Tíminn - 24.05.1969, Qupperneq 16

tímabiliaiju marz till ágúst hafa vetr-
ið óbreytt að krónjufcölu í 10 ár eða
síðan 1959 Þau voru 245 kr. á
diillk, sem þá gerði 361 tor. eða
67,8% af nettóverði tiil bóndans.
Nú meraia lánim 169 kr. á dilk,
en mmlteggsverðmæti dillkanna er
um 1300 kr. og nerma því Tánin
aðeims 15% af verðmæti diiksins.
Méð þessu fjármagni eiga sauð-
fjárbændur að leysa út áburðimn,
sem nú hækkair um 35% eða 110
miMiónár aMis. Greiðsluskilmálar
verða þeir sömu og í fyrra þrátt
fyriir góð orð landbúnaðarráðherr-
aos um að þeiir yrðu nú betri.
Við það var etoki staðið frekar em
ýmiiStegt anmað.
Áburðarkaupin.
Bnn befur verið daufheyrzt við
Skynsamleguim tiM'ögum bændasam
takanna um niðurgreiðslur á
áburði. Það væri þó tvímæl'álaust
þjóðlhagslega rétt að gera — Það
kæmi neytendum till góða í lækk-
uðu vöruverði og þióðimnj allri
með gjaldeyrissparnaði, vegna
miei'ri rætofcunar og heiimafengins
föðurs.
Endurtaka á þau fádæmj frá í
fyrra og taka erleindan víxil tii að
reka immiemda verzlun með áburð-
inn.
Þá var tekinn 90 miljón tor.
víxffl tdl 9 mán. erlendis. Eklki
fókksit að greiða víxiHmn begar
genigiisfel'lingin vofðj yfir — þó að
áburður væri þá aillur greiddur. og
átti síðan að velta gengistaninu 49
mffljómum yfir á bændur næstu
5 áriin.
Vafasamt er hvort það hefði
staðizt gagrivart lögum, enda var
heykzt á því í biii vegna almennr-
ar andstöðu bænda og hótana um
mál’SÓk.n.
Þetta’ er aðeins eitt dæmið af
mörgum um það hvernLg komið er.
Nýja stefnu í landbúnaðarmálum.
Hór þarf að tatoa upp nýja stefnu
— í temdbúniaðarimáftum eins og
öðrum þjóðmiálum.
Tatoa upp skipulagshyggju í stað
skiputegsleysis og glundroða.
Stefna verður markvisst og með
öllum ráðum, að læklkun fram-
leáðsluitoost'naðarinis, með hagræð-
ingu i framteiðsluihátbuim — meiri
rannsófcnum og betri mýtimgu fram
leiðslumöguOeikianna — bebri nýt
ingu markaðannia og öflun nýrra.
Lamdbúnaðurinm þarf að komast
úr úlfaifcreppu of þrömgira mark
16
aða. Amnars verður hór Uim kyrr-
stöðu að ræða og MubfalSlaga
afbuirför.
Landbúnaður — sjávarúlvegur
og iðnaður styðja hver annan.
í fáti, sem líktist helzt atferli
marnna á sötokvandi skipi, láta
stjórnarherramir nú leita ið nýj-
um atvinnugreiinum.
Þeir virðast trúlausir á gömlu
atvinnuvegina, etokert kemst að
nama famtasíur um stóriðju, með
erlendu fjármagmi. Þó að rétt sé
að atbugia þar alla möiguteitoa, þarf
það að gerast með alflri gát og
fuflflird yfirvegun, sem tæplega er
fyrir hendi hjá slíkum skipbrots-
möninum, sem hæstvirt ritoisstjórn
er nú orðin.
Ailir huigsandi menm sjá að iðn-
aður verður að stórvaxa hér á
næsbu árum og ánatugum, bæði
bifl að veita fóltoi aitvinnu og þjóð-
inni gjalldeyri.
En það er etotoi um að ræða
iðnað eða lamdbúnað og sjávarafla
— beflidiur iðnað og sjávarútveg og
tendlbúnað.
Traustasti grunnuir íslenztos iðn-
aðar er og verður hráefnd það sem
þassir frumatvinnvegir leggja til.
Enda er aldrei svo rætt um iðn-
þróun hér, af skynlbærum mönn-
um, að ektoi sé staðnæmzt við
iðmað úr sauðfjárafurðuimum —
ul og gærum.
Vábrestur var það talinn í vebur,
þegar verksmiðju'rmar á A'kureyri
brumnu. Komu menm þá auga á
hverju þær skipbu, ekki bara fólflc-
ið, sem vann þar, he/ldiuir og bæj-
arfélagið og þjóðfélagið í heild.
Jafnvefl kaupmemnirnir hérna í
Reykjavík börmuð sér blessaðir
yfir tíðindunum Ég mimnist þess
etoki að bændum hafi þó fyrr né
síðar verið þakkað fyrir að leggja
til hitiáef'nið eða byggja verk-
smiðjumar með samtatoamætti
sínum, og retoa þær, þó að oft
Mési á móti og miargir einstakl-
ingar gæfust upp við slítoan rekst-
ur.
Styrkja þarf iðnað til þess að
hann geti eflzt og greitt hráefnið
góðu verði.
Iðniaðinn þarf að Stoipuleggja veíl
— við þurf'um e.t.v. að Teggja
hart að ofldkur við að koma hon-
uim upp og vinna honum imarfcaði.
En gera verður honuim fctedft að
borga mannsæmandi verð fyrir
hráefnið fczil bænda. Ætli marigiir
viti að bænduir fá 20—30 fcr. fyrtiir
fcílóið af u'lfliinni, sam -seflt ar á
3.000—4.000 tor. vesfur í Aame-
ríku, þegar það er komdð í hamd-
prjónaða lopapeysu — ein a'f því
hafa miargar húsmæður haft bú-
d'rýgiimdíi á erfiðum ve'tni að prjóna
stfí'kar peysur.
Skipuleg byggðaþróun.
Við uppbyggingiu iðnaðar þairf
að fylgja raunsærri byggðastefnu.
Efltir vandfleigni skipulagninigu —
það á að veflija hverri verksmíðju
stað — þamimiig áð stdfnt sé að því
að öl gögn og gæði lamdsins nýt-
ist sem bezt og þanniig að ölflum
þegnum sé séð fyrir sem jafn-
astri þjónuis'tu á vegum samfélags-
ins. — Ainmað er áníðSla þjóð-
félaigsins á þeiim, sem standa út-
vörð á mitoifllvægum varðstöðvum
og oft lieggja miargfalidan méðal-
Stoerf í þjóðarbúið.
Fráleitt er að teflija það eftir
og ireilkinia efbir höfðatöl'u, hvað það
toostar að koma vegum — rafmagnd
— veiba heilbriigðisþjónustu —
toomia útvarpi og sjónivarpi og síð-
ast en ekki sízt skapa jafna að-
stöðu til mienntunar fyrir fóítoið í
dreifbýlinu.
Hvert stefnir nú I menntun ung-
menna?
Jöfn og góð mennbun þegmanna
hefur verið tafliin aðal íslenzks
þjóðfélags.
En hvað er a® gerast nú. Af
2100 menntaskólanemu'm eru um
1700 úr Stóir-Reykjavik og Atour-
eyri, þar seim þeir geta genigið að
heiman í skólana, en um 400 utan
þessara staða, en ætbu að vera um
1600 ef sama hfllutfallstaflia kæmi
þaðan. Nær fjórum sinnum fleiri
stunda menntaskóTianám frá þess-
um þéttbýlisstöðu'ni, en utan þeirra
hfliubfailflisleiga séð. Þebba er mynd frá
einu stigi stoófl'akerfisiins, önuur eru
ektoi síður miitoifl'væg og þar muu
sviipað ástand vera.
Hvað gerist nú þegar þúsundiir
stoófliafúfllks fá éktoi sumiarat-
virnnu? Á það að gaimga um iðju-
laust í sumar og næstu sumur? Á
mennlbun aftur að verða forrébtindi
fárra, rítora? Þá hugsun er ótotoi
hægt að hugsa tifl enda. Eiiga etoki
ailr umglMimgar, hvar sem foreldrar
þeirra búa, og hverniig seim þeir
sbanda fjárhagslega, að haf-a sama
rótt tl að miennta Sig, hver eftir
því sem hainn hefur hæfleiltoa tl?
Mennitun uingmennia er fyrir þjóð-