Morgunblaðið - 17.07.2007, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. JÚLÍ 2007 17
SUÐURNES
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
Sandgerði | „Margt af þessu vita
æðarbændur nú þegar en það er
samt mikilvægt að sanna það vís-
indalega og getur auk þess komið að
gagni víðar,“ segir Liliana D’Alba
sem rannsakað hefur æðarfugl í
Norðurkoti í Sandgerðishreppi und-
anfarin ár. Rannsóknin er liður í
doktorsnámi hennar við Glasgow-
háskóla sem hún er nú að ljúka.
Liliana, sem er frá Mexíkó, segist
lengi hafa haft áhuga á fuglum og
þegar hún var að leita sér að dokt-
orsverkefni í námi sínu við Glasgow-
háskóla í Skotlandi beindust sjónir
hennar að æðarfugli. „Þetta er
áhugaverð tegund til rannsókna.
Fuglinn verpir í mörgum löndum en
Ísland varð fyrir valinu vegna þeirr-
ar umgengni sem æðarkollurnar eru
vanar í æðarvörpum bænda. Þeir
eru vanir fólki og er því minni hætta
á að maður trufli varpið,“ segir Li-
liana.
Betra að vera í skjóli
Rannsóknin er unnin í samvinnu
við Náttúrustofu Reykjaness og
Fræðasetrið í Sandgerði, auk
bændanna í Norðurkoti. Eitt árið
naut Liliana styrkja frá Framleiðni-
sjóði landbúnaðarins og Æðarrækt-
arfélagi Íslands en í sumar hefur
hún verið á breskum styrkjum. Í
sumar var með henni annar nem-
andi frá Glasgow, Guillam McIvor.
Bæði hafa þau áhuga á að koma
hingað aftur næsta sumar, ef grund-
völlur finnst.
Liliana hefur mikið rannsakað
orkunotkun æðarkollunnar á meðan
hún liggur á eggjunum. Kollan nær-
ist ekkert í tæpan mánuð, á meðan
hún liggur á, og þarf því að undirbúa
sig vel fyrir þennan tíma og nota
orkuna síðan vel. Rannsóknin leiddi
í ljós að þær æðarkollur sem völdu
sér hreiður í vörðu umhverfi, ann-
aðhvort frá náttúrunnar hendi eða í
skýlum sem bændur útbúa, eyða
minni orku en kollur sem verpa á
ströndinni. Þá safnaði hún upplýs-
ingum um áhrif umgengni og um-
hverfisþátta svo sem veðurs og hita-
stigs á kolluna.
Liliana segir að niðurstöðurnar
komi æðarbændum svo sem ekki á
óvart, þetta séu flest hlutir sem þeir
þekki af reynslunni, en mikilvægt sé
að staðfesta vísindalega. Hún á eftir
að vinna úr þeim upplýsingum sem
safnað var í sumar, meðal annars
með síritandi hjartsláttarmæli sem
settur var í hreiður æðarfuglsins
sem gerviegg.
Nýtur góðs af hitanum
Æðarvarp fer vaxandi hér á landi,
öfugt við það sem víða þekkist er-
lendis. Liliana telur helst að skýra
megi það út frá hækkandi hitastigi
sérstaklega yfir veturinn þannig að
fleiri kollur séu í líkamlega góðu
ástandi þegar kemur að varpinu.
Eins lifi fleiri ungar á hlýjum sumr-
um. Telur hún að æðarfuglinn sé
eina fuglategundin sem hagnist á
gróðurhúsaáhrifunum og bendir í
því sambandi á ætisvandamál ým-
issa sjófugla.
Eini fuglinn sem hagnast
á hækkandi hitastigi
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Vísindamaður Liliana D’Alba vinnur að rannsóknum sínum í Norðurkoti
og hefur þar aðstöðu hjá Sigríði Hönnu Sigurðardóttur og fjölskyldu.
Reykjanesbær | Árlegum náms-
styrkjum í námsmannaþjónustu
Sparisjóðsins í Keflavík hefur verið
úthlutað. Þrír námsmenn fengu
styrki í ár, hver 150 þúsund krónur.
Geirmundur Kristinsson sparisjóðs-
stjóri og Baldur Guðmundsson,
markaðsstjóri Spkef, afhentu
styrkina.
Námsmennirnir sem styrkina
hlutu í ár eru Björk Ólafsdóttir sem
lauk BS-gráðu í læknisfræði frá
Kaupmannahafnarháskóla, El-
ísabet Rúnarsdóttir sem útskrifast
með MS-gráðu í byggingarverk-
fræði frá Norges teknisk-naturvi-
tenskapelige universitet og Halldór
Karl Halldórsson sem lýkur MS-
gráðu í lögfræði frá Háskólanum í
Reykjavík.
Dómnefnd, sem skipuð var þeim
Oddnýju Harðardóttur, bæjarstjóra
í Garði, og Böðvari Jónssyni, að-
stoðarmanni fjármálaráðaherra, sá
um valið á styrkþegum.
Það er innbyggt í stefnu Spari-
sjóðins í Keflavík að veita vel til
samfélagsins og styrkir til mennta-
mála hafa aukist verulega á síðustu
árum, segir í fréttatilkynningu frá
Sparisjóðnum. Með tilkomu
Íþróttaakademíunnar í Reykja-
nesbæ og Keilis á varnarliðssvæð-
inu hafa skapast ný tækifæri í
menntamálum og hefur Sparisjóð-
urinn í Keflavík tekið fullan þátt í
þeim verkefnum. Einnig hefur sam-
starf við Fjölbrautaskóla Suð-
urnesja verið með ágætum.
63 styrktir á 17 árum
Námsstyrkirnir sem nú eru veitt-
ir eru fyrir þá námsmenn sem eru
að ljúka framhaldsnámi á háskóla-
eða tækniskólastigi. Sparisjóðurinn
í Keflavík hefur ætíð styrkt íþrótta-
og menningarstarf á starfssvæði
sínu og eru námsstyrkirnir mik-
ilvægur hluti af því starfi. Þeir hafa
nú verið veittir í sautján ár í röð og
hafa samtals sextíu og þrír náms-
menn fengið styrki á þessum tíma.
Styrkþegar Geirmundur Kristinsson, Elísabet Rúnarsdóttir, Halldór Karl
Halldórsson, Arnbjörn fh. Bjarkar Ólafsdóttur og Baldur Guðmundsson.
Sparisjóðurinn veitir
námsmannastyrki
Húsavík | Húsavíkurhátíð verður
haldin dagana 23. til 29. júlí. Undir
hana falla Mærudagar sem haldnir
hafa verið um árabil á Húsavík og
Sænskir dagar sem haldnir hafa
verið síðustu tvö árin.
Tilgangur hátíðarinnar er að
standa fyrir dagskrá sem vísar til
menningarsögu svæðisins og auðga
menningartengda ferðaþjónustu á
svæðinu. Hátíðin er jafnframt inn-
legg í flóru menningarviðburða á
Norðurlandi, og er ætlað að höfða
til húsvískra fjölskyldna nær og
fjær sem og ferðamanna.
Sænskir dagar hefjast mánudag-
inn 23. júlí og verður sendiherra
Svíþjóðar viðstaddur ásamt borg-
arstjóra Karlskoga sem setur sýn-
ingu með ljósmyndum þaðan.
Mærudagar hefjast föstudaginn
27. júlí með fjölbreyttri dagskrá
heimamanna og dansleik um kvöld-
ið. Hátíðinni lýkur svo sunnudaginn
29. júlí. Dagskrána má nálgast á
www.nordurthing.is.
Tvær hátíðir sam-
einaðar í veglega
Húsavíkurhátíð
LANDIÐ
Ísafjörður | Undirbúningur fyrir
Evrópumeistaramótið í mýrar-
knattspyrnu sem fram fer á Ísafirði
gengur vel, að því er fram kemur
hjá aðstandendum mótsins. Hálfdán
Bjarki Hálfdánsson hefur verið ráð-
inn „drullusokkur mótsins“ og mun
hafa yfirumsjón með því.
Mótið verður haldið dagana 3. til
5. ágúst næstkomandi, í fjórða sinn.
Leikið verður á fjórum keppn-
isvöllum í Tunguskógi. Þá stendur
til að bjóða keppendum og öðrum
gestum upp á ýmsa afþreyingu,
segir á vefnum myrarbolti.com.
Undirbúa Evr-
ópumótið í mýr-
arknattspyrnu
Eftir Birki Fanndal Haraldsson
Mývatnssveit | Boraðar hafa ver-
ið tvær holur á háhitasvæðinu við
Kröflu í sumar. Holurnar eru
tæplega 2.500 metrar á dýpt en
ekki liggur fyrir hvaða orku þær
skila.
Borinn Jötunn kom í Kröflu um
miðjan apríl frá Azoreyjum.
Hann hefur nú stefnuborað tvær
holur á Kröflusvæði. Önnur er í
Sandabotnaskarði, um 2,5 kíló-
metra frá Kröfluvirkjun, í um 450
metra hæð. Dýpt hennar er 2.453
metrar. Hin holan er við Rauðhól,
í um 500 metra hæð og aðeins um
einn kílómetra frá virkjun. Lengd
hennar er 2.490 metrar. Fram-
kvæmd borana hefur gengið vel
og áfallalaust. Nokkur tími mun
líða þar til árangur þessara bor-
verkefna kemur í ljós.
Nú hefur Jötunn verið fluttur
norður á Þeistareyki þar sem ætl-
unin er að stefnubora tvær holur
í sumar. Að þeim verkefnum
loknum mun Jötunn verða fluttur
í Bjarnarflag til að bora eina
holu, seint í haust.
Morgunblaðið/Birkir Fanndal Haraldsson
Gufuöflun Jötunn boraði 2.500 metra djúpa holu við Rauðhól á svæði
Kröfluvirkjunar. Á myndinni sést svarfþróin að borun lokinni.
Tvær holur boraðar
við Kröfluvirkjun
Eftir Björn Björnsson
Sauðárkrókur | Við látlausa athöfn á
Heilsustofnun Skagfirðinga á Sauð-
árkróki var nýlega kynnt lítil íbúð,
sem ætluð er krabbameinssjúkum,
sem á heilsustofnuninni þurfa að
dvelja.
Það var Þorsteinn Þorsteinsson,
læknir og formaður Krabbameins-
félags Skagafjarðar, sem bauð við-
stadda velkomna og sagði tilefnið
vera, að fjölmargar gjafir, smáar og
stórar, hefðu borist félaginu, svo sem
alltaf áður, en lengstum hefðu þessar
gjafir verið notaðar til kaupa á ýms-
um tækjum til rannsókna, sem þörf
hefði verið fyrir, en nú væri meiri
áhersla lögð á forvarnir og hin síðari
ár á það að sinna sjúklingunum enn
betur og gera legu þeirra og dvöl
auðveldari og betri. Nýlega hefðu
veglegar minningargjafir bekkjar-
systkina um Ögmund Helgason
sagnfræðing, sem lést úr krabba-
meini fyrir nokkrum misserum, svo
og frá Kvenfélagi Lýtingsstaða-
hrepps og afrakstur af vinnuvöku
Sambands skagfirskra kvenna verið
afhentar.
Setustofa kemur síðar
Hefði félagið ákveðið að þessar
gjafir skyldu notaðar til að koma á
fót lítilli íbúð á heilsustofnuninni fyr-
ir krabbameinssjúka sem þar þyrftu
að dvelja. Fyrir þessar gjafir hefði
verið keypt meðal annars vandað
sjónvarp, hljómflutningstæki, hús-
gögn og annað það sem þarf til að
íbúðin geti orðið sem vistlegust, þótt
enn skorti nokkuð á að íbúðin væri
fullbúin. Við hlið íveruherbergis er
gert ráð fyrir setustofu þar sem
sjúklingur getur tekið á móti ætt-
ingjum og vinum, en ekki hefur enn
verið gengið frá þeim hluta íbúðar-
innar.
Það var Herdís Klausen hjúkrun-
arforstjóri sem veitti gjöfunum við-
töku fyrir hönd heilsustofnunarinnar
og þakkaði þann hlýhug sem þeim
fylgdi.
Opnuð lítil íbúð
fyrir krabba-
meinssjúka
Morgunblaðið/Björn Björnsson
Aðstoð Þorsteinn Þorsteinsson
læknir og Herdís Klausen hjúkr-
unarforstjóri fagna nýrri aðstöðu.