Neisti - 01.06.1970, Blaðsíða 4

•laust íyrir æ betri lífskjörum,
an tillits til áhrifa kjarabaráttunnar
a efnahagskerfi borgai;astcttarinnar
Á fslandi hefur verkalýðshreyfingin
ekki uppfyllt þetta skilyrði lengi og
því hafa atvinnurekendur getað leyst
vandamál aukins íramleiðslukostn-
aðar með þvi að velta launahækkun-
um jafnharðan út 1 hækkað vöruverð,
og jafnvel skert laun verkafólks á
erfiðleikatímabilum.
Hörð kaupgjaldsbarátta getur auð-
vitað ekki gegnt "jákvæðu" hlutvcrki
í tækniþróun atvinnuveganna nema
að vissu marki, heldur hlýtur hun
fyrr eða síðar að rekast á eínahags-
skipulagið sjálft. En bo -garastéttin
verður sjálf að glxma við að reyna
að samræma auðvaldsskipulagið og
óbilgjarna baráttu verkalýðsstettar-
innar íyrir æ betri lífskjörum.
Markmið þjóðfélagslega upplýstrar
verkalýðshreyfingar getur aðeins
verið að svipta atvinnurekendur
ÖLLUM gróðanum, sem sprettur af
nýtingu þeirra á vinnuafli launafolks.
En þessu marki verður ekki nað
nema með afnámi auðvaldsskipulags-
ins. Hrun efnahagskerfis borgara-
stéttarinnar er ekkert óttaefni. Það
gæti aðeins ^reitt fyrir efnéihags-
legum og þjóðfélagslegum völdum
verkalýðsstéttarinnar. Hún hefur
því allt að vinna 1 lífskjarabarattu
sinni og engu að tapa.
Með verkalýðshreyfingu er ekki
aðeins att við verkalyðsfelögin .
Verkalýðsfélögin í núverandi mynd
hafa fallizt á leikreglur þeirrar
vinnumálalöggjafar, sem samþykkt
var á Alþingi 1938, og almennar
hugmyndir borgarastéttarmnar um
starfshætti og hlutverk verkalýðs-
felaga. Verkalýðsstéttin getur hins
vegar ekki látið borgarastéttina
marka sér bása (alda svonefndra ó-
löglegra verkfalla um alla Evrópu
a siðustu árum ber m. a. vitni þessa).
Verkalýðsfélögin geta aldrei orðið
annað og meira en þáttur í verka-
lyðshreyfingunni -eitt baráttuíorma
hennar. Verkalýðshreyfingin getur
ekki nað arangri nema með Jxvi að
beita ser a öllum sviðam þjoðfelags-
ins. SliÍc altæk iireyfing velur ser að
sjalfsögðu mismunandi barattu-og
skipulagsform eftir þvi hvar og_
hvcrnig hun leggur til atlögu, en
hun verður jafnframt að Varðveita
einingarstyrk sinn inn á við og birt-
ast þannig 1 verki ut a við Um verka-
lyðshreyl'ingu 1 þessum skilningi
hefur ekki verið að ræða 1 langan
tfma á fslandi. Verkalyðshreyfingin
hefur ekki valdið og naumast tekizt
a við þau verkefni sem hun er köll-
uð til. Það er meginastæðan fyrir
niðurlægingu hennar og osigrum.
BoftWiSTéirihl
Atvinnurekendur standa ekki einir
f baráttu sinni gegn verkalýðshreyf-
ingunni heldur styðjast við íjölmenna
hópa stjórnmálamanna, embættis-
manna, forstjóra og aðra þjóðfélags-
hópa sem þeir hafa tengzt sterkum
böndum 1 einni stétt: borgarastéttinni.
Borgarastéttin heldur ríkisvaldinu f
sinum höndum og frá þvi liggja stjórn-
íaumar sem kvislast um öll svið þjóð-
íélagsins og tryggja borgarastéttinni
forystu 1 gervöllu þjóðrfldnu. Enda
þótt hinir ýmsu hópar borgarastéttar-
innar séu innbyrðis sundirþykkir í
mörgum greinum þjappa grundvallar-
hagsmunir þeirra þeim saman 1 eina
þjóðfélagsstétt -forréttinda- og valda-
stétt- sem tryggir viðhald og fram-
gang auðvaldsskipulagsins. Þótt
styrkleikahlutföll milli hinna ýmsu
hopa borgarastéttarinnar séu breyti-
leg eftir tima og aðstæðum, þá er
viðhald stéttaþjóðfélagsins og/eða
eignacinkaréttarins öllum þessum
hópum nauðsynlegt lilað tryggja
forróttinda- og kúgunaraðstöðu
sina gagnvart ve rkalýðsstétt inni.
Gagnbyltingarbarátta hinna borgara-
legu afla fer fram á öllum sviðum
þjoðfélagsins. Ilún birtist m. a. f Jxví
að alltaí og allstaðar er litið á nuver-
andi astana sem eðlilegt. Gegn hug-
myndum sósíalista um stéttabaráttu
og meðvitaða umbyltingu samfélags-
ins er teflt öllum aragrúa fordóma,
hindurvitna og erfðalyga sem stétta-
samfelagið gefur alið af sér: Almenn-
ingur er knúinn til að skipuleggja
framtíð sfna án þess að gera ráð íyr-
ir hugsanlegum grundvallarbreyting-
um miðað við þarfir auðvaldsþjóð-
• lagsins og þannig mætti lengi telja.
fnar littnefndu framfarir eru sam-
K.æmt borgaralegri hugmyndafræði
cmungis fleiri kflómetrar, hestöfl eða
kflóvattstundir o. s. frv.
Verkalýðshreyfingin þarf að takast
a við borgaralega hugmyndafræði, yf-
-vinna hana og útrýma henni 1 öllum
ndum.
Borgarastéftin styðst við fjölmenna M
hópa millistéttarfólks 1 baráttunni ®
gegn verkalýðsstéttinni og hefur
tryggt sér ýmsa hópa launþega, með
launamismun, smjaðri eða þvingun-
xm. Þessi bandalög borgarastéltar-
innar við aðra þjóðfélagshópa eru þó
ótraust og geta auðveldlega brostið,
ef verkalýðurinn nær að skapa með
sér stéttarlega einingu og rekur harð-
skeytta baráttu á öllum sviðum þjóð-
félagsins.
UihJtJ SÓZÍAUtKi
Ilvcrnig getur þá verkalýðshreyfing-
in rekið harðskeytta baráttu á öllum
sviðum? Sigursæl verkalýðsbreyfing
gefur sitt eigið svar við þcirri spurn-
ingu. En frumskilyrði þessa er að
þroskaðasti og stettvisasti hluti verka-
lýðsstéttarinnar sameinist á einum
baráttugrundvelli, 1 einum ílokki sem
gerir stéttarhagsmuni verkalýðsins
sem þjóðfélagsstéttar að þungamiðju
og viðmiðunar grundvellí allrar starf—
semi sinnar. Slfkur flokkur er æðsta
sameiningarform verkalyðsstettarinn-
ar og veitir leiðsögu að eiginlegu
markmiði stéttarinnar, valdatöku
heimar sem þjóðfelagsstettar -að
verkalýðsbyltingu. Ef þetta stefnumið
gagnsýrir ekki starfsemi flokksins
verður hann brátt að vopni í höndum
borgarastéttarinnar gegn verkalýðs-
stéttinni. Flokkurinn samlagast þa
smám saman borgaralegu umhverfi
og viðhorfum, skrifstofuvald vex upp
ixxnan hans og leggur undir sig aUar
valdamiðstöðvar, að lokum breytast
forystumenn hans í fulltrua borgara-
stéttarinnar, teknir upp í valdastétt-
ina gegn því að svxkja og blekkja
verkalyðinn og halda honum 1 skefjum
sem stétt.
Fólk úr millistéttarhópum og jafnvel
úr borgarastétt getur aðeins innan
sósíalísks verkalýðsflokks orðið nán-
ir og nýtir bandamenn verkalýðsstett-
arinnar, flokks sem leggur því þá
skyldu á herðar að gera stettarhags-
muni verkalýðsins og stefnumið
verkalýðsbyltingarinnar að viðmiðun-
argrundvelli og þungamiðju felags-
legrar starfsemi sinnar. Þetta þyðir
ekki að slfku fólki beri að helga krafta
sína launakjarabarattu stettar sem
það sjálft ekki tilheyrir. Verkalýðs-
stéttin er eina þjoðfelagsstettin sem
getur orðið burðarás gagngerrarþjoð-
félagslegrar umbyltingar og sem slxk
þarínast hún náinna bandamanna hvar-
vetna í þjóðfélaginu. Verkalýðsstétt-
in getur ekki írelsað sjálfa sig áni
þess að írelsa um leið alla menn. Hún
getur þó ekki vikizt undan því að beita
hiklaust og markvisst rxkisvaldi gegn
borgarastéttinni á tímabili umbylting-
ar.
UK ftémfcfriMú
Á fclWDi
Sú skilgreining á stéttaskiptingunni á
fslandi, sem hér hefur verið gerð, er
engan veginn fullnægjandi eða tæmandi.
Það er mikilvægt verkefni samtaka
okkar að rannsaka miklu nánar eðli
stéttaskiptingarinnar. Einkum virðist
þýðingarmikið að rannsaka stöðu
bænda og annarra millistéttarhópa
gagnvart örri þróun auðvaldsskipulags-
ins.
Þvf er oft haldið fram, að hér á fs-
landi sé lftil sem engin stéttaskipting,
alla vega mun minni en þekkist f öðr-
um auðvaldsríkjum, meijn séu hér aU-
ir klæddir a svipaðan hatt o. s.írv.
Verkalýðsstéttin og borgarastéttin á
íslandi eru ungar stéttir f sögulegum
skilningi, fámennið og nálægð okkar
við sjálfstæðisbaráttuna gegn Dönum
valda þvf, að mcnningarleg stétta-
skipting er hér a landi ekki orðin eins
rótgróin og f mörgum öðrum auðvalds-
rfkjum. Þetta kemur einkum fram.f
þvf, að fslendingar eiga oft verr með
að sætta sig við mikið kjaramisræmi.
Þetta mildar ekki stéttaandstæður
hér á landi, heldur þvert á móti skerp-
ir þær. Auðvaldsþjóðfélagið felur í
sér stéttaskiptingu, sem lendir f mót-
sögn við jafnréttishugsjón þjóðarinnar.
Þetta er þýðingarmikil andstæða innan
fslenzka auðvaldsþjóðfélagsins: á nú-
verandi tímabili örrar þrounar þess
og vaxandi stéttaaðgreiningar.
STAÐA FYLIUNGARINNAR INNAN
VINSTRIHRE YFINGARINNAR ’
Fylkingin hefur hvatt og hvetur fél-
aga sfna til að starfa innan almennra
stjórnmálasamtaka vinstrihreyíingar-
irxnar, Alþýðubandalaginu og Sósfal-
istafélags Reykjavíkur. Það er mikilvægt
að íélagar sem tfma og aðstæður hafa taki
þátt f slíku starfi utan Fylkingarinnar.
Fylkingin hefur álitið eðlilegt að Sósfal-
istafélag Reykjavfkur starfaði á sjálfstæð-
um grundvelli eftir að Sósfalistaflokkurinn
var lagður niður, þar sem starfsemi þess
væri þáttur f almennri uppreisn gegn úr-
kynjun sósfalfskrar verkalýðshreyfingar
á fslandi. Af þeim ástæðum hefur hún lýst
sig reiðubúna til margvfslegs samstarfs
við félagið. Slfkt samstarf hefði getað orð-
ið náið ef eining rfkti milli samtakanna um
að langvarandi og skipulegt starf sé nauð-
synlegt til að byggja upp sósfalískan verka-
lýðsflokk á íslandi sem stæði undir nafni.
Þvf fer fjarri að Fylkingin ifti á Sósial-
istafélag Reykjavfkur sem slfkan flokk.
Ágreiningsefni Fylkingarinnar og Sósfal-
istafélags Reykjavfkur heíur ekki verið
hægt að ræða til hlýtar, vegna þess að
Sósíalistafélagið hefur torveldað öll sam-
skipti með því að útiloka stóran hluta
Fylkingaríélaga frá félaginu f samræmi
við íundarsamþykkt sfna 15. janúar 1970.
Slfkri stefnu ætti ekki að halda til streitu,
sfzt eftir að Fylkingin hefur afnumið ald-
urshámark felaga.
Alþýðubandalagið hefur enn sem komið
er ekki gert beinar tilraunir til að uti-
loka Fylkingarfélaga írá samtökunum.
Orsök þess að Alþýðubandalagsdeildin f
Reykjavfk hefur ekki haldið nema einn fél-
agsfund f heilt ár (þegar þetta er ritað)
er sennilega bæði almenn úrkynjun sam-
takanna og viðleitni til að útiloka Fylking-
arfelaga frá þátttöku f lýðræðislegum rök-
ræðum og ákvörðunum innan Alþýðubanda-
lagsins. StjórnA. B.R. og framkvæmda-
ráð miðstjórnar hafa stjórnað "flokks-
deildinni" með alræðisvaldi.
Fylkingin viðurkennir ekki Alþýðubanda-
lagið sem sosialiskan stjornmalaflokk.
Slfkan flokk þarf að byggja upp smám sam-
an- Alþyðubandalagið er naumast enn_____
stjornmalaflokkur, heldur losaralegt____
kosningabandalag sundurleitra stéttahópa,
semer að ÞROAST f borgaralegan stjórn-
malaflokk.
Fyrr eða sfðar hlýtur að koma til endan-
legra slita milli Fylkingarinnar og nxáls
svara hægristefnunnar innan Alþýðubanda-
lagsins. Þess vegna er nauðsynlegt að
nota hvert tækifæri sem gefst innan Al-
þýðubandalagsins til að einangra málsvara
hægristelnunnar og afhjúpa innan Al-
þyðubandalagsins og utan þess, borgara-
legt eðli stefnu þeirra. Það er óraunsætt
að búast við því að ástan tiltölulega "frið-
samlegrar sambúðar" milli Fylkingarinn-
ar og Alþýðubandaiagsins verði til lang-
írama. Einmitt þess vegna er mikilvægt
að nota þann tfma sem gefst innan Al-
þýðubandalagsins til að útskýra málefna-
ágreining og búa almenna félaga þess
undir uppgjör - sem eru þvf fyrirsjáan-
legri sem hægrislefnan hefur verið f
greinilegum uppgangi s.l. ár.
fiw TIL
'rL'þfNGlWOSfi/M-
ANHffr jytþj
Mikilvægasta verkefni Fylkingarinnar í
sambandi við kosningabar xxttuna f vetur
og f vor er að afhjupa gervilýðræði borg-
aralegs þingræðisskipulags. Borgara-
legt þingfulltrualýðræði er aðeins rammi
utan íim alræði borgarastettarinnar 1
þjoðfelaginu og vettvangur hinna ýmsu
hopa borgarstettarinnar til að gera ut um
ágreiningsmál sín eftir ákveðnum
leikreglum. Borgarastettin sjálf viður-
kennir þetta form alræðis sfns einungis
svo lengi sem völdum henuar er ekki
stefiöit í tvfsýnu eða hættu. Þetta sannar
aldargömul reynsla sosfalfskrar verka-
lýðsh reyfingar.
Verkalýðsstettin getur þvf ekki vænzt
þess að ná miklum árangri eftir "þing-
ræðislegum leiðum" og hun getur ekki
viðurkennt hið borgaralega rfki sem fyr-
irmynd að eigin stjornarformi á tfma um-
byltingarinnar. í>átttaka sosfalfskrar
verkalýðshreyfingar f sjónarspili þing-
ræðisins er aðeins ein af aðferðum henn-
ar til að fleyga valdakerfi borgarastettar-
innar og trufla gangverk þess. Slfk
þatttaka er þo löngum tvfbent vopn. Að
halda þvf fram að borgaralegt þingræði
geti verið leið til sósfalismaná jafngild-
ir þvf að viðurkenna rfkisskipan borgara-
stettarinnar f orði og luta alræði henn-
ar f verki. Á fjögurra ára fresti gefst
alþýðunni þess kostur að staðfesta borg-
aralegt stettareinræði með atkvæðum
sinum. Borgarastettin vinnur að þvi
hvern dag að treysta alræði sitt og auð-
valdsskipulag: með heilaþvotti fjölmiðla
í yikis- og einkaeign, >t»Teð banckavaldi
sinu með samningum við erlend stórfyrir-
tæki og auðvaldsrfki og hernaðarbanda-
lög, með óáfrýjanlegum efnahagslegum
ákvörðunum, með skoðanakugun og mut-
um innan allra fyrirtækja, með skóla-
kerfi sfnu og kirkju o. s.frv. Þessu
valdi getur launamaðurinn ekki hnekkt
með innihaldslausri táknrænni athöfn á
fjögurra ára fresti og þeim mun sfður
sem svokallaðir fullruar hans á þingi err
ekki bundnir af neinu nema samvizku
sinni og venjulegast gleyptur með huð og
hári af valdastettinni þegar á þingið er
er komið. Sjálft þingið hefur ekkert
raunverulegt ákvörðunarvald lengur,
nema f málum sem litlu skipta, heldur
gerir lftið annað en staðfesta orðinn
hlut, niðurstöður sem sjálí innri rök
efnahagsþróunar auðvaldsskipulagsins
hafa þegar leitt til. Pingið er orðið
stofnun sem framkvæmir taknræna
skráningu á sögu auðvaldsþjóðskipulags-
ins. Jafnvel svigrumi borgarastettarinn-
ar til að jafna innri ágreiningsefni sfn á
þingi þrengist óðum andspænis samrunat
alþjóðlegs auðmagns. Innan tröllauk-
inna markaðs- og hernaðarbandalaga
auðvaldsheimsins er hið borgaralega
þjóðrfki að lfða undir lok.
Verkalýðshreyfingin þarf að setja ser
sem mark að baratta hennar verði jafn
altæk og alþjóðleg og barátta borgara-
stettarinnar. Til þess verður verka-
iýðshreyfingin að styðjast við flokks-
samtök, sem vinna að þvf að samhæfa
og utfæra baráttuna.
Slfkur flokkur aflar þvi verkalýðsstett-
inni bandamanna á öllum sviðum og
skólar þá til að brjóta upp jafnvel ramnr
byggilegustu vfgi borgarastettarinnar og
ryðja verkalýðsbyltingunni braut til al-
hliða vandatöku.
Alþýðubandalagið er ekki slfkur flokkur .
Gagnstætt þvf að efla innri þrótt verka-
lýðsstettarinnar og utvikka baráttusvið
hennar reyna Alþýðubandalagsbroddarn -
ir jafnan að þrengja það og umbreyta
styrk stéttarinnar f styrk eigin þingflokks
til eflingar aðstöðu hans til hrossa-
kaupa innan hins borgaralega ríkis. f
stað þess að vera virkur aðili í launa-
kjarabarattu verkalýðshreyfingarinnar og
reyna að vekja upp víðtæka fjölda-
baráttu á verkfallstimabilum bfður Al-
þýðubandalagsforustan átekta eftir ur-
slitum kjaradeilunnar til að
geta sagt: "Ykkur var nær, þið hefðuð
átt að kjósa Alþýðubandalagið. " f stað
stað þess að draga alhliða lærdóma af
svokölluðum varnarsigrum verkalýðs-
félaganna og undirbua fjölþættari og mark-
vissari sókn, staglar hun: "Kannski þið
látið ykkur ófarirnar að kenningu verða
og munið f næstu kosningum að kjarabæt-
urnar koma upp ur kjörkössunum. " f
stað þess að beita sér fyrir víðtækri and-
spyrnubaráttu, þegar borgarastéttin
ræðst til atlögu gegn smávægilegum
landvinningum kjarabaráttu launafólks,
hrópar leiðari Þjóðviljans
l(Jæja,bezt er að bfða eftir kosningum
>g sjá til , hvort þið hafið vitkast af þessii'
Viðbrögð Alþýðubandalagsbroddanna við
öllu sjálfstæðu frumkvæði alþýðunnar eru
yfirleitt á einu og sömu bókina lærð:
Skynsamlegra væri að kjósa Alþýðubanda-
lagið. "
Með þvf að sundra jafnharðan stéttar-
legum baráttuhreyfingum alþýðunnar og
umbreyta þeim f atkvæði - einangraða
rfkisborgara - starfar Alþýðubandalagið
þegar að nokkru leyti sem
verklæri borgarastéttarinnar gegn verka-
lýðsstéttinni. Alþýðubandalagið lifir
snikjulffi á verkalýðsstétlinni, en hvork
vill né geiur starfað sem sósfalískur
verkalýðsflokkur.
Fulltruar borgarastéttarinnar eru á
goðri leið með að ná algjörum undir-
tökum á flokksforusiunni. Þetta eiu
að visu fulltrfiar þeirra hópa borgara-
stéttarinnar, sem mega sfn lftils og vilja
gjarnan styrkja eigin aðstöðu og sinna
eigin aðstöðu og sinna stéttarhópa:tækni-
kratar, ,,þjóðlegir atvinnurekendur",
sosialdemókratfskir at\ innustjórnmála-
menn, embættismcnn verkalýðsfélaganna
o. s. frv. Þessir hópar hafa orðið að
styðjast við ýmsa millistéttahópa og veita
sérhagsmunasjólarmiðum þeirra aukið
svigrum innan flokksins og móta þau
stefnu hans f vaxandi mæli.