Skinfaxi - 01.09.1918, Blaðsíða 5

SKINFAXI
69
hjálparrit. Og þangað koma verkamenn
til þess að lesa um nýjustu vinnuaðferðir
hver í sinni grein. Skólapiltarnir gera
stíla sína með stuðning bókasafnsins, hús-
freyjurnar koma til að taka afrit úr mat-
reiðslubókunum um samsetningu hinna
ýmsu rétta, ungir menn og konur til að
ná í nýja skáldsögu. Hverskonar menn
til þess að lesa blöðin og þá ekki síst
börnin, hvort sem erindið er að eins til
þess að skoða nýjar myndabækur eða
þá til að lesa Róbinson, Indíánasögur eða
endurminningar Washingtons eða Lincolns.
Bókasöfnin eru þannig einskonar allsherj-
ar framhaldsskóli sem byggja ofan á þá
undirstöðu er hinar ólíkustu og margvis-
legustu mentastofnanir hafa lagt. Og það
forðast þau eins og heitan eldinn, að gera
sér mannamun, þau hjálpa öllum jafnt,
hvern landsmálaflokk, sem þeir fylla, og
þau skeyta engu um aldur eða efnahag,
tign né trúarbrögð, þjóðerni eða hörunds-
lit. Þau starfa að öllu leyti á grundvelli
hins sannasta lýðfrelsis og mannjafnaðar.
Eiuar Jónsson myndhöggvari.
Hann dvelur nú í Ameríku. í sumar
feröaöist hann um íslendingabygöimar i
Canada og kom þá til Winnipeg- Má sjá
þaö af vestanblöSunum aS landar hafa
trkh'i honum forkunnar vel Var honuin
meSal annars haldiö fjölment samsæti í
Winnipeg, þar sem sýndar voru myndir
af sumum listaverkum hans, og honum
flutt kvæði og ræSur. Kafli sá, er hér birt-
ist, úr ræSu séra Rögnvaldar Pétursson-
ar sýnir glögt hug Vestmanna til Einars,
og skilning þeirra á starfi hans...MaS-
ur sá, sem vér erum aö fagna og bjóSa
velkominn á þessar slóSir, hefir ekki vak-
ÍS eftirtekt þjóSarinnar á sér meS orS-
gnótt og mærS, heldur fyrir þá undur-
samlegustu gáfu, sem nokkrum dauSleg-
urn manni er veitt, — sjónina glöggu og
skíru á tigninni, sannleikanum og fegurS-
tnni i andans heimi....í ósýnilega ríkiS
mikla, sent umlykur þennan heim og þetta
mannlíf, sem fjölskrúSugra er og auS-
ugra en svo aS þaS hafi nokkur kannaS,
hiS ntikla riki veruleikans, þar sem rnann-
iífsmyndirnar eru geymdar t sinni réttu
mynd, og mjög svo frábrugönar því, sem
oss virSast þær vera, þar sem geymdur
er hinn æSri skilningur á frelsi, réttlæti
og kærleika, er einhverntíma veröur leidd-
ur i ljós, — til þessa lands sótti hann
þessa kjörgripi •— því hann er listamaSur,
og færSi þá þjóSinni. Fyrir þaö þakkar
hún, og fyrir aS þökkum vér.........
Myndirnar, sem listamaöurinn greypir
i grjót eSa málm, eru aö vísu kaldar og
dauSar. En sál þeirra, andi og líf, tekur
sér bústaö í þjóöarsálinni, þjóSarandan-
um, þjóölífinu, og veita þaSan út frá sér
þeirn áhrifum, sem niegna aS lyfta þjóS-
ir.ni upp, göfga hana og glæöa hjá henni
sanna virSingu, fegurSarsmekk, sjálfsi-
traust, sannleiksþrá, lotningu fyrir dásemi
og undrakrafti, mikilleika og óniælileika
alls lífsins. Þetta er þaö almenna gildi,
sem listastarfiS hefir í sér fólgiö fyrir
þjóömenninguna. ÞaS er því mikilvægasta
starfiS, sem nokkrum er fengiö aö gera,
og heimtar meiri áreynslu andans, sálar-
raun, en nokkuS annaö starf, og er af
þeirn, sem til þess eru kallaSir, oftast unn-
iö fyrir gýg, en ber þó þúsundfaldan
ávöxt fyrir sameiginlegu heildina.
AfleiSingarnar, ávextirnir, koma ekki
alt í einu í ljós, heldur hægt og seint. Stig
af stigi rís þjóSin aö göfgi og sjálfsvirð-
ingu, öSlast dýpri lotning fyrir dásemd
lífsins, voldugri frelsisþrá, hreinni fegurö-
arsmekk, og helgari sannleikslöngun. En
þessu fer svo hægt, aö oftast löngu áSur
en komist er alla leið upp á sjónarhæö-
ina, er torfan oröin græn og grasi vaxin
niöri í dalnum á leiði sjáandans, er sjálfur
gekk fyrstur upp á hæöina, og kom svo
aftur til þess aö fylgja hinurn, sem neSar
biSu. Þess vegna — þó unnið sé fyrir gýg,
er jþaö marglaunað, margblessað með
fullvissunni, sem í fyrirheiti sjálfs starfs-