Skinfaxi - 01.01.1911, Blaðsíða 2

2
SKINFAXI
Það var æskuhugsjón hans, að efla kristi-
lega og þjóðlega menning Norðmanna.
Það var og æskuhugsjón hans, að fá nor-
rænu þjóðirnar, Norðmenn, Svía og Dani,
til að vera bróðurlega samtaka, einkum þeg-
ar mest lægi á.
Vil eg nú segja nokkuð frá því, hvernig
hann lifði eftir hugsjónum þessum. En
minnast fyrst ögn á æsku hatis.
Kr. Brt'm er fæddur í Kristíaniu 1839.
Ólst svo upp á Heiðamörk. Qekk í skóla á .
Litlahamri. Varð stúdgnt 1856 og guð- ,
fræðiskandídat 1862. Hann var sonur auð-
ugs embættismanns, var ættstór og ágætlega'
lærður. Vóru honum því flestir vegirfærir.
Var þá, eins og altaf, mesti siðsemdar..
og reglumaður, mjög guðrækinn endastrang-
trúaður. Átti þó við miklar efasemdir að
stríða. En ltann bað Guð og las og rann-
sakaði rækilega og samviskusamlega. Og
svo fékk hann smátt og smátt staðfastari trú.
Átti svo sem auðvitað kost á bestu prest-
stöðu. En áleit stöðu þá svo mikiivæga og
ve-dega, að hann ekki þóttist fullhæfur til
að gegna henni þá. Og þekki eg þó eng-
an, sem eg álít ltonuni hæfari til þeirrár
stöðu. Kr. Brúns guðlegu ræður tel eg tneð
þeint allra bestu, sem eg het heyrt. Líka
átti hann kost á háskólakennarastöðu með
2000 norskra dala laúnum. En hann þáði
hana ekki heldur. Þótti sú staða óhentug
fyrir sig sem alþýðufræðara. Fanst
hægra að efla menning þjóðarinnar á annan
hátt. Viidi gera það með frjálsum og vekj-
andi skóla í sveit. Með lýðháskóla einmitt;
kyntist honum í Danntörku og varð hrifinn
af honum. Ásetti sér svo að stofna lýðhá-
skóla í Noregi og fratnkvæma svo með hon-
um þjóðmenningar hugsjón sína.
En einmitt um sama leyti fékk hann færi
á að lifa eftir annari hugsjón sinni, sem var
sú, að efla bróðerni norrænu þjóðanna. Efla
það með því að setja Iíf sitt í veð fyrir það.
Mikið var rætt og ritað unt bróðerni þetta
fyrir 50—60 árum. Bæði norskir og sænskir
stúdentar, skáldin, og fleiri menn í löndum
þessum töluðu þá og rituðu mjög falleg
stóryrði um það að fórna lífi sínu, ekki að-
eins fyrir ættjarðirnar, heldur einnig fyrir
Danmörku, ef henni Iægi á.
Kr. Brún samsinti því að vísu. En kvað
mest ríða á að láta þetta nú verða eitthvað
meira en orðiti tóm. En hjá mörgum varð
það aldrei meira. En Kr. Brún lét jafnan
athöfn fylgja orði. O. H.
Islenskur iðnaður
og ungmennafélög’in.
í septemberblaði »Skinfaxa« f. á. er sam-
bandsstjóri að minná ungmennafélögin á
hina fyrirhuguðu iðnsýningu í Reykjavík
1911, og livetja þau að senda þangað muni
til cýnis.
Eg efast alls eklci um, að ungmennafélagar
hafi yfirleitt góðan hug á því að styðja
þessa sýningu eftir. mætti, eins og alt það,
er stefnir að þroska og þróun íslenskrar
tnenningar; en hitt hefi eg jafnan óttast, er
eg hefi um það Qigsað, að í • þetta sinn
mttndu þau ekki geta sýnt neinn verttlegan
árangur af starfi sínu til viðreisnar íslenskutn
iðnaði, svo sem æskjlegt hefði verið.
Ungntennafélögin eru enn á bernskuskeiði
og ltafa mætt ýmsu andstreymi. Því er þess
ekki að vænta, að þau nú þegar hafi kontið
S£r. öllum hugsjónum sínum í framkvæmd. Þó
hafa þau á þessum stutta tíma unnið íslenskri
menningu meira til eflingar, en nokkurn
mun hafa órað fyrir í byrjun. Sýnir það
best, hve góður vilji má mikils, og ætti að
vera ungmennafélögum livöt til starfs og
stöðuglyndis við hugsjónir sínar.
Viðreisn íslensks heimilisiðnaðar er mál,
sem miklu varðar þessa þjóð, og er engum
skyldara en ungmennafélögunum að beita
sér fyrir. því. En þó að þau hafi ekki unnið
mikið að því enn, finst mér það nokkur
vorkun, af því sem þegar er sagt. En úr
þessu má það ekki dragast. Vel væri það
gert, ef þau fyrst og fremst gætu sýnt mönn-
um og sannað verðmæti heimilisiðnaðarins