Tíminn - 31.07.1996, Blaðsíða 2

8
ðÍNfíim LANDBÚNAÐUR
Mi&vikudagur 31. júií 1995
Mjólkurvörur fara
ekki á erlendan
markaö
Greiðslumark til framleibslu
mjólkur hefur verið miðað við
stranga innanlandsneyslu á
undanförnum árum og stund-
um hafa heyrst raddir um að
óhætt væri að auka framleiðslu-
heimildir nokkuð. Eins og mál-
um sé nú háttab megi ekki
verða mikil röskun á mjólkur-
framleiðslunni til þess að hrá-
efni til framleiðslu á mjólkur-
vörum fari að skorta. Ari Teits-
son segir að ákveðið hafi verið
ab auka mjólkurframleiðsluna
um eina milljón lítra. Það sé
gert á grundvelli vaxandi
neyslu mjólkurafurða hér á
landi, því ekki sé raunhæft að
ætla að koma íslenskum mjólk-
urvörum á erlenda markaöi.
„Flestar þjóðir notfæra sér
heimildir sem er að finna í
GATT-samkomulaginu um
verndartolla á slíkar vörur og
ekki verður litið framhjá þeirri
stabreynd að íslenskar mjólkur-
vörur eru dýrari í framleiðslu
en sambærilegar vörur í mörg-
um nágranna- og viðskipta-
landa okkar." Ástæbur þess seg-
ir Ari Teitsson einkum vera af
tvennum toga. Annars vegar
hærri framleiðslukostnaður,
sem skapist af legu landsins og
náttúrulegum skilyrðum til
landbúnaðar. Hins vegar hærri
vinnslukostnaöur þar sem um
litlar einingar sé að ræba miöað
vib algengar mjólkurvinnslu-
stöbvar erlendis, og einnig
megi til sanns vegar færa að
um of hafi verið fjárfest í þess-
ari atvinnugrein.
Koma aöilar vinnu-
markaöarins aftur
aö viöræöum um
landbúnaöinn?
Mjólkurkvótinn hefur verið
aukinn um eina milljón lítra og
nú stendur yfir vinna við gerb
nýs búvörusamnings um
mjólkurframleiðsluna. Á síðasta
ári var gerður sérstakur búvöru-
samningur um sauðfjárfram-
leiðsluna þar sem eldri samn-
ingi var nánast kollvarpað og
ný stefna mótuð. Eru menn að
hugsa um ab fara sambærilega
leið varðandi mjólkurfram-
leiðsluna eba má búast við að
nýr búvörusamningur verði á
svipuðum nótum og hinn
fyrri?
Ari Teitsson segir að ekki
verbi farin sama leið og farin
var varbandi sauðfjárræktina. í
mjólkurframleibslunni sé ekki
við sambærilegan vanda að
eiga og saubfjárbændur hafi
staðið frammi fyrir. Hann segir
vinnu við nýjan samning um
mjólkurframleiðsluna aðeins
vera skammt á veg komna.
Beðið sé eftir því hvort aðilar
vinnumarkaðarins muni koma
að samningsgerðinni, en þeir
áttu aðild að svonefndri sjö-
mannanefnd sem vann að und-
irbúningi síðasta búvörusamn-
ings. Samstarf þeirrar nefndar
rofnaði á liðnu ári, en Ari Teits-
son segir að í næsta mánuði
muni koma í ljós hvort þeir
komi að þessari vinnu að nýju
og ekkert bendi til annars en aö
svo geti oröið.
Deilt um viöskipti
meö mjólkurkvta
Ari Teitsson segir að þótt nýr
búvörusamningur um mjólkur-
framleibsluna muni verða á
svipuðum nótum og sá fyrri, sé
eitt umdeilt mál til umræðu á
meðal bænda. Það snúist um
hvort áfram eigi að heimila
fullkomlega frjáls viöskipti með
greibslumark mjólkur. Margir
telji ab takmarka verði þessi
viðskipti vegna þess að þau
skapi ákveðinn vanda. Hátt
verð á framleibsluréttinum
hækki verð jarða og torveldi
þannig nýliðun í bændastétt-
inni. Þá skapi hið háa verb
ákveðinn mismun á verði jarða
eftir því hvar þær liggi. I ná-
grenni við þéttbýlin eigi bænd-
ur meiri möguleika á fjölbreytt-
ari nýtingu jarða en til fram-
leiðslu mjólkur- og sauðfjáraf-
urða. Því hafi margir selt fram-
leiðsluréttinn af jörbunum, en
nýti þær áfram til annarra nota
eða selji þær kvótalausar fyrir
sambærilegt verð og kvótajarðir
fjær þéttbýlisstööunum. Þannig
geti kvótaverðib nær tvöfaldab
jarðaverð og því hafi skapast
misjafnar aðstæður á milli
bænda eftir því hvar jarðir
þeirra liggja. Ari kvabst vilja
taka fram að um þetta séu
menn aðeins að ræba og skoð-
anir skiptar um hvort grípa eigi
inn í þessa þróun með tak-
mörkunum á sölu framleiðslu-
réttar.
Ari segir ab hátt verb á fram-
leiðslurétti mjólkur stafi eink-
um af tvennu. Bændur hafi
reynst tilbúnir til ab greiba hátt
verð fyrir kvótann og að utan-
aökomandi aðilar hafi einnig
blandað sér í þessi viðskipti. Þar
á hann við afurðastöðvar og
jafnvel sveitarfélög, sem veitt
hafa bændum abstob við kvóta-
kaup og jafnvel keypt kvóta til
endursölu. „Ég veit að þetta
hefur verið gert í þeim tilgangi
að styrkja ákveðin byggðarlög,
en þab hefur einnig haft þau
áhrif að verð á framleiðslurétt-
inum hefur haldist í hámarki."
Jákvæö þróun í sölu
kindakjöts
Stærstu vandamál íslensks
landbúnaðar hafa tengst saub-
fjárræktinni þar sem atvinnu-
greinin hefur stórlega dregist
saman á undanförnum árum.
Sauðfé hefur fækkað um hátt í
helming frá 1978 og kinda-
kjötsframleiðslan minnkað um
allt að fimm þúsund tonn á
sama tímabili. Á síðasta hausti
var útlitið vægast sagt dökkt,
þar sem allt benti til áframhald-
andi samdráttar og að innan-
landsneyslan væri komin undir
sjö þúsund tonn af kindakjöti á
ári. Á grundvelli þessa vanda
var gildandi búvörusamningur
brotinn upp og samkomulag
gert um að breyta starfsum-
hverfi sauöfjárræktarinnar. Þótt
enn sé skammt um liðið frá því
þær breytingar tóku gildi, þá
hafa þær haft nokkur áhrif.
Ari Teitsson segir ab ekki sjái
enn fyrir vanda saubfjárbænda,
en dregið hafi úr samdrætti í
sölu á kindakjöti. Neysla þess
fari nú vaxandi og sé þab í sam-
ræmi við væntingar vegna hins
nýja búvörusamnings. Mark-
vissara hafi verið unnið að
markaðsmálum og einnig hafi
fjölbreytni afurða aukist. Með
aukinni vinnslu sé verið að
koma til móts við nýjar og vax-
andi þarfir markaðarins. Meb
búvörusamningnum hafi verið
Aðrar vélar Árg Gerð vélar Verð án vsk Stærð Ástand i
New Holland 835 1984 Rúllubindivél 300.000
Welger RP200 1994 Rúllubindivél 870.000 123x125
Claas 46 1989 Rúllubindivél 700.000 123x125
Kemper 32 m2 1986 Heyhleðsluvagn 530.000
Vermeer 405 I 1991 Rúllubindivél 700.000
Welger RP200/2m 1994 Rúllubindivél 1.150.000 123x125
Dráttarvélar drlf Árg. moksturstæki Verð án vsk. Vélarst. Vinnust.
Zetor 7245 4x4 1990 750.000 65 hö. 1920
Case 585 XL 2x4 1986 590.000 59 hö. 3400
MF 399 4x4 1988 1.350.000 103 hö. 2230
Ford 7740 SL 4x4 1993 Trima 1690 + 3ja svið 2.400.000 95 hö. 1900
Zetor 7011 2x4 1984 450.000 65 hö. 1800
MF 690 4x4 1986 Trima 1620 + 3ja svið 1.380.000 80 hö. 2920
IH Case 685 XL 2x4 1988 900.000 72 hö. 2850
IH 585 XL 2x4 1988 550.000 62 hö. 4150
Zetor 7211 2x4 1990 550.000 65 hö.
Zetor 7745T 4x4 1990 820.000 79 hö. 2200
MF 690 4x4 1990 Trima 1410 + 3ja svið 1.300.000 80 hö. 3920
Zetor 7745 4x4 1989 680.000 70 hö. 2720
Zetor 7045 4x4 1981 350.000 65 hö.
Zetor 6340 4x4 1995 1.290.000 68 hö.

w
G L O fí U S
VELAVERf
Lágmúla 7 - Pósthólf 8535 - 128 Reykjavík
Sími: 588 2600 - Fax 588 2601