Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1976, Qupperneq 33

Stormsveipar,
þrumur og eldingar
Á liðnum árum gerðu náttúru-
öflin meiri usla meðal herskipa,
heldur en tundurskeyti, sprengjur
og jafnvel stærstu fallbyssur. I
mörgum tilfellum hafa náttúru-
öflin ráðið úrslitum í gangi mála.
heimssögunnar. Eftir stríðið við
Spánverja, sagði þáverandi forseti
Bandaríkjanna, Mc. Kinley:
„Stormar sökktu fleiri skipum
okkar, heldur en fallbyssur óvin-
anna.“ Danski flotinn fór heldur
ekki varhluta af hamförum nátt-
úrunnar. f desembermánuði árið
1678 var flutningaskipafloti Niels
Juels á leið yfir Eystrasalt, frá
Þýskalandi til Svíþjóðar. Flotinn
strandaði í stormi á Sose Odda á
Bornhólmi, en storminum fylgdi
slæmt skyggni vegna hríðarveðurs.
1800 manns týndu lífi.
Sennilega hefur stærsti skipa-
skaðinn, á norðlægum slóðum
orðið, þegar 12 dönsk, ásamt 3
þýskum, frá Lúbeck strönduðu í
stórviðri við Visby, hinn 28. júlí
1566. Skipin brotnuðu i spón og
4300 manns létu lífið. Þá má segja
að hinn frægi herfloti Spánverja
hafi fengið smjörþefinn af veðrinu,
þegar stormur skall á honum og
færði óvininum, Bretum, óvæntan
sigur, árið 1588. í Krímstríðinu
1854, eyddi stormur bresk-frönsk-
um herflota, sem lá fyrir akkerum
við Sevastopol.
Árið 1666 lentu 17 skip í fárviðri
við Martinique, með þeim afleið-
ingum að 2000 manns fórust. 1780
týndist breskur skipafloti í fárviðri
við St. Lucia. Um svipað leyti
sukku um 40 frönsk skip í stórviðri
við Martinique, enginn af 4000
manna áhöfn bjargaðist. I Mexí-
kóflóa sundraði stormur spænsk-
um skipaflota og gerði hann ó-
virkan.
Náttúruöflin geta einnig komið
í veg fyrir hernaðarátök. Þannig
var það þegar stormsveipur skall á
tortímdi 3 ameriskum og 4 þýsk-
um herskipum við Samoaeyjar
1889, þá var ekkert til að berjast
með. Stormsveipurinn sökkti sum-
um skipanna, önnur ráku á land
og margir fórust. I dag óttast sjó-
menn ekki þrumuveður. í gamla
Stormský, cumulonimbus, eða þrumuský. Þessi ský geta náð í allt að 50.000 feta
hæð, og eru ýmisst efn á ferð, eða sem veggur í skýjaþykkni og rísa þá eins og
fjöll úr skýjahafinu séð að ofan. Flugvélar forðast þessi ský eins og heitan eldinn,
en þau sjást mjög vel í radartækjum.
VÍKINGUR
265