Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1971, Blaðsíða 30

Tómlæti hefir ríkt í því að leggja menntabrautir fyrir hvers kyns líkamlega vinnu,
ef löggilt handverk er undanskilið. Dæmið úr fiskvinnslunni hrópar þar hátt.
Það má — og á — að leggja sama mat á líkamlega vinnu og íþróttir. Þeir, sem hana
stunda, þurfa fræ'Sslu og siðan þjálfun til þess að ná afköstum, viShalda, göSri heilsu
ogt öSlast gléSi viS vinnuna á sama hátt og íþróttamaður þarf þetta allt til þess að
vinna afrek í grein sinni. Undirstaða þekkingar um alla líkamlega vinnu er það, sem
nefnist vinnufýsólógía á málum nágrannaþjóða. Við höfum í neyð notazt við orðið
vinnuvísindi á íslenzku. Þeim hefir verið sýndur lítill áhugi á íslandi. Þó skrifaði
Guðmundur Finnbogason prófessor, sá undramerki kall, bók sína „Vit og strit“ um
þetta efni snemma á öldinni. Ef ráðamenn i þjóðfélaginu eða duglegir áhugamenn
hefðu í því vilja og vit, þá er hægt að bæta stórlega aðsókn að heilli atvinnugrein
með því að leggja til hennar menntaveg. Hann þarf ekki endilega að vera langur
og breiður.
Jafnvel lítil aðgerð getur haft afdrifaríkar afleiðingar, ef henni er stýrt af kunnáttu
og eldmóði.
Mig langar til að skýra þetta með dæmi, sem ég var svo að segja áhorfandi að í
Noregi á árunum strax eftir síðustu heimsstyrjöld. Það gerðist í skógræktinni þar.
Skógarhöggið er frumvinnslan í þeirri atvinnugrein, sem við nefnum skógrækt.
Það er erfiðasta starf, sem er unnið af mannshöndum. Skógarhöggsmaður brennir
5—7000 hitaeiningum á dag. Ég hefi þó ekki unnið neitt verk jafnskemmtilegt og
hressandi um dagana.
Fram að stríðslokum var þetta erfiða verk eitthvað hið minnst metna í landinu,
kjör skógarhöggsmannanna voru ákaflega hágborin og aðbúnaður margra þeirra
litlu betri en dýra merkurinnar. Samt var skógarhöggið undirstaða stærstu útflutn-
ingsgreinar Norðmanna, trjáafurða. En þær eru framleiðsla flókins iðnaðar, sem
geysilegur fjöldi fólks starfar við. Skógarhöggsmennirnir sjálfir voru þá taldir um
30 þúsund.
f stríðslokin gekk mjög illa að fá menn í skógarhöggið, en Norðmönnum var lífsnauð-
syn að stórauka höggið vegna endurreisnar úr rústum stríðsins og vegna gjaldeyris-
öflunar. '
Þá gerist það, mest fyrir tilstilli félagsmálaráðherrans, sem var læknir og þekktur
mannvinur, að kjör og aðbúnaður skógarhöggsmanna eru tekin til rækilegrar endur-
skoðunar.
Kaup þeirra, allt i ákvæðisvinnu, var stórhækkað, svo að þeir urðu hæstlaunuðu
erfiðismenn þjóðarinnar. Þeir fengu aukaskammt af tilteknum fæðutegundum í
matarskömmtuninni. Félagsmálaráðuneytið gaf út strangar reglur um aðbúnað
þeirra, svo að þar skipti um nótt til dags. Og síðast en ekki sízt voru fyrir forgöngu
kunnasta íþróttalæknis landsins settar í gang víðtækar vinnurannsóknir í skógar-
högginu. Þær leiddu fljótlega í ljós, að menn höfðu langflestir staðið mjög ranglega
að þessu erfiða verki. Og menn notuðu óheppileg og of þung áhöld. Reynsla margra
kynslóSa hafSi ekki fœrt skógarhöggsmönnunum hina heppilegu irinnutækni, með
þeim afleiðingum, að þeir voru orðnir heilsulausir öryrkjar um fimmtugt, hnýttir
og bognir með samgróna hryggjarliði, alteknir af gigt.
Fyrir forgöngu félagsmálaráðherrans og íþróttalæknisins, sem ég nefndi, og að
sjálfsögðu með nauðsynlegum stuðningi skógræktaryfirvalda, var strax á árinu
1947 settur á stofn í hjarta skógríkasta fylkis landsins — en ekki í Osló — vinnu-
skóli fyrir skógarhöggsmenn, þar eð nú var sýnt, að þeir þurftu margt að læra.
Á þessu sama ári var gerð kennslukvikmynd um skógarhögg, þar sem aðalleikarinn
var frægasti skógarhöggsmaður landsins, maður, sem jafnaðarlega hjó þrefalt
magn á við meðalmann. Það var iþróttalæknirinn góði, sem gerði myndina ásamt
þekktum skógræktartæknimanni.
VÍKÍNGUR