Skinfaxi - 01.05.1918, Blaðsíða 1

S&\tvjax\
5. BLAÐ REYKJAVÍK, MAÍ 1918. IX. ÁR.

Bókasöfn.
Fyrir skömmu var hér i blaðinu minst
á bókasöfn og því haldið fram, að vegna
menningargildis þeirra og vegna hinna
sérstöku staðhátta vor Islendinga, þá væri
nauðsynlegt og sjálfsagt að leggja mikla
alúð við að koma upp bókasöfnum í öll-
um sveitum landsins. Skal nú vikið að
því nokkru nánar.
Þess er þá fyrst að gæta, að samtíðin
heimtar svo miklu meiri þekkingu og víð-
tækari af borgurum þjóðfélagsins, en áður
hefir verið krafist. Veldur því hið mikla
stjórnarfrelsi þegnanna. Nokkurnveginn
hver fullveðja maður hefir nú orðið hlut-
deild í stjórn sveitarfélaganna og alls
landsins og jafnframt Iegst á hann sú
skylda að nota sitt atkvæði og bera að
sínum hluta óbyrgð á hvernig stjórnað er.
Hver maður verður að vita nokkur deili
á því helsta, sem gerst hefir i heimi
verklegra framkvæmda, vísinda og lista
og að veita eftirtekt þeim atburðum, sem
eru að gerast. Og með sérstöku tilliti til
þátttökunnar í opinberum mólum, verður
hver kjörfrjáls þegn að þekkja hinar helstu
stefnur í þjóðfélagsmálum, hvað þeim er
helst til ágætis eða ágalla.
Nú mun verða sagt að slík fræðsla sé
í verkahring skólanna og er það satt að
vísu. En fyrst og fremst nægja barnaskól-
arnir ekki, því að börnum verða eigi kend
þau fræði til hlýtar. Unglingaskólar ekki
heldur, vegna þess að margir æskumenn
sækja þó eigi, né heldur hina æðri skóla.
En þó að svo væri eru bókasöfnin í fullu
gildi, vegna þess að skóladvölin er skamm-
ur kafli mannsæfinnar og með því sem
hér var sagt, var ekki átt við, að hver
maður léti sér nægja að ná einhverju
hugsuðu „borgara“-prófi og léti síðan alt
sjálfsnám niður falla. Hér er bygt á því,
að hver vilji „læra svo lengi sem lifir“.
Enginn, lærður eða ólærður, skyldi hugsa
sem svo: „Nú hefi eg safnað nægu vega-
nesti þekkingar og leikni og það mun
duga mér það sem eftir er æfinnar".
Hinn mikli mannfélagsstraumur berst oð-
um áfram og hver sem ekki ber barning-
inn, hann rekur aftur á bak.
Einhver hörmulegasti vitnisburður er
sagður verður um æskumennina er só,
að þeir leggi þannig árar í bát, að þeir
séu ánægðir með sjálfa sig, hvort heldur
sem þar er ált við líkamlegan eða and-
legan þroska, eður þau tök er þeir hafa
náð á viðfangsefnum sínum í lífsbarátt-
unni. En slíkt verður hlutskifti helst til
margra ungmenna hér á landi. Hlutverk
lýðskólanna er að vekja hetjuna í slíkum
mönnum, og auka raunir þeirra með því
að sýna þeim hvað þeir vita lítið.
Skólarnir eiga að leiða æskumanninn
inn í forgarð þekkingarinnar, lyfta upp
tjaldinu að helgidómnum, sýna þeim hinar
gullnu töflur, er fortiðar mikilmennin,
spekingar liðinna alda, hafa með hjarta-
blóði sínu ritað á þann sannleik, er þeir
fundu, hvernig þeir, sem aldrei undu hálf-
menningu samtíðar sinnar, hafa hver eftir