Morgunblaðið - 09.03.2007, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. MARS 2007 47
menning
BAKSVIÐ vægðarlausrar og
myrkrar lýsingar á valdatafli há-
karla og hornsíla í undirheimum
Parísar, er ósköp venjulegt torg í
hverfi sem má
muna sinn fífil feg-
urri. Við fyrstu
sýn er ekki annað
að að sjá en allt sé
með kyrrum kjör-
um, en því fer
fjarri.
Tvö veitingahús
eru við torgið og
lýsir myndin því
að þau eru, rétt
undir yfirborðinu,
vettvangur mis-
kunnarlausrar
glæpastarfsemi.
Nánast eina heið-
arlega sálin á
svæðinu er Alain
(Riaboukine), eigandi annarar
kránnar, augu hans eru að opnast
fyrir hildarleiknum á torginu frá
því að ung stúlka
kemur til hans í
myndarbyrjun, að
spyrjast fyrir um
Antoine (Demy),
bróður sinn og
fastagest á kránni.
Í lokin er Alain bú-
inn að ganga á
milli bols og höfuðs
á illskunni, í bili
a.m.k., en fórn-
arkostnaðurinn er
hár.
Bak við tjöldin
fer fram um-
svifamikil eitur-
lyfjasala á svæðinu,
þar er Antoine peð
í höndum Xaviers ((Lizana), sem
á hinn bóginn er milliliður fyrir
undirheimabaróninn frænda sinn,
sem er markvisst að sölsa undir
sig hverfið.
Margt misjafnt er í gangi, auk
hefðbundinna götuglæpa fæst
Salvadori við blóðskömm, ásta-
mál, vináttu og svik, sakleysi og
sekt. Myndin hans er máluð
dökkum litum og áhorfandinn
hefur á tilfinningunni að þrátt
fyrir tiltektir Alains, sem hefja
myndina og ljúka, er engu úr-
slitamarkmiði náð. Torgið er
skuggsjá illsku, ótta og uppgjafar
borgarsamfélaga samtíamans,
þar sem sólin nær aldrei að varpa
geislum sínum. Sandmennirnir er
átakanleg, vel leikin og skrifuð af
hinum afrískættaða Salvadori,
sem greinilega gjörþekkir öm-
urlegar aðstæðurnar.
Engrar við-
reisnar von
KVIKMYNDIR
Háskólabíó: Frönsk kvik-
myndahátíð
Leikstjóri: Pierre Salvadori. Aðalleik-
endur: Serge Riaboukine, Patrick Lizana,
Marina Golovine, Mathieu Demy, Guil-
laume Depardieu. 95 mín. Frakkland
2000.
Sandmennirnir/ Les Marchands de sable

Sæbjörn Valdimarsson
Átök „Sandmennirnir er
átkaanleg og vel leikin.“
NÁTTÚRAN í strengjum var yf-
irskrift tónleika sem þau Elísabet
Waage hörpuleikari og Hannes
Guðrúnarson gítarleikari héldu í
Salnum í Kópavogi á laugardag-
inn var.
Hvaða náttúra? Stravinsky,
sem hefur verið til nokkurrar
umræðu hér á síðum Morg-
unblaðsins vegna gagnrýni und-
irritaðs um óperuna Flagari í
framsókn, hefði sjálfsagt fussað
yfir slíkri fyrirsögn. Einhvern
tímann skrifaði ónefndur gagn-
rýnandi að strengirnir í ein-
hverju verki hefðu hljómað eins
og flauel, en Stravinsky benti þá
á að strengir ættu ekki að hljóma
eins og flauel, heldur eins og
strengir.
Tónlist getur samt auðveldlega
verið frábær myndlíking fyrir
allskonar ótónlistarleg fyrirbæri,
þar á meðal flauel og ýmislegt
sem fyrirfinnst í náttúrunni, þótt
hún hljómi auðvitað sjaldnast
öðruvísi en hún sjálf!
Í öllu falli var náttúran sem
birtist í strengjum þeirra El-
ísabetar og Hannesar andi trjáa
eins og hann var túlkaður af hin-
um armensk-ættaða Alan Hovha-
ness, en hann lést fyrir fáeinum
árum. Hver sá andi er er auðvitað
erfitt að skilgreina og fer sjálf-
sagt eftir hverjum og einum, en í
huga margra geta tré verið býsna
máttug. Ásatrúarmenn sjá heim-
inn sem risavaxinn ask og það er
ekki tilviljun að Búdda öðlaðist
hugljómun undir tré!
Burtséð frá merkingu tónlist-
arinnar er sú sem Hovhaness
samdi frábær. Hún er mun ein-
faldari að gerð en sú sem margir
samtímamenn hans sömdu, og
sterkur austurlenskur keimur
með áberandi „kosmísku“ ívafi er
einstaklega sjarmerandi. Samt er
hún ekki nýaldartónlist, heldur
músík með strúktúr og framvindu
og maður hlýtur því að þakka
þeim Hannesi og Elísabetu fyrir
að leyfa fólki að njóta hennar,
sérstaklega þar sem Hovhaness
er nánast óþekktur hér á landi.
Yfirleitt var leikur tvímenning-
anna til fyrirmyndar. Allskonar
fínleg blæbrigði, sem skiptu gríð-
arlegu máli fyrir heildarmyndina,
voru fallega útfærð og stærri
drættir auðheyrilega vel ígrund-
aðir. Helst mátti finna að því að
túlkunin var dálítið varfærnisleg
og eftir því einsleit; sumt í mús-
íkinni átti að leika „con spirito“,
eða fjörlega, og „appassionato“,
þ.e. ástríðuþrungið, en ég gat
hvorugt greint á tónleikunum.
Heilmikið á sér stað í tónlist
Hovhaness, en það heyrist ekki
nema túlkunin sé sæmilega til-
þrifamikil.
Verkið eftir Hovhaness var að-
alatriði tónleikanna, sem voru um
klukkustund að lengd. Að öðru
leyti samanstóð dagskráin af
smáverkum, aðallega eftir Áskel
Másson og Þorkel Sigurbjörns-
son. Áskell var í dægurlagahamn-
um, lögin tvö, Kansóna og Ber-
ceuse, voru sætir konfektmolar
sem runnu ljúflega niður og Fiori
eftir Þorkel Sigurbjörnsson var
skemmtilegt áheyrnar. Fiori er
reyndar verulega gott verk,
margbrotið og fullt af merkingu
sem maður einhvern veginn veit
hver er, án þess þó að geta komið
því í orð. Óneitanlega komu þau
Hannes og Elísabet þeirri merk-
ingu fullkomlega til skila.
Andinn í
trjánum
TÓNLIST
Salurinn í Kópavogi
Verk eftir Hovhaness, Hasselmann, Ás-
kel Másson og Þorkel Sigurbjörnsson. El-
ísabet Waage lék á hörpu; Hannes Guð-
rúnarson á gítar. Laugardagur 3. mars.
Kammertónleikar
Jónas Sen