Skinfaxi - 01.07.1920, Blaðsíða 4

28
SKINFAXl
úrlegu gæði, sem fyrir hendi eru. ViS þurf-
um mikiS aS kaupa samt, frá útlöndum, þótt
viS séum ekki aS eySa fé í þaS, sem viS
getum haft í landinu sjálfu.
ÞaS væri gott aS byrja á einhverju af
þessu, en svo ætti sem fyrst aS fara að
vinna úr þeim hráefnum, sem viS höfum.
Eins og öllum er kunnugt, þá sendum viS
út hérumbil alla okkar ull óunna, og gef-
um útlendum mönnum atvinnu viS aS
vinna hana, og kaupum svo aftur af jæim
dúkana rándýra. Um tíma var fremur
myndarleg klæSaverksmiSja í Reykjavík,
en hún var rekin meS gufuafli í kolalausu
landi, því var þaS, aS þegar kol urSu lítt
fáanleg, nema þá afardýr, gat þaS fyrir-
tæki ekki boriS sig fjárhagslega, og varS
gjaldþrota. HefSi sú verksmiSja veriS rek-
in meS vatnsafli og reist á staS, sem lá vel
viS, hvaS samgöngur snerti, er líklegt, aS
hún stæSi meS miklum blóma nú. Myndar-
legasta klæSaverksmiSjan sem viS eigum
nú, mun vera „Gefjun" á Akureyri, um
Álafoss-verksmiSjuna er mér lítt kunnugt.
— Öllum, sem annars nokkra trú hafa á
framtíS landsins, ætti aS vera umhugaS
um aS koma jnví i framkvæmd, sem fyrst,
aS viS förum aS vinna ullina okkar sjálfir.
Mjög víSa hér á landi eru víSáttumiklar
mómýrar, móinn ætti aS nota miklu meir
en nú er, til eldsneytis. En ]>egar fariS
verSur aS nota rafmagniS í hans staS, þá
ætti aS nota hann til ýmiskonar iSnaSar,
því þaS er margt, sem búa má til úr mó.
í Bandarikjunum er mikill móiSnaSur, og
hér mætti víst reka hann í stórum stíl.
Nú á þaS sér staS viSa hér á landi, aS
mikiS af fiskiúrgangi fer í súginn. Hér er
bráSnauSsyn á nokkrum verksmiSjum, til
aS vinna áburS úr slógi, og svo til aS sjóSa
niSur fiskafurSir. Þessar vélar ætti aS reka
meS vatnsafli Er þaS ekki okkur til skaSa
og skammar, aS viS skulum vera aS flytja
inn niSursoSiS fiskmeti frá Noregi og
Bandaríkjunum. (SéS hefi eg hér á borS-
um lax vestan frá Kyrrahafsströnd.) ViS,.
sem eigum fiskisæl vötn og ár og ein bestu
fiskimiS í heimi, ættum ekki aS flytja inn
í landiS einn munnbita af fiski. ViS verSum
aS kaupa af útlendingum margt samt, sem
viS getum ekki án veriS, j)ótt viS seum
ekki aS eySa fé í slíka vitleysu.
Líka mætti, jægar fariS væri aS virkja í
stórum stil, vinna áburS úr loftinu; — en
þaS eru dýrar vélar, sem hafSar eru til
j)ess enn sem komiS er. Væri J)ví varla ger-
legt aS ráSast í þaS aS svo stöddu; nóg
eru verkefnin samt.
A síSari árum hafa nokkrir fossar kom-
ist i hendur gróSabrullsmanna, og gengiS
kaupum og sölum, slíkt verSur aS koma
í veg fyrir. Ætti landiS aS ná fullum eign-
arrétti yfir öllu vatnsafli landsins, og taka
þá fossa eignarnámi, sem nú eru komnir í
hendur „spekúlanta“. Því aS ef þaS gengur
eins og hingaS til, verSur ekkert úr fram-
kvæmd, en alt lendir í braski.
Ennfremur ætti ríkiS aS fá vel reynd-
an raffræSing i sína jtjónustu, sent þeklcir
vel til, þar sent staðhættir eru svipaSir og
liér, t. d. í Noregi og Sviss. Þessi niaSur
ætti aS vera eins konar rafmagnsráSunaut-
ur, fastur starfsmaSur ríkisins, sem ferS->
aSist um á sumrin, rannsakaSi fossa og
gerSi áætlanir um, hvernig mætti virkja
])á á sem hagfeldastan hátt. Einnig ætti
hann aS gefa almenningi sem hefir áhuga
fyrir aS koma einhverju í frainkvæmd,
lioll og heilbrigS ráS.
ÞaS má gera ráS fyrir, aS ríkiS sjálft
virki ekki mikiS einsamalt, en ]>aS hefSi
sjálfsagt alstaSar hönd í bakka meS, þar
sem þaS hefSi eignarráS yfir fossunum.
Þvi ætti þaS aS útvega kauptúnum og
sveitafélögum lán um langan tíma, meS
hagfeldum kjörum.
RafmagnsmáliS þolir enga biS. Hér verS-
ur aS hefjast handa sem allra fyrst, og
koma einhverju i framkvæmd. ViS þráum
víst öll, aS þjóS vor taki skjótum andlegum