Tíminn - 20.07.1996, Blaðsíða 6

6
BYLTINC LÁNSKJARA
Laugardagur 20. júlí 1995
Félagslega
kerfib —
hluti af
húsnæbis-
kerfi
lands-
manna
Félagslega íbúðakerfið er hluti
af húsnæðiskerfi landsmanna.
Með því hefur verið komið til
móts við húsnæðisþarfir fólks
sem ekki hefur haft aðstæður til
þess að festa kaup á íbúðum á
frjálsum markaði. Fjöldi félags-
legra íbúða er nú í notkun um
land allt og er þessi mynd af
fjölbýlishúsi sem byggt var inn-
an félagslega kerfisins í Grafar-
vogi. Grafarvogur er með
yngstu íbúðahverfum í Reykja-
vík og var byggt eftir að lánsfé
hafði veriö verðtryggt að fullu.
Nú vakna spurningar um hvort
hið nýja lánakerfi fjárfestinga-
sjóða, banka og sparisjóöa
muni minnka þörf fyrir bygg-
ingar félagslegra íbúða.
Siguröur B. Stefánsson, framkvœmdastjóri VÍB.:
Víbs fjarri því kerfi er leiddi
efnahagslífib í ógöngur
Þegar fjármálaráðherra ákvað
að efna til innlausnar spari-
skírteina að upphæö um 17
milljaröar króna var ljóst að
ýmsir myndu keppa um þá
ávöxtunarfjármuni er þannig
kæmu á markað. Um var að
ræða spariskírteini sem gefin
voru út þegar vaxtastigið í
landinu var hvað hæst og báru
flest skírteinin því um 8% árs-
vexti. Með því að greiða and-
virði þeirra út nú mun ríkis-
sjóði takast að spara umtals-
verðar fjárhæðir þar sem vext-
ir eru mun lægri í dag og var
þaö rótin að ákvörðun ráð-
herrans um innlausn skírtein-
anna. Um er að ræða mestu
innlausn spariskírteina sem
fram hefur farið til þessa en
hún jafngildir áætluðum tekj-
um ríkissjóðs af tekjuskatti á
þessu ári og nemur allt aö
fjórðungi allra útistandandi
spariskírteina sjóðsins. Inn-
lausn skírteinana hófst 1. júlí
og lauk 10. sama mánaöar.
Lífleg viðskipti hófust þegar og
12. júlí mun ríkissjóður hafa náð
að selja ný verðbréf með öðrum
vaxtakjörum fyrir um 10 milljarða
í gegnum útboð og skiptikjaratil-
boð í kjölfar innlausnarinnar.
Bankakerfið náði einnig til sín
nokkru af þessum fjármunum en
hefði innlausn opinberra spariskír-
teina af þessum toga farið fram fyr-
ir tveimur áratugum er víst að
markaðurinn hefði farið að með
öðmm hætti, ef rétt er þá að kalla
þau peningaviðskipti sem þá fóru
fram markað.
Neikvæbum vöxtum
og mibstýringu ýtt
burt
Þótt þessi innlausn spariskírteina
virðist stór þá er hún aðeins brot af
þeim fjármunum sem ferðast um
fjármálakerfi landsins í dag. Mikil
breyting hefur orðið á öllum fjár-
málaviðskiptum hér á landi á und-
anförnum árum og ef miðað er við
síðustu 25 árin verður ekki annað
sagt en að um algera byltingu sé aö
ræða. Sigurður B. Stefánsson, fram-
kvæmdastjóri Verðbréfamarkaðar
íslandsbanka, segir þessar breyting-
ar einkennast af tvennu. Með verð-
tryggingunni, sem tekin var upp á
grundvelli svonefndra Ólafslaga
1979 og kennd voru við Ólaf Jó-
hannesson, fyrrum forsætisráð-
herra, hafi neikvæðir vextir horfið
á skömmum tíma. Þá hafi einnig
verið tekin upp markaðsviðskipti í
stað þeirrar miðstýringar sem ein-
kennt hafi alla stjórnun fjármuna
langt fram eftir öldinni. Hann segir
að þetta hafi gerst á skömmum
tíma og vissulega kostað ýmsar
fórnir en um árangur þessara breyt-
inga efist varla nokkur í dag.
Árib í ár sker sig úr
á hlutabréfamark-
abnum
Eitt af því sem þróast hefur hér á
landi í kjölfar hinna róttæku breyt-
inga á fjármagnsmarkaði er hluta-
bréfamarkaðurinn. Sigurður B. Stef-
ánsson segir að sú þróun hafi farið
hægt af stað en á þessu ári megi
gera ráð fyrir að á bilinu sex til sjö
milljarðar króna verði selt af nýj-
um hlutabréfum. Hann segir að ár-
ið í ár skeri sig úr varðandi við-
skipti á þessum markaði og allt út-
lit sé fyrir frekari þróun á næstu ár-
um. Þótt lífeyrissjóðakerfið noti að-
eins á bilinu 1% til 2% af ráðstöf-
unarfjármunum sínum til viðskipta
á hlutabréfamarkaðnum sé um
verulegar fjárhæðir að ræða en auk
lífeyrissjóðanna kaupi fyrirtæki
hlutafé og einnig einstaklingar.
Hann segir að mikiö af hlutafjárút-
boðum hafi selst þegar á forkaups-
réttartíma sem sýni að þeir hlut-
hafar sem fyrir hafi veriö hafi einn-
ig fest kaup á nýjum hlutabréfum.
Lífeyrissjóbakerfi
meb allt ab 300
milljarba
Lífeyrissjóðakerfiö nemur á bil-
inu 250 til 300 milljarða króna.
Ráðstöfunarfé þess á ársgrundvelli
er á bilinu 35 til 40 milljarðar.
Þessir fjármunir eru að stórum
hluta ávaxtaðir innanlands og
byggir húsnæðiskerfið að verulegu
leyti á þeim. Auk þess ávaxta lífeyr-
isjsóðirnir fjármuni sína á almenn-
um fjármagnsmarkaði hér á landi
og nú koma þeir inn á hlutabréfa-
markaðinn í auknum mæli. Þegar
íslenskum lögum var breytt í þá
veru að leyfa fjárfestingar erlendis
og ávöxtun innlends fjár á erlend-
um mörkuðum var því meðal ann-
ars haldið fram að lífeyrissjóðirnir
yrðu fljótir til þess að flytja fjár-
Sigurbur B. Stefánsson.