Skinfaxi - 01.06.1917, Blaðsíða 1

6. BLAÐ
REYKJAVÍK, JÚNÍ 1917.
VIII. ÁR.
Heimilisiðnaður.
Hann er eitt þeirra mála, sem Ung-
mennafélögin og nýafstaðið sambandsþing
fiafa látið til sín taka.
Iðnað hefir þjóðin stundað frá byggingu
landsins og hann hefir til síðustu tíma
verið nær eingöngu heimilisiðnaður. Nú
hefir honum hrakað stórlega vegna sam-
'keppni innlendra, og þó mest erlendra,
iðnaðarstofnana og vegna þess að annar
aðalatvinnuvegur laudsmanna, sjávarútveg-
urinn, hefir eflst svo mjög og gefið það í
aðra hönd, að útgerðarmenn hafa getað
hoðið unga fólkinu í sveitunum hærra
kaup, en það hafði af að stunda heimilis-
iðnaðinn með hinum gömlu vinnuaðferð-
um.
Fólkið hefir streymt úr sveitunum til
fiæjanna og kveður nú svo ramt að þessu
að kalla má að liggi við landauðn.
Og margt ungra karla og kvenna, sem
enn á þar heirnili, dvelur þar ekki nema
bjargræðistímann. Fjárhagslega hefir unga
fólkinu orðið ábati að skiftunum í bráð,
og útgerðarmenn græða sennilega líka.
Aftur á móti er þjóðflutningur þessi
vafasamur gróði frá sjónarmiði siðgæðis
og heilbrigðrar menningar. Félagsskap
og glaðværð varla um að ræða í sveitum
þar sem ekki eru eflir nema hörn og gam-
almenni, heimilin verða daufleg og landbún-
•aðurinn er afræktur og riðar af.
Tóvinnan íslenska verður ekki endur-
urreist í sömu mynd og á ekki að verða
það, en með bættum aðferðum er hún að
rísa upp aftur í sumum sveitum og mun
gera það svo, að vel er hugsandi að hún
geti gefið sæmilega arð. Á sama hátt er
og farið að lifna yfir skurðlistinni. Auk
þess hafa hingað borist ýmsar tegundir
heimilisiðnaðar frá nágrannaþjóðunum svo
sem bastvinna, listvefnaður o. fl. sem þörf
er á að fræða almenning um og sem ef-
laust mun veita nokkuð í aðra hönd um
leið og þær styðja að aukinni híbýlaprýði.
I stuttu máli: heimilisiðnaðurinn getur
stutt landbúriaðinn og verið álilleg auka-
atvinna. Það er notagildi hans. En menn-
ingargildi hans er í því fólgið að hann
getur, ef vel er á haldið, gert kjarna æsku-
lýðsins, þess hlutans sem vill vera kyr i
sveitunum, fært að vera þar, svo að þar
geti meiri menning, félagslíf og glaðværð
átt sér stað. Hann skapar fegurri heim-
ili og heillavænlegri hinni uppvaxandi kyn-
slóð, og það skyldu æskumenn í sveitum
athuga, að þær 10 krónur, sem þeir fá fyr-
ir seldan heimilisiðnað eru meira virði, en
þær, er þeir fá í kaup sitt í verstöðvun-
um Verður þetta ekki rakið hér nánar
en bent á, að hverju leyti ungmennaíélög-
in geta veitt málinu stuðning. Þeim ber
að minsta kosti skylda til að sjá um, að
t. d. skurðlistin, svo þjóðleg sem hún er,
falli ekki í fyrnsku og dá.
Þetta hafa félögin séð og því er það, að
þau vilja endurreisa heimilisiðnaðinn.
Nokkur þeirra hafa haldið iðnsýningar og
veitt verðlaun fyrir besta gripinn. En eitt-