Mánudagsblaðið - 17.07.1967, Blaðsíða 5

M&radagnr 17. júlí 1967
Mánudagsblaðið
5
Á VORI LÍFSINS
eftir Rudyard Kipling
Þegar ég sagði ykkur, hvernig
Ormur lék á undirforingjann, þá
lofaði ég ykkur annarri sögu
nokkuð líkri, þar sem öllu gamni
væri sleppt. — Sagan er svona:
Dikky Hart var hremmdur á
unga aldri. Ekki var þag þó
dóttir húsmóðurinnar, sem
hnemmdi hann, eða herbergis-
þernan; og ekki var það heldur
veitingastúlka eða eldabuska;
stúlkan, sem hremmdi Dikky
var svo mjög sömu stéttar sem
hann, að konur einar hefðu get-
að sagt, að hann hefði tekið of-
boð dukunarlega lítið niður fyr-
ir sig. Atvik þetta gerðist mán-
uði áður, en Dikky fór til Indía-
lands, og var hann þá fimm dög
um betur en tuttugu og eins árs.
Stúlkan var nítján vetra, það er
að segja, sex árum eldri en
Dikiky að veraldar' visku, — og
þá í svipinn, hálfu meira flón
en hann.
Ekkert er eins hrapallega auð-
velt og það að ganga í borgara-
legt hjónaband, — að því auð-
vitað fráskildu að detta af hest-
baki. — Öll athöfnin kostar ekki
einu sinni fullar 50 krónur, og
er engu líkari en að veðsetja
grip. Þegar búið er að rita heim
ilisfang beggja í bækurnar, má
ljúka öllu hinu á fjórum mín-
útum, — greiða ómakslaun fó-
geta og vottum, og öllu öðru.
Svo leggur fógetinn þerriblað
yfir nöfnin, og segir kuldalega
með pennastöngina milli tann-
anna: „Nú eruð þið hjón," og
hjónin kreika út á götu, og
finnst sem eitthvað sé herfilega
ólöglegt í þessu einhiversstaðar.
En athöfn þessi er haldgóð,
og getur dregið menn niður í
glötunina eins rækilega og
kreddan, sem klerkamir kyrja
frá altarinu og hljóðar þannig:
„Það sem guð hefir samtengt,
má maðurinn ekki sundur slíta."
En á eftir beljar svo söngflokk-
urinn sálminn: „Heyr börn þín,
guð faðir," með slíkum regin-
ofsa, að nærri fýkur þakið af
drottins húsi, og glotta að öllu
saman. Svona var Dikky
hremmdur, og honum fannst
ekki lítið til þess koma, því að
hann hafði fengið stöðu i Indía-
landi, afarvel launaða frá sjón-
armiði manna heimafyrir. Hjóna
bandinu átti að halda leyndu í
eitt ár, en þá átti frú Hatt að
koma til Indíalands og ævin að
verða einn ósliinn dýrðardraum-
ur þaðan í frá. Þannig hugsuðu
þau sér það, þar sem þau stóðu
hjó ljóskersstönginni í járnbraut
arstöðinni við Addisonsveg. En
eftir aðeins einn mánuð fóru
þau til Gravesend, og Dikky
lagði af stað á gufuskipi til hins
nýja lífs i fyrirheitna landinu,
en stúlkan var alein eftir grát-
andi heima í eina herberginu,
er hún leigði; það kostaði 30
krónur um vikuna, og var í hlið
argötu út úr Montpeliertorgi,
skammt frá hermannaskálunum
við Riddarabrú.
En landið, sem Dikky fluttist
til var érfitt land, þar sem
„menn" um tvítugt voru álitnir
hreinustu börn, og dýrt var líka
að lifa þar. Kaupið, sem hafði
virzt svo mikið í sex þúsund
mílna fjarlægð, hrökk nú
skammt, einkum er Dikky skipti
því í tvennt, og sendi meira en
helminginn á götuna við Mont-
peliertorgið. Eitt hundrað og
og þrjátíu er ekki mikið til þess
að lifa á; og auðvitað náði það
engri átt, að frú Hatt gæti um
aldur og æyi bjargast á þeim
360 krónum, sem Dikky hafði
dregið af því, sem hann átti að
hafa til að búa sig út. Þetta sá
Dikky, og sendi heim peninga
um hæl, en gleymdi því þó ekki,
að hann átti að greiða 700 rupees
að ári liðnu fyrir för .konunnar
til Indíalands á fyrsta farrými.
Þegar við þetta smáræði bætist
nú einnig hitt, að unglinga lang
ar, eins og eðlilegt er, að eyða
nokkru fé þegar þeir eru að
byrja nýtt líf í ókunnu landi, —
langar til að sýna sig og sjá
aðra og skemmta sér ögn, — en
verða og að bisa við störf sem
þeir kunna ekki tökin á, og eiga
því, ef rétt er álitið, að heimta
óskipta athygli þeirra, — þá sjá
allir, að Dikky byrjaði ekki öld-
ungis lausbeislaður. Þetta sá
hann líka um augnablik, en
hann óraði síst fyrir öllum þeim
unaði, er framundan var.
Þegar hitna tók í veðri, herti
á fjötrunum, og þeir fóru að
meiða hann. Fyrst komu bréfin
frá konunni, þykkt og stór, sjö
arkir útskrifaðar; húnsagðihon-
um, hve mikið hún þráði að sjá
hann, og hvílík jarðnesk Para-
dís mundi opnast þeim, er þau
fyndust. svo kom stundum ein-
hver kunningi hans, sem bjó í
sama húsi og Dikky, og hamraði
á dyrnar á herbergiskytrunni
hans, bað hann að koma út og
líta á fola, — sem væri ein-
mitt við hans hæfi. Dikky hafði
ekki efni á að eiga hesta, og
varð að skýra það fyrir honum.
Dikky hafði ekki efni á að búa
í húsinu þótt ódýrt væri, og
þetta varð hann einnig að út-
skýra, áður en hann flutti í
herbergisholuna við hliðina á
skrifstofunni, þar sem hann
vann allan daginn. Húsgögnin
voru: borð með grænum vax-
dúk á, einn stóll, indverskt rúm-
stæði, ein ljósmynd, og ein 13
krónu vatnssía; en fæðið kost-
aði eftir samningi 37 rupes um
mánuðinn, og var það hið mesta
orkuverið. Hann hafði ekkert
kælitjald í loftinu hjá sér, því
að það hefði kostað 15 rupees á
mánuði. En hann svaf á skrif-
stofuhúsþakinu með öll bréfin
frá konunni sinni undir höfðinu.
Stöku sinnum var honum boðið
til miðdegisverðar, þar sem
bæði var kælitjald og iskældir
drykkir. En boðin voru fá, því
að fólki gast ekki að unglingi,
sem auðsæilega var eins saman-
saumaður og skozkur kertasali,
og bjó svona durgslega. Dikky
gat ekki tekið þátt í neinum
skemmtunum, svo að hann naut
engrar ánægju nema þeirrar
einnar að blaða í bankabókinni
sinni, og lesa það, sem þar er
sagt um lán gegn góðum trygg-
ingum. Sú skemmtun kostaði
ekki neitt. En þess er rétt að
geta, að hann lét banka í Bom-
bay senda peningana heim fyrir
sig, og enginn vissi neitt um
einkamál hans þar, sem hann
bjó.
Á hverjum mánuði sendi hann
heim til konunnar sinnar allt
það, sem hann með nokkru móti
mátti missa — en til þess lágu
líka önnur rök, er brátt mundu
skýrast, enda mundi þá og þurfa
meira fé.
Um þessar mundir kom yfir
Dikky óró og þrásækinn ótti,
sem stundum grípur kvongaða
menn, þegar illa liggur á þeim.
Hann gat ekki vænst neinna eft-
irlauna. Hvernig færi nú, ef
hann dæi snögglega, og lét eftir
sig konuna allslausa? Þessi hugs
un greip hann oft svo miskunn-
arlaust í næturkyrrðinni og hita
svækjunni uppi á þakinu, að
hjartað í brjósti honum barðist
svo ofsalega, að hann hélt að
hann mundi deyja þá og þegar
af hjartasjúkdómi. En þetta hug-
arástand á enginn unglingurmeð
þekkja. Það getur lagst á full-
orðna, hrausta menn; en er það
kom yfir veslings Dikky Hatt,
þar sem hann lá kófsveittur og
kælitjaldslaus, þá ló við sjálft,
að það gerði hann örvita. Og
hann gat ekki sagt nokkrum
manni frá þessu.
Nokkur eftirrekstur er eins
nauðsynlegur manni eins og
kúlp á knattborði. Þá geta at-
hafnir hvorstveggja orðið furðu-
legar. Dikky þurfti mjög á
peningum að halda, og þrælaði
aði fyrir þeim eins og húðar-
jálkur. En, eins og eðlilegt var,
vissu húsbændur hans, að ung-
lingur getur lifað mjög sóma-
samlega á'Sæmilegum tekjum.—
laun manna í Indialandi fóru
eftir aldri en ekki tilverknaði,
eins og kunnugt er —, og ef
drengurinn þeirra vildi vinna á
við tvo drengi, þá mátti auð-
vitað ekki launa honum það, en
hitt náði ekki nokkurri átt, að
laun hans væru aukin, af þvi að
hann var svo komungur! Þess
vegna var kaupið hækkað
að svo mikið við Dikky, að það
nægði ágæta vel handa ung-
lingi, — en það var ekki nóg
handa konu og barni líka; og
vitanlega langt um of lítið til
þess að greiða sjöhundruð
rupeeferðina, sem hann og frú
Hatt höfðu rætt um svo von-
glöð endur fyrir löngu. Og þetta
varð hann að sætta sig við.
Það var einhvem veginn svo,
að allir peningamir hans Dikky
virtust hverfa í ávísanir heim
og hinn óskaplega gengismun,
og tónninn í bréfunum að heim-
an breyttist og varð nöldurs-
kenndur. „Hvers vegna vildi
Dikky ekki fá konuna sína og
barnið til Indlands? Hann hafði
þó vissulega laun — ágæt laun
— og það var voðalega ljótt ef
hann væri að skemmta sér
þarna austur frá. En vildi hann
ekki — gæti hann ekki haft
næstu ávísun dálítið hærri!" Og
svo kom löng romsa, nöfn á
barnafötum. Og Dikky þráði kon
una sína og litla drenginn sinn,
sem hann hafði aldrei séð, og er
þetta ein af Þeim tilfinningum,
sem unglingum er óheimilt að
þekkja. Hann sendi því hærri
ávisun, og ritaði henni hálfr
skrítin bréf, krakkaleg í sumu,
en þó karlmannleg öðrum þræði.
Hann gat þess, að lífið væri
ekki leikur einn, er á allt væri
litið, og haxm bað elsku kon-
una sína að bíða enn um stund.
En konunni hans elskulegu gast
ekki að þvi að bíða, þótt henni
þætti gott að fá peninga, og
það var einhver undarlegur
harðneskjublær yfir bréfunum
frá henni, og skildi Dikky ekk-
ert í því. Og hvemig átti hann
líka að skilja það, drengorm-
urinn?
Og enn litlu síðar, þegar ann-
ar drengur hafði kvongast og
gert sig að „undri“, eins og
komizt er að orði, þá var Dikky
sagt, að ef hann kvongaðist,
mundi það ekki aðeins verða til
þess að hnekkja gersamlega frek
ari upphefð hans hjá húsbænd-
unum, heldur mundi hann líka
missa stöðuna, sem hann hafði
nú, — og rétt í sömu svifunum
kom svo fregnin um það, að
sonur hans, litli drenghnokkinn,
væri dainn, en aftan í þa fregn
var svo hnýtt heilmikilli lang-
loku, sem konan hafði klórað í
vonsku; var hún á þá leið, að
bjarga hefði mátt barninu, ef
gert heféi verið bæði eitt og
annað, er allt kostaði peninga,
eða ef móðirin og barnið hefðu
verið hjá Dikky. Þetta lag hitti
Dikky í. hjartastað, en af því að
hann hafði ekki opinberlega
heimild til að' eiga bam, þá
mátti hann ekki láta sjá, að
hann ætti bágt.
Enginn kann frá því að segja,
hvemig Dikky fór að því lifa af
næstu fjóra mánuði, eða hvaða
vonir lifðu í brjósti hans og
knúðu hann til starfa. En hann
hélt áfram að-þrælá, þótt sjö-
hundruð rupee ferðin hefði
aldrei verið fjær en nú, eg, enn
bjó hann með sama hætti og
áður, nema hvað hann réðst í að
fá sér nýja vatnssíu. Skrifstofu-
storfin þreyttu hann, fjársend-
ingamar gengu mjög nærri hon-
um, og vitundin um lát drengs-
ins snart, ef til vill dýpra, en
ef hann hefði verið fullorðinn
maður. En þyngst féll honum
þó hið kveljandi, þrotlausa strit
daglega lífsins. Gráhærðir, gaml
ir jöfrar, sem gast vel að spar-
semi og sjálfsafneitun drengs-
ins um allt það, sem til
skemmtunar mátti verða, minntu
hann á gamla spakmælið, að ef
ungmenni ætlar að skara fram
úr í starfi sínu verður hann að
loka hjarta sínu fyrir stúlkun-
Og Dikky, sem hét, að hann
hefði kannað allar raunir, er
manni geta mætt, varð að hlæja
og samsinna þetta; en nú var
búið að gera upp bankabókina
hans, og alltaf glumdi síðasta
lína hennar í eyrum hans, nótt
og dag.
En ein sorgin bættist enn við,
áður en lauk. Það kom bréf frá
konunni hans elskulegu, — eðli-
leg afleiðing hinna bréfanna, ef
Dikky hefði bara skilið það. Og
aðalefni bréfsins var þetta: „Eg
er farin með betra manni, en þú
ert.“ Það var talsvert kyndugur
samsetningur, þetta bréf, eng-
ar kommur, engir punktar, og
eitthvað á þessa leið: :„Hún æt!-
aði sér ekki að bíða hans til ei-
lífðar og bamið var dáið og
Dikky var bara strákur og hann
mundi aldrei sjá hana aftur og
hversvegna hafði hann ekkiveif-
að vasakilútnum þegar hann fór
frá Gravsend og Guð vissi það
bezt að hún var vond en Dikkv
var ennþá verri að vera að
skemmta sér í Indialandi og hinn
maðurinn elskaði jörðina undir
fótum henni og ætli Dikkymyndi
nokkum tíma fyrirgefa henrtiþví
að hún ættlaði aldrei að fyrir-
gefa Dikky; að það var ekkert
heimilisfang að senda bréfið til“.
I stað þess að þakka guði fyrir
frelsið, varð Dikky nú þess var.
hvemig sviknum eiginmanni er
innanbrjósts, og er það enn eitt
ai því. sem ungflingar eiga ekk-
ert með að vita. Og nú hvorflaði
hugur hans aftur til konunnar,
eins og hann mundi hana í þrjá-
tíu króna herberginu við Mont-
peli-torgið', er birta tók af degi
siðasta morguninn hans í Eng-
landi, og hún lá grátandi hjá
honum í rúminu, en hann bylti
sér á ýmsa vegu, og nagaði sig
i handarbökin. Hitt hugleiddi
hann ekki, hvort hann muntíi
hafa veitt því eftirtekt, ef hann
hefði fundið frú Matt eftir þessi
tvö ár, að þau höfðu bæði breytzt
og voru orðin öll önnur en áður
var. Þetta hefði hann að réttu
lagi átt að gera. Hann átti bágt
nóttina eftir að pósturinn kom
frá Englandi.
Morguninn eftir hafði Dikky
ólyst á störfum. Hann bar því
við, að hann hefði farið á mis
við æskugleðina. Hann var þreytt-
ur, og hafði reynt allar sorgir
lífsins, áður en hann hafði þrjá
um tvítugt. Sæmdin var farin,
sagði hann, og nú myndi hann
Ifka fara í hundana. Og það
sagði hann af því að hann var
unglingur. Svo hneygði hann höf-
uðið niður á borðið með græna
vaxdúknum og grét, áður en
hann sagði af sér stöðunni. og
ölu sem henni fylgdi.
En nú komu launin fyrirstörf
hans. Honum var veittur tvéggja
daga frestur til þess að hugsa
sig betur um, og þegar yfirínað-
urinn hafði simað fram og aftur,
sagði hann, að þetta væri að vísu
mjög óvenjulegt skref, en vegna
dugnaðar þess, sem Dikky hefði
sýnt á ýmsum timum og við
eitt og annað tækifæfi, þá gasti
hann nú boðið honum stöðu af-
armikið betri en þá fyrrii fyrst
til reynsilu og sáðar veitt honum
hana, er stundir liðu. — Og hve
mikil eru launin i þessari stöðu,
spurði Dikky. „Sexhundruð og
fimmtíu rupess“, sagði yfirmað-
urinn og dró seiminn, því að
hann bjóst við þvi, að ungi mað-
urinn mundi allur verða að
smjöri af gleði og þaikklæti.
Og þarna kom hún þá loksins
— Sjöhunruð rupie — ferðin og
fé til þess að halda í konuna og
bjarga lífi bamsins, og leyfahon-
um öruggt og opinibert hjóna-
band. — Þama kom það. Og
Dikky rak upp skellihlátur, ó-
stöðvandi, kuldalegan óþýðan
hlátur. sem virtist aldrei ætla að
taka enda. Þegar hann náði sér
aftur, sagði hann mjög alvar-
legur: „Ég er orðinn leiður á
vinnunni. Ég er orðinn gamall
maður.' Það er kominn txmi M
þess fyrir mig að segja af mér,
og það ætla ég að gera".
„Strákurinn er orðinn vitlaus",
sagði yfirmaðurinn.
Hann hafði rétt fyrir sér, heíld
ég. En Dikky Hatt kom aldrei
aftur til þess að leysa úr þeirri
spumingu. — B.Ó. þýddi.
Sjónvarp Keflavík
Framhald á 6. síðu.
af því rusl, en innan um ágætis
og afbragðsþættir, sem við hér
heima höfum aldrei efni á að
sjá. Það yrði þvi helvíti h^t ef
einhverjir öfgamenn og gamal-
ærar heilagar kýr kæmu því til
leiðar að þessu yrði hætt, ná-
kvæmlega eins og kommúnist-
ar og ræflalið þeirra kom í veg
fyrir á sfnum tíma, að banda-
rískir sérfræðingar, á vegum
hersins, legðu fyrir okkur ný-
tízku vegi, sem við mundum
búa að um fyrirsjáanlega fram-
tíð. Dærnin enx hliðstæð. Nú
ætla þeir að skerða sjónvarpið,
kasta butt þáttum, sem þjóðin,
jafnvel stærri þjóðir eins og
Svíar og Danir hafa engin efni
á að kaupa og dauðöfunda okk-
ur af, hefur ekki efni á að sjá
né kaupa.
í dag höfum við engin efni á
að leggja þá vegi^ sem hver
þjóð leggur mikið í sölurnar til
að fá — en allt það hefðum við
nú, ef ekki hefði verið hlustað
á þetta þjóðfélagsúrkast, sem
kennir sig við kommúnisma og
fylgifiska hans.
I Sölubörn I
( sem vilja
\ selja Mánu-
| dagsblaðið i
\ áthverfum
\ geta fengið
\ það sent
heim
Það borgar sig aíi auglýsa í
MÁNUDAGSBLAÐINU