Samvinnan - 01.03.1941, Síða 11

3. HEFTI
S AMVINNAN
Heimilið —
Frú Sigríður Eiríksdóttir
hjúkrunarkona hefur lofað að rita öðru
hvoru i ritið um heilbrigðishætti og hjúkr-
un sjúkra á heimilum. Frú Sigríður Ei-
ríksdóttir hefur um langt skeið starfað
fyrir hjúkrunarfélagið Líkn, fyrst við
heimilishjúkrun, en síðan 1924 sem for-
maður félagsins, og hefur hún þar unnið
mikið og merkilegt starf. Þá er frúin for-
maður í Félagi íslenzkra hjúkrunarkvenna,
og hefur hún verið það síðan 1930.
Sjúkrahjúkrun í heimahúsum.
Ritstjóri Samvinnunnar hefur farið þess
á leit við mig, að ég skrifaði nokkrar smá-
greinar i blaðið, og kom okkur þá saman
um, að hentugt væri að hafa efnisvalið
til að byrja með umaðhlynninguoghjúkr-
un sjúklinga, sem dvelja á heimilum og
af einhverjum orsökum ekki er komið fyrir
i sjúkrahúsum. Hér á landi er lítil almenn
fræðsla um þessi efni og til aðeins ein
kennslubók á íslenzku í hjúkrun sjúkra,
eftir Steingrím Matthíasson, fyrrverandi
héraðslækni, gefin út árið 1923. Þessi bók
er nú sennilega uppseld. Víðsvegar í kaup-
stöðum og sveitum landsins munu vera
rúmliggjandi sjúklingar mánuðum og ár-
um saman á heimilum, og hljóta þessir
sjúklingar eðlilega mismunandi aðhlynn-
ingu eftir efnum og ástæðum, vilja og
kunnáttu þeirra, sem hér eiga hlut að
máli. En gamalmenni og aðrir langþjáðir
sjúklingar þurfa venjulega á mikilli hjúkr-
un að halda; þeir eru oft meira eða minna
ósjálfbjarga og getur góð aðhlynning bætt
mjög líkamlega líðan þeirra og dregið á
Kvenfólkið — Börnin
þann hátt úr ömurleik þeim, sem þeir eiga
við að búa.
Sjúkrahjúkrunin fer auðvitað eftir því,
um hvaða tegund sjúkdóms er að ræða,
t. d. er nauðsynlegt að gæta hinnar mestu
varúðar við alla smitandi sjúkdóma, en
ítrasta hreinlætis skal gætt í meðferð
hvaða sjúkdóms sem er.
Það er mikilsvert atriði, að sjúklingurinn
hafi næði í sjúkdómslegu sinni og er því
æskilegast að honum sé komið fyrir í her-
bergi út af fyrir sig. Ef um næma sjúk-
dóma er að ræða, getur auðvitað ekki kom-
ið til mála að hafa sjúklingana innan um
annað fólk. í sjúkraherberginu eiga að
vera fá húsgögn, því að þá er auðveldara
að halda herberginu hreinu. Rúm og borð
fyrir sjúklinginn, þvottaborð, 1—2 stólar
og legubekkur eru einu húsgögnin, sem
þar er þörf að hafa. Hreint loft og björt
húsakynni eru heilbrigðum nauðsynleg;
fyrir hinn sjúka er þetta oft einn mikils-
verðasti þátturinn í bata hans. Veljið því
sólríkt herbergi fyrir sjúklinginn, ef unnt
er og látið glugga eða dyr standa opnar
minnst þrisvar á dag í 10—15 mínútur í
senn, til þess að endurnýja loftið í her-
berginu. Það er með öllu hættulaust, ef
þess er gætt, að sjúklingurinn sé ekki lát-
inn liggja í dragsúg og að vel sé breitt
ofan á hann.
í sjúkraherbergi er hæfilegt að hafa
17—19 stiga hita á C. Fer það þó nokkuð
eftir sjúkdóminum. Gamalt fólk þarfnast
oft meiri hita og sjúklingar með mikla
hitasótt minni hita. Ekki má draga fyrir
glugga eða útiloka sólarljósið, nema brýn
nauðsyn beri til. Sólin hefur bætandi og
fjörgandi áhrif á sjúklinginn og er auk
þess mjög sýklaeyðandi. Á hverjum morgni
þarf að þvo húsmuni og glugga sjúkraher-
bergisins úr volgu sápuvatni, ef þau þola
það og síðast gólfið.
Þýðingarmesta húsgagnið í sjúkrastofu
er rúmið, og þarf það að vera sjúklingnum
þægilegur hvíldarstaður. Bezt er að hafa
rúm úr vír- eða fjaðrabotni og ekki mjög
lágt. Ef unnt er, á rúmið að standa þannig,
að birtan skíni ekki framan í sjúklinginn
og að hægt sé að komast að honum frá
báðum hliðum. Ef um mjög veikan sjúkl-
ing er að ræða, er það til mikils léttis, að
tveir geti hagrætt honum, sinn frá hvorri
hlið. Ofan á fjaðrabotninn er lagt hlífðar-
stykki úr striga, bundið niður á hornun-
um. Þá er bezt að hafa góða madressu og
þar ofan á 1—2 teppi, en helzt ekki undir-
sæng. Ofan á teppin kemur undirlakið.
Til mikils þrifnaðar er að hafa vaxdúk
undir sjúklingnum; þarf hann að vera
ca. 80—90 cm. breiður og svo langur, að
unnt sé að festa hann beggja vegna við
madressuna. Ofan á vaxdúkinn er því næst
lagt hlífðarlak, sem nær út yfir vaxdúkinn
og er skipt um þetta lak einu sinni til
tvisvar á dag, eða eftir þörfum. Við höfða-
lagið eru koddarnir lagðir, eftir því hvernig
sjúklingnum finnst þægilegast. Ef hita
þarf upp rúmið, er heitt vatn látið í brúsa
eða flösku, en þá ber að gæta þess vand-
lega, að láta tappann vel í og vefja utan
um brúsann eða flöskuna ullarstykkjum,
svo að engin hætta sé á því, að sjúkling-
urinn brenni sig.
Daglega verður að búa vel um rúm
sjúklinga, einkum ef um mjög máttfarna
eða magra sjúklinga er að ræða. Með því
má oft hindra að á sjúklingana komi
legusár, en að þeim mun ég víkja síðar.
Hjá þess háttar sjúklingum er mjög ó-
hentugt að hafa undirsængur, en sé ekki
annars kostur, er nauðsynlegt að hreyfa
daglega í þeim fiðrið og snúa þeim öðru
hvoru við. Ekki þarf að færa sjúkling úr
rúmi, þótt skipt sé undirlökum. Er hægt
að gera það á þann hátt, að hið hreina
lak er vafið frá hlið að miðju. Hjúkrunar-
konan stendur hægra megin við sjúkling-
inn. Losað er um óhreina lakið allt í kring.
Sjúklingurinn er látinn leggjast á hliðina
yfir að hinni hlið rúmsins. Koddarnir eru
teknir burtu, nema hafa má smákodda
undir höfði sjúklingsins. Nú er óhreina
lakið vafið upp alveg að baki hans, ásamt
vaxdúk og hlífðarlaki. Hreina lakið er
síðan tekið og lagt eftir endilöngu, þannig
að miðbrotið í lakinu liggi eftir miðju
rúminu. Lakið er síðan brotið inn undir
dýnuna, þeim megin sem það er lagt,
sjúklingnum velt varlega yfir á hreina
lakið og óhreinu stykkin tekin burtu. Þá
er hinn helmingur hreina laksins lagður
yfir dýnuna og brotið inn undir hana.
Vaxdúk og hlífðarlaki er síðan vafið upp
á sama hátt og því smeygt undir sjúkling-
inn.
Ef sjúklingurinn getur ekki iagzt á hlið-
ina, má skipta lakinu frá höfðalagi. %
hluti af hreina lakinu er þá vafinn upp
eftir breiddinni, lagt fyrst undir koddann,
og um leið og óhreina lakið er losað og
fært niður eftir rúminu, er hreina lakið
látið fylgja eftir til fótagafls. En auðvitað
verður að lyfta máttförnum sjúklingum
Framh. á bls. 46.
43