Tíminn - 19.09.1995, Blaðsíða 7

Þri&judagur 19. september 1995
ittiftt
WiVdítm
7
Það hefur reynst mjög vel í
Bandaríkjunum að bestu fram-
haldsskólunum er gefið tækifæri
til að byggja ofan á það sem fyrir
er, 1-2 ár, starfsnám sem byggði
á grunnum í framhaldsskóla. Ef
við tökum Menntaskólann í
Kópavogi sem dæmi, hefur hann
í raun byrjað á þessu. Hann er
kominn með ferðamálabraut og
matvælagreinar og það er engin
ástæða í rauninni til að stansa
við stúdentsstigið eða 20 ára ald-
urinn, heldur mætti mennta við-
komandi 1-2 árum lengur."
Starfsnám meb betri
undirstöðu
— Er metmtun framhaldsskóla-
kennara almennt nœg til aö bjóða
upp á slíkt nám?
„Sumir kennarar ráða við
þetta, en ég er ekki aö tala um að
þessir skólar myndu stunda
rannsóknir. Það yrði frekar látið
eftir hinum skólunum sem eru
með hefðbundið háskólanám.
Einu sinni var almennt látið
nægja barnapróf, svo gagnfræða-
próf og síðan stúdentspróf. Það
er orðið mjög eðlilegt fyrir fólk
að hefja frekar starfsnámið með
betri undirstöðu en það hefur
gert. Að ætla einhverjum ab
hefja starfsnám við 16 ára aldur
og læra það á þremur árum —
eitthvað sem á að endast við-
komandi lífið í allri þeirri al-
þjóðahyggju sem nú er að koma
samfara hrabri tækniþróun — er
hæpið. Þá væri betra ab hafa
tryggar undirstöður og læra fag-
greinarnar aðeins seinna. Þetta
er hugmyndin á bak við héraðs-
háskólana."
— Hvaða skóla hefurðu einkum
íhuga?
„Eg gæti vel ímyndað mér ab
sumir þeirra gætu verib í Reykja-
vík, einn á Akureyri — Verk-
menntaskóli Akureyrar virðist
mjög vel heppnaður skóli — ég
er búinn að befna MK og Fjöl-
brautaskólinn á Suöurlandi
kæmi til greina auk Fjölbrauta-
skóla Suöurlands, þar er nægt
þéttbýli í kring."
Nauðsyn á fag-
háskólum
— Þú hefur einnig minnst á
nauðsyn á að koma upp öflugum
fagháskóla.
,Já. Munurinn á þeim og aftur
því sem kallast rannsóknahá-
skólar er að fagháskólar líkjast
því sem Tækniskólinn er í dag.
Þá er ekki lögb jafn mikil áhersla
á fræðilega grunninn, heldur er
byrjað að kenna nemendum fag-
greinar. Þó er munurinn tölu-
veröur frá iðnskólunum, því til
að byrja í Tækniskólanum í
tæknifræði verba menn ab ganga
í gegnum þriggja ára bóknám til
ab læra nóg til að byrja á tækni-
fræðigreinunum, faggreinunum.
Það er ekki lögð eins mikil
áhersla á rannsóknir í þessum
skólum, nema þá hagnýtar rann-
sóknir og þróun. Þegar Þjóðverj-
ar tóku t.d. yfir menntamálin,
töldu þeir mesta þörf á ab koma
upp skólum af þessu tagi. Þ.e.a.s.
skólum sem veita 3-4 ára faghá-
skólamenntun, sem er e.k. starfs-
menntun í völdum greinum, en
með örlítið meiri hagnýtari blæ
en þab nám sem almennir há-
skólar bjóða upp á."
Framhaldsskólinn
styttur?
— Nú virðist setn þessar hug-
myndir kalli óhjákvœmilega á auk-
inn kostnað fyrir menntakerfið.
„Ég held líka að við komumst
ekki hjá því að verja meiru til
menntamála, vegna þess að þörf-
in fyrir lengri skólagöngu fylgir
breyttum atvinnuháttum. Breyt-
ingin úr að 10% gangi í háskóla
áður og upp í 50%-60% nú, hlýt-
ur að kosta meira.
Þetta er þróun sem hefur átt
sér stað í nágrannalöndum, en
við höfum bara setib eftir þarna.
Annað, sem má vel íhuga til hag-
ræöingar eins og margir hafa
komið inn á, er ab stytta fram-
haldsskólann um eitt ár. Því ekki
að stytta framhaldsskólann
þannig að fólk klári stúdents-
prófið einu ári fyrr í aldri, en
nýta þá plássib sem myndast vib
þab að nemendur séu ári skemur
í skólunum til að bæta einum
framhaldsbekk ofan á, sem yrði
með héraðsháskólasniði?
Jónas Jónsson kom upp þess-
um ágætu héraösskólum, en þeir
buðu aöeins upp á gagnfræða-
próf. Þeir hafa síðan þróast í fjöl-
brauta- og menntaskóla. Nú er
komið að þriðja stiginu.
Auðvitað mun þetta koma til
með að kosta meira, en við verj-
um líka minna til menntamála
miðab við verga þjóðarfram-
leiðslu en margar þær þjóðir sem
við berum okkur saman við."
6 milljarða kr. vantar
— Vantar mikið á í þeim efn-
um?
„Já, tölur benda til að það
vanti um 6 milljarða í mennta-
kerfið. Háskólastigið hjá okkur
fær um 14% af öllu menntakerf-
inu í dag. Þegar talað er um há-
skólanám, finnst mönnum sem
hljóti að vera átt vib nám eins og
boðib er upp á nú í HÍ. Þessu er
öbruvísi farið erlendis. T.d.
skipta Bretar þessu í university
— eins og HÍ og Háskólinn á Ak-
ureyri eru — og hins vegar non-
university sem er klaufalegt orð,
en þar falla undir fagháskólar og
skólar með skemmri menntunar-
tíma. Þeir skólar, sem verja gób-
um tíma kennara til rannsókna
eins og gerist hér og á Akureyri,
myndu flokkast sem rannsókna-
háskólar. Tækniháskólinn væri
nær því að skilgreinast sem fag-
háskóli.
2/3 í fagháskóla
Finnar eru um þessar mundir
að endurskoða sitt kerfi. Þeir búa
sig undir að 60% á aldrinum 20-
24 ára verði í e.k. háskólanámi.
Þeir búa sig undir að 2/3 fari í
fagháskóla, en 1/3 í heföbundið
háskólanám. Ég held að þetta
geti vel verið eðlileg hlutföll, þau
eru bara óeblileg hér. Vib fáum
alla súpuna. Svo eru þessi afföll
sárgrætileg, fólk er ab eyba tíma í
þetta og hrökklast svo frá."
— Hafa þessar hugmyndir fengið
jákvœðar undirtektir?
„Já, þab sem ég hef heyrt hefur
verið jákvætt, en eins og alltaf
þarf að hola steininn ansi oft áð-
ur en verulegar undirtektir fást."
Þörf á byltingu
— Þessar hugmyndir kalla t raun
á grundvallarbyltingu í menntun á
œðri stigum?
„Já, það er þörf á byltingu í
þessum efnum. Það er ekki hægt
aö ætlast til að meir en helming-
ur af aldursárgangi hafi getu og
áhuga til að stunda fræðilegt
nám eins og háskólar hafa viljað
hafa það. Þess vegna er það
spurningin hvort ekki sé hægt að
bjóða þetta með öbru sniði,
starfsmenntun og fagmenntun á
góðum grunni, en ekki endilega
á þessum stífa fræðilega grunni
sem s.k. university-skólar byggja
á. Ég lít á þetta sem eblilega þró-
un tímans," segir Sveinbjörn
Björnsson, rektor Háskóla ís-
lands.
Vibtal:
BJÖRN ÞORLÁKSSON
Vernissage — skítug léttvíns-
glös frá opnun myndlistarsýn-
ingar í Helsinki verba til sýn-
ingar í forsal Borgarleikhússins
fram undir mibjan október.
Verkið varð til með þátttöku
sýningargesta þar sem þeim var
boðið upp á léttvín inni í sal
Mennirnir þrír, sem bibu
bana í flugslysi í Tröllafjalli,
voru allir frá Patreksfirði. Þeir
hétu Svanur Þór Jónasson,
Uröargötu 18, f. 1973, Finnur
Björnsson, Brunnum 18, f.
Sveit Plús-film varð um helg-
ina bikarmeistari 1995 í
sveitakeppni í bridge. Sveitin
vann sigur á sveit VÍB meb
147 impum gegn 132 í 64-
spila úrslitaleik eftir ab hafa
unnið nauman sigur á sveit
Hjólbarbahallarinnar í und-
anúrslitum.
Sveit Plús-film er vel að sigr-
inum komin, en áður hafði
sveitin lagt hina sterku sveit
Landsbréfa í 8- sveita úrslitum.
Hannes Hlífar sigraði á Friöriks-
mótinu í skák, sem lauk 15.
sept. sl. Smyslov bauð Hannesi
jafntefli eftir aðeins 10 leiki,
Hannes þáði og tryggði sér um
leiö efsta sætið. Jóhann Hjartar-
son og Helgi Olafsson tefldu
báðir til vinnings með svörtu,
en máttu sín lítils gegn áköfum
jafnteflistilraunum andstæb-
fullan af hvítum, tómum stöpl-
um. Gestir létu frá sér glösin á
stöplana að drukk loknum og
leifðu öðrum úrgangi með, svo
sem tyggjó og sígarettustubb-
um og fá gestir Borgarleikhúss-
ins nú að berja dýrðina augum.
Ýmiss konar nýbreytni er fram-
1973, og Kristján Rafn Er-
lendsson, Hjöllum 26, einnig
f. 1973. Þeir voru allir
ókvæntir og barnlausir.
Minningarathöfn um menn-
ina veröur haldin nk. fimmtu-
Úrslitaleikurinn var jafn og
spennandi. Fyrsta lota fór 40-
35 fyrir Plús-film, önnur lota
vannst einnig, 40-22, þriðja
lota tapaðist 34-55 en þrettán
impar náðust inn í lokin. Þess
má geta að skorinu í þriðju lotu
var breytt eftir að dómnefnd
hafði tekið fyrir áfrýjun á kæru
sem Plús-film lagði fram. Dóm-
ur féll VÍB í óhag og skiptu 11
impar því um eigendur áður en
lokalotan hófst.
inganna. Margeir var eini ís-
lendingurinn sem vann sinn
andstæðing, Sofiu Polgar, og
hafði þar með af henni áfanga
að stórmeistaratitli.
Lokastaðan:
1. Hannes Hlífar 8 v.
2. Margeir Pétursson 7,5 v.
3. -4. Helgi Ólafsson 6,5 v.
undan hjá leikhúsinu og er ætl-
unin að fá fleiri listgreinar í
húsið, leikhúsgestum til yndis-
auka. Myndlistin fær fyrst inni,
en í vetur verður framsækin
nútímamyndlist sýnd gestum á
sýningaröð sem kölluð er
Myndlist í forsal. ■
dag í Reykjavík. Séra Hannes
Björnsson, sóknarprestur á Pat-
reksfirði, annast athöfnina.
Jarðarförin verður á Patreksfirði
á laugardaginn og mun séra
Hannes jarðsyngja. ■
Sveitina skipa Guðmundur
Sveinsson, Valur Sigurðsson,
Rúnar Magnússon, Sigurður
Vilhjálmsson, Vilhjálmur Sig-
urðsson og landsliðsmaðurinn
Jakob Kristinsson. Sveit VÍB var
skipuð Ásmundi Pálssyni, Karli
Sigurhjartarsyni, Guðlaugi R.
Jóhannssyni, Erni Arnþórssyni
og Matthíasi Þorvaldssyni.
Keppnisstjóri var Sveinn R. Ei-
ríksson.
3.-4. Jóhann Hj. 6,5 v.
5. Sofia Polgar 6 v.
6. -7. Jón L. Árnason 5,5 v.
6.-7. Smyslov 5,5 v.
8.-10. Friörik Ólafsson 4,5 v.
8.-10. Larsen 4,5 v.
8.-10. Gligoric 4,5 v.
11.-12. Þröstur Þórhallss. 3,5 v
11.-12. Helgi Áss Grétarss. 3,5 v.
Minningarathöfn í Reykjavík
Sveit Plús-film bikarmeistari í bridge:
Naumur sigur
Hannes sigurvegari
á Friðriksmótinu