Skinfaxi - 01.01.1921, Blaðsíða 4

4
SKINFAXI
í anda Jesú Krists og í anda sögu þjóSar
vorrar. — ÞaS getur verið óviöfeldiS, aö
gefa nokkrar ytri reglur fyrir því í hverju
það er nú eiginlega fólgið, aö byggja skóla
í anda Jesú Krists og í anda sögunnar; en
þar sem eg hefi lært, þá gætti þess arna
þannig: Að vér aldrei, nokkurn dag, byrj-
uðum starf vort án þess að lofa guð í bæn
og söng fyrir það, að vér fengum að lifa
til þess að starfa, fyrir það að reyna að
vaxa í hinu góða; að oss var kent það, að
fegursti grundvöllur allrar sannrar ment-
unar er það, að reyna að öðlast gott sið-
gæði; að vér ekki lærðum af kennurum
vorum söguna — og þá síst föðurlands-
söguna — sem dauðan og kaldan bókstaf
er að eins skyldi muna, heldur lærðum vér
einnig af þeim að elska það líf, sem kyn-
slóðirnar höfðu lifað, lærðum að dást að
afreksmönnunum, sem með viljakrafti sín-
um, hugsjónum og landnámi höfðu fleytt
þessu lífi fram til fullkomnunar. — Þá
fann margur kraftana brjótast fram til
hins góða! — Þetta var nú fyrsta atriðið.
En að taka hinn norræna lýðháskóla í
vora þjónustu á þjóðlegum grundvelli er
líka fólgið í því: Að vér sameinum í kenslu
vorri í hinum ýmsu greinum yfirheyrslur
og fyrirlestra; þvi reynslan sýnir oss það,
að það er ekkert sem megnar eins vel að
vekja vilja æskumannsins til dáðriks lífs
eins og einmitt hið lifandi orð mannsins,
þegar það er borið fram af þekkingu og
tilfinningu og áhuga fyrir því málefni,
sem' maðurinn lifir og starfar fyrir; að vér
gróðursetjum þetta vort skólastarf sjálfir
i sameiningu á meðal vor og uppfóstrum
það með alúð, með öðrum orðum, fylgjum
þvi heilræði sem góðskáldið okkar gamla
Matthías Jochumsson gefur okkur, þá er
hann segir svo fagurt í einu föðurlands-
kvæði sínu. Hann segir:
„Græðum saman mein og mein,
Metumst ei við grannann,
Fellum saman stein við stein,
Styðjum hverjir annan,
Plöntum, vökvum rein við rein
Ræktin skapar framann.
Hvað má höndin ein og ein?
Allir leggi saman.“
En, að vér svo fáum ríki vort til þess
að styðja oss að þessu skólastarfi voru
eins mikið og mögulegt er, enda er þvi
skylt að gera það, því hagur þess verður
fyrst og fremst hafður fyrir augum meö
þessu starfi, bæði beinlínis og óbeinlinis;
og svo er það að síðustu þetta, að vér
íslendingar svo brúkum vorn íslenska lýð-
háskóla, sem eitt hið öflugasta meðal í
hendi vorri til þess að öðlast að fullu og
öllu á ný það fagra og þróttmikla þjóðlíf,
sem eg benti á í aðaldráttunum, að vér höf-
um átt — og sem þér vitið eins vel og
eg sjálfur, að vér höfum átt — og sem
mér i sannleika sagt finst eitt þess vert, að
krýna það endurreisnarverk, sem mikil-
mennið Jón Sigurðsson og aðrir hafa unn-
ið með þjóð vorri á síðastliðinni öld. —
Minna takmark en það, megum vér ekki
setja lýðháskóla vorum!
-----o-----
Já, landar góðir, guð gefi oss þá kraft
til þess að byggja þennan væntanlega lýð-
háskóla á þeim grundvelli, sem eg hér hefi
bent á, og til þess að efla með því, ekki
að eins hag vors jarðneska ríkis, sem eg
nú hefi talað um, heldur og einnig guðs-
ríki á meðal vor. Því án anda Jesú Krists
lifandi í hjörtum mannanna, hefir aldrei
á jarðríki verið stofnaður skóli til neinnar
frambúðar — það sýnir sagan oss, og það
sýnir oss átakanlegast hin sorglega nútið-
arreynsla þjóðanna — og það getum vér
því heldur ekki gert.
En ef vér höfum guðs son hér i verki
með oss, þá þurfum vér engu að kvíða þó
vér séum fátækir; því þá.erum vér grein