaup á ís-
landi.
Grímsvötn eru sigketill í mibj-
um Vatnajökli vestanverðum,
um 35 km2 og ísi hulin að mestu.
Jöklarannsóknafélag íslands
fer ásamt starfsmönnum frá
Mikil ólga hefur ríkt vegna skatt-
frjálsra starfskostnabargreibslna
þingmanna, eins og kunnugt er.
Þær nema 40 þús. kr. mánabar-
lega, en Svavar Gestsson segir
tvær hlibar á málinu:
„Það er eitt sem mér finnst ekki
hafa komiö fram í fjölmiðlum, aö
felldar eru niður skattfrjálsar
greiöslur sem nema 30 þús. kr. á
mánuði tii þingmanna utan
Raunvísindastofnun í árlega vor-
ferb í Grímsvötn. í þeim er
vatnsborð Grímsvatna mælt, en
mælingarnar sýna hversu mikiö
vatn safnast þar fyrir og hversu
langt er í næsta Skeiðarárhlaup.
Magnús Tumi Guðmundsson
jarðeblisfræbingur var fararstjóri*
í feröinni í vor. í henni mældist
vatnsborð Grímsvatna 1442
metrar yfir sjó og hafði þá risið
um 15-17 m á einu ári. Aöeins
um 8 m vantar á að vatnsborðið
Reykjavíkur. Þannig að þær um-
deildu reglur, sem veriö hafá í
sambandi við lögheimili, eru
felldar niður á móti þessum starfs-
kostnaði sem þarna ræðir um. Þess
vegna verða menn að hafa það
inni í myndinni að hér er bæði
gefið og tekið," sagði Svavar Gests-
son, alþingismaður Alþýðubanda-
lagsins, í samtali við Tímann í
gær. ■
hafi náð sömu hæð og þab var í
fyrir síöasta hlaup Skeibarár í
nóvember 1991. MagnúsTumi á
von á ab vatnsboröiö nái þeirri
hæð eftir áramót og um leið
veröi hlaup í Skeiðará.
Skeiðarárhlaup eru að jafnabi
stærstu reglulegu jökulhlaup á
íslandi, en þau hafa farið minnk-
andi síðustu ár og áratugi, aö
sögn Magnúsar Tuma.
„Skýringin á því er aö Gríms-
vötn hafa verið að kólna vegna
lítillar gosvirkni í þeim síðustu
60 árin. Það hefur orðið eitt lítið
gos síðustu 60 árin, en fyrir þann
tíma gusu þau meb 10 til 20 ára
millibili í þó nokkurn tíma. Þeg-
ar jarðhitinn minnkar, bráðnar
minni ís og minna vatn kemur
fram í hverju hlaupi. Það vatn,
sem rennur fram núna, er þann-
ig ekki nema um þriðjungur til
helmingur þess sem það var fyrir
40 til 50 árum."
Magnús Tumi segir ab hlaup af
þeirri stærð, sem koma í Skeiðará
í dag, valdi engum skemmdum,
þar sem þau komist auðveldiega
undir brýrnar á Skeiðarársandi.
í bókinni Landiö þitt ísland
kemur fram að talið er ömggt að
a.m.k. 21 eldgos hafi oröið í
Svavar Gestsson um skattfrjálsan starfskostnab þing-
manna: Landsbyggöarþingmenn missa 30 þús. kr. skatt-
frjálsar greibslur í staöinn:
Bæði gefið og tekið
Sýnishorn af flíkum frá Foldu. Þar er nánast allt hugsab upp á nýtt.
Náttúruleg fatalína frá Foldu:
Hvíti liturinn gul-
ur eins og hann
kemur af kindinni
Folda hf. á Akureyri hefur haf-
ib kynningu á nýrri og nátt-
úrulegri ullarfatalínu. „Þab er í
raun og veru allt nýtt við
þetta. Þetta er afrakstur vöru-
þróunarverkefnis, sem vib er-
um búin að vera í á undan-
förnum misserum í samvinnu
vib Iðntæknistofnun. Vib fjár-
festum í nýrri og fullkomnari
prjónavél, sem getur prjónað
úr handprjónabandi. Peysurn-
ar eru því nánast eins og þær
séu handprjónaðar, léttari og
lausari," sagði Ásgeir Magnús-
son, framkvæmdastjóri Foldu
hf., í samtali vib Tímann.
Framleitt er sérstakt og ólitað
band fyrir nýju línuna — Folda
natura. „Þegar menn hafa verið
ab tala um náttúrulitað band, þá
er oft á tíðum verið aö tala um
band sem er bara litað í náttúru-
litunum. En þessi náttúrulína
okkar hún fylgir öllum stöðlum
um slíka vöru. Þab eru engin lit-
arefni eða bleikiefni notuð. Hvíti
liturinn hjá okkur er því ekkert
í vetur
Grímsvötnum, hið fyrsta 1332,
en hið síðasta 1934. A sama tíma
eru Skeiðarárhlaup talin 28. Frá
árinu 1934 hafa komiö 8 hlaup
án eldsumbrota.
Magnús Tumi telur að Gríms-
vötn eigi örugglega eftir að gjósa
aftur, en segir engar sérstakar
vísbendingar um hvenær það
verði. ■
hvítur. Hann er bara gulur. Önn-
ur litarafbrigði, sem við erum ab
nota, eru fengin með því ab
kemba saman mismunandi liti.
Þú tekur svarta ull og gráa og
kembir saman til aö fá mismun-
andi blæbrigði í litunum."
Ullin og öll framleiðslan er
unnin á eins vistvænan hátt og
mögulegt er. Bómullarþráöur er
notaður til að sauma flíkurnar
saman, merkimiðar o.þ.h. eru
ofnir úr náttúruefnum og allar
umbúðir eru úr, endurunnum
pappír.
Áöspurður hver markhópur-
inn sé, segir Ásgeir hann vera
alla þá sem vilji ganga í vistvæn-
um tískufatnaði. „Við höfum
heldur verið að færa okkur í
yngri kantinn með þessari línu,
miðab við það sem við höfum
verið að framleiða hingaö til í
þessum heföbundna ullarfatn-
aði. Menn hafa t.d. veriö að
finna að því að íslenska ullin sé
svo hörö og gróf og sumu fólki
finnast þykku ullarpeysurnar
stinga. En þessar flíkur stinga
ekki."
Að sögn Ásgeirs veröur ullin
harbari þegar hún er meðhöndl-
uð á ákveðinn hátt, t.d. við lit-
un. Hún sé því miklu mýkri, létt-
ari og þægilegri í náttúrulitun-
um.
Það er Eva Vilhelmsdóttir sem
hefur hannað fatalínuna Folda
natura, en hún hefur starfab hjá
fyrirtækinu í tæplega ár. Folda
hf. flytur út u.þ.b. 75% af allri
framleiðslu sinni. Markaöurinn
hefur yfirleitt skipst þannig, að
fjórðungur er seldur innanlands,
fjórðungur fer til Skandinavíu,
fjórðungur til Mið-Evrópu og
fjórðungur til Japans. ■
Ný verslunarmiöstöö í húsi Kaupfélags Árnesinga á
Selfossi:
Kjarninn opnabur
Kjarninn, þab er nafnib á
nýrri verslunarmibstöð sem
opnaði í KÁ-húsinu á Selfossi í
gær. Þar verða alls 11 sérversl-
anir af ýmsu tagi til húsa og í
þab heila verba yfir 20 fyrir-
tæki í húsinu.
Þorsteinn Pálsson, fram-
kvæmdastjóri KÁ, segist búast
við að það hve margvísleg starf-
semi verður í húsinu muni
styrkja hana og það myndist
öflug heild og góður verslunar-
kjarni. Meðal þeirra verslana,
sem eru í Kjarnanum, eru herra-
fataverslun, blómabúð, sport-
vöruverslun, apótek, bygginga-
vöruverslun og feröaskrifstofa.
Þá verður stórmarkaður KÁ
áfram í húsinu, útibú Lands-
banka og skrifstofur Búnaðar-
sambands Suðurlands, sem og
fjöldamargt annað.
Talið er að um 1,5 milljón
viöskiptavina komi í KÁ-húsið á
Selfossi á ári hverju, en reiknað
er svo með ab þeim fjölgi um
allt að 20% með tilkomu Kjarn-
ans.
-sbs.