Samvinnan - 01.04.1960, Blaðsíða 13

leysa, færist smám saman
vöxtur í Bláu-Níl, unz vatns-
magnið hefur sexfaldast í
ágúst. Hér horfðum við nið-
ur á önnur aðalupptök Nílar,
hin eru í órafjarlægð suður í
Úganda.
Áður hafði ég staðið hug-
fanginn á bökkum fljótsins
norður hjá Kaíró. Hin forna
borg, pýramídarnir, öll
mannanna verk bliknuðu í
huga mínum, er ég stóð and-
spænis móður Níl. Á bökkum
hennar — og Evfrats í Mesó-
potamíu — stóðu fyrstu byggð-
ir manna, og hófst fyrsta þjóð-
skipulag, sem sögur fara af.
Um þúsundir ára horfðu
menn undrandi og oft í til-
beiðslu á fljótið, sem þeir
áttu lífsafkomu sína undir.
Vitað var hvernig flóðunum
var háttað frá ári til árs, en
fljóts í heimi.
Nokkru eftir að flogið var
framhjá Tanavatni erum við
yfir vesturhalla hins mikla
hálendis Eþíópíu, — sem er
2—3 þús. metrum hærra en
Súdan — og lækkum ört flug-
ið, steypum okkur úr svala
hálendisins niður að brenn-
heitum auðnum Súdans. Við-
brigðin eru mikil. Hiti eykst
en gróður fer hraðminnkandi
unz auðnin er alger. Við horf-
um út yfir endalausar, ljós-
gular sandbreiður. Dökkgráar
skellur hér og þar munu vera
sorfnar klappir og berir
klettar.
Eyðimerkurmóða, mórauð
eins og kolareykur, byrgir að
nokkru fyrir útsýnið. Við er-
um yfir Núbíu, en svo nefn-
ist nyrsti landshluti Súdans,
og nálgumst Bláu-Níl aftur.
járnbrautarferðalag, en ekki
næst til vatns nema á einum
þessi liggja um þvert land, frá
austri til vesturs, en Níl fell-
ur um þau frá suðri til norð-
urs og tengir þau saman.
N orðursvæðið, hin forna
Núbía, liggur frá landamær-
um Egyptalands og suður til
höfuðstaðarins, Khartúm. Allt
þetta svæði telst til heitustu
staða jarðar, og er að heita
má samfelld gróðurlaus auðn,
nema jaðrar meðfram Níl.
Sunnan til er þó nokkur úr-
koma og því meira um bit-
haga og runnagróður, sem
geitfé og úlfaldar nærast á.
Ræktun er algerlega útilokuð
vegna hita og þurrka, nema
vatni sé veitt á landið. Frá
Wadi Halfa, á landamærum
Egyptalands og suður til
Khartúm, er 27 klukkustunda
andríu eða Kaíró, hafa eflaust
séð þar Núbía, en ef til vill
ekki gert sér grein fyrir því.
Þeir eru þar margir þjónar,
húsverðir og ökumenn, og
auðþekktir, dökkir mjög, há-
vaxnir, grannholda og tein-
réttir.
Kristni barst til Núbíu
snemma á öldum frá Egypta-
landi og ef til vill frá Gyð-
ingalandi þegar á postula-
tímum. Fræðimenn ýmsir
telja að Kandake drottning,
sem um getur í Postulasög-
unni, hafi ríkt yfir löndum
suður af Egyptalandi, en þau
voru á þeim tímum nefnd
Eþíópía. Ríkisféhirðir henn-
ar hafði farið norður til Jerú-
salem og tekið skírn. Er hríf-
andi lýsing á því í 8. kap.
Postulasögunnar.
Árið 1906 fann þýzkur vís-
Súdanskur buffall.
A Nílarbökkum.
ekki hvaða lögmál réðu því
né heldur hvaðan fljótið kom.
Hugir manna glímdu við þá
ráðgátu öld eftir öld.
Það þótti eitt mesta afrek, sem
unnið hafði verið á sviði land-
könnunar, er brezkur liðsfor-
ingi, John Hanning Speke
að nafni, fann upptök Hvítu-
Nílar. Það var hinn 30. júlí
árið 1858, eða fyrir réttum
hundrað árum, að hann kom
til norðurenda Viktoríuvatns í
Úganda og sannfærðist þegar
um að hann stóð þar við upp-
tök Nílar, lengsta og frægasta
En hér rennur hún til N.V.
Fyrsti lífsvottur eru nokkrir
moldarkofar og akrar. Þeir
eru að vísu samlitir auðninni
eins og kofarnir. Það verður
langt þangað til — eða ekki
fyrr en að sumri — að áin nær
til þeirra næst og eitthvað get-
ur vaxið á þeim.
v
Skipting Súdans í þrjá lands-
hluta, sem eru hver um sig
sjö-áttfalt stærri en ísland,
norðursvæði, miðsvæði og suð-
ursvæði, miðast við gróður
fremur en landslag. Svæði
stað á allri þeirri leið.
íbúar norðursvæðisins, Nú-
bíar, lifa á hjarðmennsku,
reika um auðnirnar með bú-
slóð sína og búpening, tjalda
þar sem vottar fyrir haglendi
eins lengi og það endist skepn-
unum og flytja þannig stað úr
stað — að hætti milljóna
manna í Norður-Afríku og
Vestur-Asíu. Þeir hafa alla tíð
verið í nábýli við Araba og
blandast þeim nokkuð, en þó
varðveitt sérkenni sín, þjóð-
erni og tungu. íslendingar,
sem hafa komið til Alex-
indamaður kristin rit á forn-
núbísku frá 4. öld. Mátti af
þeirn ráða, að þá hafi landið
verið kristið. Arabar gerðu
tíðar innrásir í N úbíu eftir að
þeir höfðu lagt undir sig E-
gyptaland 641 e. Kr. Rofnaði
þá samband Núbíu við aðrar
kristnar þjóðir, en þjóðfrelsi
og kristinni trú glötuðu þeir
ekki fyrr en á 14. öld, að þeir
tóku múhameðska trú. í Nú-
bíu er fjöldi kirkju- og klaust-
urrústa.
*
Framh. í næsta blaði.
SAMVINNAN 13