Tíminn - 19.09.1995, Qupperneq 6

6
Wmmm
Þribjudagur 19. september 1995
Rektor Háskóla íslands telur þörf á grundvallarbreytingu í háskólamálum þjóöarinnar:
Höfum setiö eftir í
menntunarmálunum
Rektor Háskóla Islands,
Sveinbjörn Björnsson,
telur breytta tíma kalla á
grundvallarendurskipuiagn-
ingu í háskólamáium þjóbar-
innar. Brottfallió í Háskóla ís-
lands sanni aö valkostir há-
skólanema séu allt of takmark-
abir, breytt námshlutfall og ör
tækniþróun kalli á minni há-
skólaeiningar meö annaö
námsstig en nú er hjá HÍ. Rekt-
or telur aö viö höfum setib eft-
ir í menntunarmálum og end-
urreisn menntakerfisins kalli á
mun meiri fjárveitingar en nú
ganga til skólamála. Tíminn
tók vibtal vib Sveinbjöm
Björnsson um þessi mál.
— / formála ársskýrslu Háskóla
íslands 1995 viðrarðu hugmyndir
um héraðsháskóla. Eru þœr hug-
myndir nýjar afnálinni hérlendis?
„Ég hef ábur nefnt þessi mál í
útskriftarræöum. Orðiö hérabs-
háskóli á sér hliðstæbu í Banda-
ríkjunum sem community coll-
ege. Okkar háskólastig er ákaf-
lega stutt komiö í sinni þróun.
Þab er þaö skammt síðan sókn í
háskólanám fór að verða jafn al-
menn og hún er nú. Ef vib för-
um 30 ár aftur í tímann, voru
aðeins 10% sem höföu áhuga á
námi á háskólastigi. Samanlagð-
ur fjöldi háskólastúdenta þá var
svipaður og er í heimspekideild
einni í dag. Nú eru breyttir tím-
ar. Næstum 60% kvenna 1 júka
stúdentsprófi í dag og rúmlega
40% karla. Þessi fjöldi fer ekki
allur í samkonar háskólanám og
fyrir 30 árum. Þetta kallar á
aukna fjölbreytni.
Háskólinn fyrr og nú
Fyrst var námib í HÍ einkum
hugsað til ab mennta ríkisstarfs-
menn: lækna, lögfræbinga og
presta. Eftir stríðiö komu inn
greinar eins og verkfræöi og viö-
skiptafræði og síðar BA-nám þar
sem stúdentar fá engin löggild
starfsréttindi, heldur aðeins
ákveðinn almennan bakgrunn.
Nú er svo komið — eftir 1970
þegar við tókum svo ab segja all-
ar námsgreinar inn í landið —
að meirihluti námsmanna í skól-
anum er að fást vib svokallab
byrjunarnám í þessum greinum,
sem er ekki eiginlegt starfsnám.
Menn eru að taka BA-próf í
tungumálum, sögu, mannfræöi
og stjórnmálafræði. Þab koma
engin löggild starfsréttindi út úr
því, heldur þykir þetta fremur
góbur bakgrunnur fyrir önnur
störf.
85% í námi, sem
veitir ekki eiginleg
starfsréttindi
Um 85% af stúdentum okkar
eru í þessu námi, sem við köllum
oröib byrjunarnám. Svo er álíka
fjöldi og alltaf hefur verib í
læknisfræði, sem er starfsnám og
sem önnur dæmi um slíkt getum
við tekið viöskiptafræði, lög-
fræði, guðfræbi og verkfræði. Vib
erum því annars vegar með al-
mennt nám og styttra og lengra
starfsnám. Það, sem einkennir
það nám sem við bjóðum hér, er
ab hér er lagður svokallaöur
fræðilegur grunnur. Hann getur
verib strembinn og þess vegna
höfum við þetta mikla fráfall
eins og í lögfræðinni, þar sem
aðeins fjóröungur kemst áfram.
Ég hef áhyggjur af öllum þeim
fjölda sem reynir hér, en verður
frá að hverfa, þar sem námib
annað hvort höfbar ekki til nem-
enda eða þeir ráða ekki við þab.
Aðrar þjóðir, sem eru undan
okkur í þróuninni, hafa mætt
þessu meö því ab bjóba upp á
annars konar háskólanám, stutt
starfsnám þar sem hægt hefur
verið að ljúka náminu á 2-3 ár-
um.
Breyttir tímar
Sumar iðngreinar hafa flust
upp á háskólastigið. Ég get t.d.
hugsað mér að til að vinna vib
dagblað í dag sé ekki lengur besti
kosturinn ab vera umbrotsmaður
eba setjari eins og ábur, heldur
sé miklu betra að fá menntun í
tungumálum og tölvum, jafnvel
almenna menntun og fara svo í
eitthvað sérhæft. Hér erum vib
með hagnýta fjölmiðlun sem
ársgrein eftir þriggja ára háskóla-
nám. Þannig er urmull til af
styttri starfsmenntun og það sem
ég er að fara er ab ég hef ekki trú
á ab fólk fari í stórum hópum í
starfsmenntun í framhaldsskóla.
Því þykir það einfaldlega of stutt,
blindgata.