Skinfaxi - 01.12.1966, Blaðsíða 10

FRJÁLSAR ÍÞRÓTTIR:
Fellið ekki
rána með
seinni fætinum
Skýrinffarmynd.
við Þessi viðbrögð ættu allir þeir að
Oft sér maður vel upp byggt hástökk
missa marks vegna þess að stökkvar-
inn fellir rána með seinni fætinum,
enda þótt þyngdarpunktur hans sé
vel yfir ránni. Þjálfarar og hástökkv-
arar hafa lengi glímt við lausn þessa
vandamáls, en of fáir hafa gert sér
Ijóst, að í þessu skyni má notfæra
sér undirstöðuatriði í hreyfinga-
fræði. Hin ósjálfráðu hreyfingavið-
brögð mannslíkamans geta þarna
hjálpað til, ef menn gera sér grein
fyrir þeim.
Þegar hástökkvarinn er yfir ránni,
leitar aftari fótur hans niður á við
ef andstæður handleggur er beint nið-
ur á við, og fóturinn fer upp á við,
ef andstæðum handlegg er lyft upp á
skilja, er lært hafa eðlisfræði að ein-
hverju marki.
En þetta lögmál þekkja of fáir,
því margir þjálfarar segja nemend-
um sínum í hástökki, að til þess að
koma stökkfætinum (þ.e.a.s. seinni
fætinum) yfir rána eigi þeir að teygja
andstæðan handlegg niður á við, en
í raun og veru er slíkt aðeins til þess
fallið að fella rána.
Eftir að stökkvarinn hefur spyrnt
sér frá jörðu hlýtur sérhver snún-
ingur við annan enda lárétts öxul
líkamans að kalla á jafnsterkan og
mótgengan snúning við hinn enda öx-
ulsins.
Þetta er eðlisfræðileg staðreynd,
sem allir eðlisfræðikennarar eru
reiðubúnir að staðfesta. Þetta má líka
sannprófa með einfaldri tilraun. Ef
maður stendur á snúningsborði (sem
líkist því að standa í lausu lofti) og
sveiflar örmum og öxlum kröftug-
lega til annarrar hliðar, þá hreyfast
fætur og mjaðmir ósjálfrátt til hinn-
ar hliðarinnar (mynd 1.)
Það er nokkur súningskraftur í lík-
ama hástökkvarans eftir að hann hef-
ur spyrnt sér frá jörðu, en snúninginn
er á engan hátthægtaðaukaíloftinu.
Ef stökkvarinn reynir skyndilega að
Mynd 1.
10
SKINFAXI