Samvinnan - 01.01.1959, Qupperneq 7

SAMVINNAN
Benedikt Gröndai
lætur af ritstjórn
Samvinnunnar
Benedikt Gröndal, forstöðumaður Fraeðsludeildar Sambands-
ins og: ritstjóri Samvinnunnar, lét af þeim störfum um ára-
mótin. Benedikt varð ritstjóri 1951. Fyrirrennarar hans voru
Sigurður Jónsson, bóndi í Yztafelli og ráðherra um tíma, þá
Jónas Jónsscn frá Hriflu um 30 ára skeið og loks Haukur
Snorrason um 5 ára skeið. Samvinnan hét í upphafi „Tímarit
kaupfélaga og samvinnufélaga“, og var svo til eingöngu fræði-
rit um samvinnumál, en í ritstjórnartíð Jónasar Jónssonar
var ritið stækkað og þá um leið sá háttur upp tekinn að gera
Samvinnuna að heimilisblaði jafnframt því að vera málgagn
samvinnumanna. Þegar Haukur Snorrason tók við ritstjórninni
urðu enn breytingar á Samvinnunni, bæði hvað snerti efni og
útlit. Má segja, að blaðið hafi þá verið fært í nýtízku búning,
fjölbreytt og vel myndskreytt. Þannig hafði jarðvegurinn verið
undirbúinn, þegar Benedikt Gröndal tók við blaðinu fyrir átta
árum. Hann var þá nýlega kominn frá námi í Bandarikjunum
og var gjörkunnugur nútíma tímaritsútgáfu, eins og hún gerð-
ist bezt erlendis.
Meðal samvinnumanna hafa verið skiptar skoðanir um það,
hvernig efnisval Samvinnunnar skyldi vera. Ýmsir hafa álitið,
að ritið ætti að leggja höfuðáherzlu á fræðslu um samvinnu-
mál, bæði í sókn og vörn. Slíkt samræmist hins vegar ekki því
að gera blaðið útbreytt. Ef blaðið á að ná til fjöldans, verður
efni þess að vera fjölbreytt, og munu fleiri á þeirri skoðun, að
æskilegra sé að hafa Samvinnuna sem heimilisblað frekar en
fræðirit um samvinnumái. Forráðamenn Sambandsins hafa
einnig hallast meir að þessari skoðun og má segja að fylgt hafi
verið að nokkru fordæmi frændþjóðanna á Norðurlöndum í
þessu efni. Tímaritsútgáfa sænska samvinnusambandsins hef-
ur þróazt í þá átt, að út er nú gefið fjölbreytt heimilisblað, sem
kemur út vikulega og er eitt útbreiddasta tímarit Svíþjóðar, en
auk þess gefur sænska samvinnusambandið út mánaðarrit, sem
eingöngu fjallar um samvinnumál. Ýmsir telja æskilegt, að
þróunin verði sú sama hér á landi, og hefur um það verið rætt
á aðalfundum Sambandsins að skilja meir í sundur samvinnu-
fræðsluna og útgáfu heimilisrits.
Þegar Benedikt Gröndal tók við ritstjórn Samvinnunnar
hafði biaðinu verið sniðinn stakkur í samræmi við það, sem
áður er fram tekið. Menn munu yfirleitt sammála um, að
Benedikt hafi tekizt mjög vel með Samvinnuna innan þess
ramma, sem ákveðinn hafði verið. Hann vissi, að öll viðhorf í
nútíma blaða- og tímaritaútgáfu hafa breytzt. Síðan á stríðs-
árunum hefur bóka- og blaðaflóðið orðið meira á hverju ári og
menn hafa ekki tíma til þess að lesa allt það lesmeti, sem þeim
berst. Hann vissi að langar fræðigreinar henta ekki í heimilis-
tímariti. Nútíminn krafðist lesefnis, sem var lifandi og fljót-
legt að átta sig á. Ein mynd getur sagt meira en löng orðræða.
Efnisskipan Samvinnunnar hefur verið í samræmi við þetta,
en auk þess hefur nú á síðustu árum verið lögð áherzla á að
fá góða, íslenzka höfunda til að skrifa um innlend málefni.
Störf Benedikts í Sambandinu vcru ekki eingöngu í því fólgin
að vera ritstjóri Samvinnunnar. Þau 8 ár, sem hann starfaði
á vegum samvinnuhreyfingarinnar, vann hann meira og minna
að alhliða útbreiðslu á málum Sambandsins og félaganna.
Hann skipulagði fyrirlestraferðir og kvikmyndasýningar og
mætti sjálfur á mörgum samkomum kaupfélaganna og flutti
þar erindi um samvinnumál. Hann skipulagði og undirbjó
fundahöld og þing samvinnumanna og má þar sérstaklega
nefna 50 ára afmælisfund Sambandsins árið 1952 og miðstjórn-
arfund Alþjóðasambands samvinnumanna,
sem haldinn var í Reykjavík í tilefni 50 ára
afmælis Sambandsins. Á þessum fundi
mættu fulltrúar fjöida þjóða og það vakti
sérstaka athygli hinna erlendu gesta hve
undirbúningur og skipulag þessa fundar var
framúrskarandi gott. Þá hefur Benedikt
Gröndal í störfum sínum hjá Sambandinu
haft náið samstarf við erlenda samvinnu-
menn og þá sérstaklega Norðurlandabúa.
Hefur hann mætt á erlendum samvinnu-
þingum sem fulltrúi Sambandsins og getið
sér góðan orðstír.
Á árinu 1954 var ákveðið að stofnuð skyldi
Fræðsludeild innan Sambandsins og Bene-
dikt varð forstöðumaður hennar. Þá varð
það verkefni hans að sjá um flutning Sam-
vinnuskólans að Bifröst og að skipuleggja starf hans þar með
skólastjóranum, Guðmundi Sveinssyni. Er nú alkunna að sú
starfsemi hefur orðið samvinnuhreyfingunni til mikils sóma.
Benedikt átt mikið og gott starf í sambandi við töku og texta
kvikmyndarinnar „Viljans merki“ og hina veglegu bók um verk
Einars Jónssonar. Bókaútgáfan Norðri hefur notið góðs af
smekkvísi Benedikts, t. d. sá hann um alla uppsetningu bókar-
innar „íslenzk bygging“, sem kom út í fyrrahaust. Enn er ótal-
ið það, sem e. t. v. heldur nafni hans lengst á lofti innan sam-
vinnuhreyfingarinnar, en það er bók sú um íslenzkt samvinnu-
starf, sem kemur út um þessar mundir.
Ég vil að síðustu láta í ljós þakkir mínar til Benedikts fyrir
samstarfið á liðnum árum. Ég mun ætíð minnast með ánægju
góðrar viðkynningar og náins samstarfs. Við ferðuðumst sam-
an um landið, gistum hjá kaupfélagsstjórum, mættum á sam-
komum og kynntumst fjölda samvinnumanna og starfandi
samvinnufélaga. Þessar ferðir hafa orðið mér bæði til gagns og
ánægju og ég þykist þess fullviss, að Benedikt geti tekið undir
þetta fyrir sitt leyti.
Stjórnmálin hafa nú tekið allan starfskraft Benedikts Grön-
dal til sín. f stjórnmálunum vænti ég, að sú reynsla og þekk-
ing á starfsemi Sambandsins og samvinnufélaganna, sem
Benedikt Gröndal hefur öðlazt s. I. 8 ár, muni koma honum að
góðu liði á stjórnmálabrautinni. Það er einnig gagnlegt fyrir
samvinnuhreyfinguna, að ungur stjórnmálamaður, sem á fram-
tíðina fyrir sér, hefur fengið að kynnast samvinnuhreyfing-
unni fordómalaust. Það er von mín að Benedikt Gröndal verði
alltaf Iiðsmaður samvinnumanna hvar sem hann starfar og
hann á vafalaust eftir að láta að sér kveða í íslenzkum stjórn-
málum. Ég vil fyrir hönd S. í. S. þakka Benedikt fyrir vel unnin
störf í þágu Samvinnunnar, Fræðsludeildar Sambandsins og
samvinnuhreyfingarinnar.
ERLENDUR EINARSSON.
ÞÖKK FYRIR SAMSTARFIÐ
Samvinnan hefur um margt sérstöðu meðal íslenzkra tíma-
rita. Hún hefur verið barátturit hugsjónar, sem náði fótfestu
og öðlaðist bæði fylgi og styrk með þióðinni. Ritið hefur þrosk-
azt og vaxið og tekið á sig meiri blæ almenns menningarrits
fyrir íslenzkar fjölskyldur, eftir því sem hraðfleyg dagblöð hafa
tekið við dægurmálabaráttunni. Þetta hefur verið eðlileg þró-
un. Samvinnan er nú stærsta mánaðarrit landsins, sem hefur
fjölmennan lesendahóp, fyrst og fremst utan við þéttbýlið á
Suðvesturlandi.
Það hefur verið ánægjulegt starf síðustu átta árin að annast
ritstjórn Samvinnunnar. Sérstaklega hafa kynni af lesendum
ritsins, samvinnufólkinu um land allt, verið lærdómsrík og
skemmtileg. Um Ieið og ég hverf til annarra starfa, vil ég senda
lesendum ritsins og samstarfsmönnum mínum öllum beztu
kveðju með þakklæti fyrir liðin ár. Samvinnunni óska ég
heilla í framtíðinni. Hún á eftir að þróast breytast með breytt-
um tímum og aukinni tækni, en vonandi verður hún um ó-
komin ár eitt af öndvegisritum þjóðarinnar, eins og hún hef-
ur verið síðustu hálfa öld.
BENEDIKT GRÖNDAL.
SAMVINNAN 3