Verklýðsblaðið - 03.01.1934, Blaðsíða 4

Deila járnstníðanema
Mótorbátaútgerðin í
Reykjavík og
kröfur sjómanna.
„það hefir sýnt sig, að siná-
útvegurinn er að ýinsu leyti
fœrari uð mæta kreppunni,
heldur en stórútgerðin".
(Jón porláksson
í útvarpsræðu 1932).
Á síðasta fundi Sjómannafé-
lags Reykjavíkur voru til umræðu
kjör mótorbátamanna á komandi
vertíð. Af undanfarinni rannsókn
á kjörum þeirra, sem framkvæmd
var af nefnd, sem kosin hafði
verið á næsta fundi á undan, kom
það í ljós, að þeir sjómenn sem
eiga afkomu sína undir þessari
grein útvegsins, búa við einhver
þau allra svívirðilegustu kjör,
sem útgerðarauðvaldið hefir enn-
þá þorað að bjóða sjómönnum.
Það kom sem sé í ljós, að kaup
hásetanna á þeim bátum, sem
sigla frá Reykjavík, var frá rúm-
um þrem krónum á dag og það
upp í 12 kr. á allra hæsta bátn-
um. Af þessu kaupi eiga hásetar
að fæða sig og borga allan per-
sónulegan kostnað auk þess, sem
þeir eiga að sjá fyrir fjölskyldu
sinni. Daglegur vinnutími er 18
—22 kl.st. í sólarhring, og öll
aðbúð hin versta.
Maður skyldi nú ætla, að stjórn
Sjómannafélagsins hafi hrosið
hugur við slíkum kjörum sem
þessum, og lagt fram ákveðnar
tillögur til þess að ráða bót á
þessu. Hvað skeður? Á fundinum
leggur stjómin, og nokkur hluti
nefndarinnar fram tillögu um
nýjan ráðningartaxta, þar sem
fallið er frá hinum illræmdu
hlutaskiftum, en gengið yfir til
annars ekki betra, eða 35% af
bruttó afla. Hlutur síðustu ver-
tíðar, sem var ein aflahæsta ver-
tíð sem sögur fara af, var reikn-
að samkv. prósentutaxtanum 3,2
prósent. Með sama afla gerir
Sjómannafélagsstjórnin því til-
lögu um að kaup þessara manna
hækki um 0,3%, eða með öðrum
orðum, að það haldist óbreytt
eða lækki frá því sem er, þar sem
óhætt er að fullyrða, að afli síð-
ustu vertíðar er hámark þess,
sem nokkru sinni hefir verið.
En nú eru líkur til að brodd-
arnir falli einnig' frá þessu og
leggi til að hlutakjörin haldist
eins og áður.
Fulltrúi samfylkingarliðs sjó-
manna i nefndinni 1 agði fram
eftirtaldar kröfur: sem aðal-
kröfu, að hásetar hefðu 300 kr.
fast mánaðarkaup og 15 kr. fyrir
hvem sunnudagsróður. Sem vara-
kröfu: hrein hlutaskifti (afnám
allra stubba) og 50 kr. lágmarks-
tryggingar á viku.
Gegn tillögum samfylkingar-
liðsins töluðu flestir stjórnendur
Sjómannafélagsins, töldu þær
„fjarstæður“, „sprengingartil-
raunir“ og ennfremur ófram-
kvæmanlegar vegna þess, að eig-
endur bátanna væru blásnauðir
menn, sem væru engu betur
stæðir en þeir sem hjá þeim
ynnu. Þessi blekking kratabrodd-
anna þarf sérstakrar athugunar
við.
Tveir þriðju hlutar af fisk-
Verkfallið í eftir- og nætur-
vinnu, sem járnsmíðaenmar hófu
fyrir nokkru síðan, heldur ennþá
áfram á öllum verkstæðunum.
Atvinnurekendur hafa gert til-
raunir til þess að skipa nemun-
um til slíkrar vinnu, en það hefir
reynst árangurslaust. Nemend-
umir standa fast og ákveðið
saman um kröfur sínar, en þær
eru að eftir- og næturvinnukaup-
ið haldist óbreytt. Atvinnurek-
endur hafa engin bein svör gefið
við kröfum nemendanna, en nú
nýléga hafa þeir látið í veðri
vaka, að eftir- og næturvinna
nemenda skuli afnumin. En það
verða nemendur að gera sér Ijóst,
að þetta er ekkert annað en her-
bragð af hálfu burgeisanna til
þess að láta nemendur sækjast
eftir eftirvinnu og sætta sig við
þessa stórkostlegu launalækkun,
vegna þess að meistararnir vita
það mjög vel, að nemendum er
full þörf á aukatekjum, sökum
þess hve laun þeirra eru óheyri-
lega lág.
Nú ríður á því fyrir nemend-
urna, að enginn slappleiki komi
framleiðslu landsins er afli frá
línu-, mótor- og trillubátum. All-
ur þessi fiskur, eða mest allur —
er keyptur af auðhringunum
Kveldúlfi og Alliance, og seldur
gegnum fiskhringinn.
I gegnum fiskhringinn og um-
í’áð sín yfir bönkunum, hafa
þessi tvö félög náð þeirri að-
stöðu, að skammta smáframleið-
endunum verðið, og þar með
lækka kaup sjómannanna svo gíf-
urlega.
Flestir sjómenn munu átta sig
til fulls á skilnirigi Jóns Þorláks-
sonar á kostum hlutaráðningar-
innar. Hinsvegar eru víst margir,
sem átta sig ekki á afstöðu krat-
anna. En finnst ykkur ekki, sjó-
menn, að þeir menn séu erind-
rekar auðvaldsins í herbúðum
okkar, sem sem ætla okkur sömu
og verri kjör en við höfðum síð-
ustu vertíð, og gera allt til þess
að halda okkur frá baráttunni
fyrir bættum kjörum?
Verkefni okkar, sem ekki viljr
um una þessum smánarkjörum,
er því að skipuleggja baráttu
meðal sjómanna sjálfra, fyrir af-
námi hlutaráðningarinnar. Og
einn virki þátturinn í þeirri
skipulagningu er, að við kjósum
þá þrjá fulltrúa samfylkingar-
liðs sjómanna, sem í kjöri eru við
stjómarkosningu Sjómannafé-
lagsins. Neytum allir kosningar-
réttar okkar. Burt með erindreka
fiskhringsins úr stjórn Sjómanna-
félagsins. Sjómaður.
Gunnar Benediktsson
flytur erindi í Iðnó kl. 4 síðd.
næstk. sunnudag. Erindið heitir:
Kirkjan og fasisminn. Gunnar er
fyrir löngu þekktur fyrir sín
snjöllu og listfengu erindi. Munu
verkamenn hyggja gott til að
fjölmenna á fyrirlesturinn á
sunnudaginn.
fram í baráttunni, heldur þvert
á móti aukinn kraftur í barátt-
unni fyrir þessum sjálfsögðu
kröfum. En það sem ef til vill er
allra þýðingarmest einmitt núna,
er það að sveinamir styrki nem
endurna í baráttunni, með því að
lýsa einnig verkfalli á eftir- og
næturvinnu, þar til kröfum nem-
endanna er fullnægt. Það yrði
það högg, sem atvinnurekendur
stæðust ekki _marga daga. Af-
staða kratabroddanna til þessarar
baráttu sést greinilega á orðum
eins þeirra (Einars Bjamason-
ar verkstjóra í Landsmiðjunni) er
hann beindi til þeirra iðnnema
er fremstir stóðu: „-----ég ef-
ast um að nemendunum né nokk-
ur þægð í þessu bölvuðu brölti
ykkar“ — —! Kratabroddamir
starfa nú sleitulaust að því að
skipuleggja ósigur í deilunni.
Járnsmíðanemar! Haldið deilunni
áfram af auknum krafti! Jám-
iðnaðarmenn! Standið við hlið
yngri félaga ykkar! Stöðvið
einnig eftir- og næturvinnu hjá
ykkur og þá er sigurinn vís!
Nazistalistinn
„þjóðernishrcyfing íslendinga" hér
í hænum er nú klofin. Hcfir flokks-
brot þaö, sem telur sig rétttrúaða
Hitlersdrengi, stillt upp lista til
bæjarstjórnarkosninganna, með Helga
S. Jónssyni efstum.
En hitt brotið hefir skriðið saman
við íhaldið og fengið Jóh. Ólafsson
heildsala á lista þess. j
Verklýðsbl. hefir borist eftirfarandí
skemmtilega frásögn frá fundinum,
þar sem listinn var ræddur:
Þriðjudaginn 19. þ. m. var
flokksfundur Nazista haldinn í
Ingólfsstræti. Efni fundarins var
aðallega að ákveða uppstillingu
fulltrúa við í hönd farandi bæjar-
stjórnarkosningar. Á fundinum
voru mættir ca. 15 manns, en þar
er þeir voru ekki allir innritaðir
í Nazistaflokkinn, heldur sumir
hverjir vafagemsar, gekk mikill
tími í að afsaka að svo fáir væru
mættir og önnur deild héldi fund j
á öðrum stað, sem við umræður :
kom í ljós að væri eldri deildin.
Það þurfti líka að skýra það fyrir
gestunum, að Gísli Bjarnason og
aðrir menn þess armsins sem
fjarstaddur var, væri gersamlega
óhæfir til allra verka og til sann-
indamerkis hefði Gísli hætt við
að sækja kjörfundi í Gullbringu-
og Kjósarsýslu síðastliðið vor,
eftir 5 mínútna samræðu við Ólaf
Thors.
Hakakrossinn, blóðtákn Hitlers,
var við hún og ræður haldnar
honum til lofs og dýrðar.
Það var orðið framorðið og
fundur slitnaði við svo búið, en
við útganginn mættu fundar-
mönnum nokkrir af hinum armi
Nazista í Reykjavík, sem ekki
hefir enn tekizt að bræða við.
Þar lenti í blóðugum skömmum,
brigslyrðum og lá við áflogum.
Þannig endaði þetta göfuga
þing.
Taxtabrot 1
atvinnubótavinnunni
I þetta skipti hefir kaupkúg-
unarárásinni á verkalýðinn ver-
ið beint gegn vörubifreiðastjór-
um í atvinnubótavinnunni. At-
vinnubótanefnd úthlutar vinnu-
seðlum til vörubifreiðastjóra
þannig, að þeir eiga að keyra
ákveðina tölu bílhlassa af grjóti í
hafnargerðina. Fyrir hvert hlass
eiga þeir svo að fá fjórar krónur,
sem er allt of lítið þegar aðgætt
er, aðstaðan við verkið. Ilafnar-
verkstjóri ákveður hvar taka
skuli grjótið, og fer það því eftir
hans höfði hve langt er að keyra.
Bifreiðastjórarnir verða að losa
upp grjótið og láta á bílana sjálf-
ir. Við svo margþætt verk verða
fjórar krónur á hvert hlass ekk-
ert kaup, og í þessu atriði er
brotinn taxti vörubifreiðastjóra
með því að láta verkið í akkorði
í atvinnubótavinnu, sem er
óheyrilegt og í öðru lagi með því
að greiða svo lítið fyrir verkið
að það nægir ekki fyrir meiru
en V3 af kostnaðarverði verksins.
Sumir bifreiðastjórar hafa skilað
þessum vinnuseðlum aftur með
þeim orðum, að betri væri engin
vinna en þessi, þvi hún borgaði
ekki bensín og slit á bifreiðinni.
Atvinnubótanefnd hefir líka út-
hlutað vinnuseðlum til vörubif-
reiðastjóra upp á venjulegt tíma-
kaup með bifreiðina, en þegar til
kom varð tímavinnan ekki nein,
heldur keyra þeir verkamenn til
og frá vinnustað og vinna síðan
sjálfir við venjulega verkamanna-
vinnu, en bifreiðin stendur hreyf-
ingarlaus allan daginn. Fyrir
þessa keyrslu fá svo bifreiða-
stjórarnir rúmar fjórar krónur á
dag, sem er of lítið, þegar að-
gætt er, að vegalengd er töluverð
út úr bænum og vegir slæmir.
Vörubifreiðastjóramir hafa líka
látið þess getið, að fyrir þessa
keyrslu þyrftu þeir að fá minnst
10—12 krónur á dag til að stand-
ast kostnaðinn af keyrslunni. í
þessu atriði, er líka ráðizt á
launakjör og lífsmöguleika vöru-
bifreiðastjóra, með því að svíkja
af þeim keyrslu allan daginn, og
í öðru lagi að greiða þeim svo
lítið fyrir þessa keyrslu, að þeir
hafa ekki fyrir kosntaði.
Alþýðuflokksforkólfarnir standa
með atvinnurekendum í þessu
máli, má það bezt sjá á því, að
Kjartan Ólafsson, sem er í bæjar-
stjórn fyrir kratana er í atvinnu-
bótanefnd og úthlutar þessum
taxtabrotsvinnuseðlum án þess að
kveinka sér nokkuð við.
Kristínus Arndal frambjóðandi
kratanna við næstu bæjarstjórn-
arkostningar, nú ritari Dagsbrún-
ar og stöðvarstjóri vörubifreiða-
stöðvarinnar og á að hafa eftirlit
með að taxti sé ekki brotinn hef-
ir ekkert gert í málinu.
í þessu sem öðru má sjá lepp-
mennsku Alþýðuflokksforingj-
anna í þágu borgarastéttarinnar.
Vörubifreiðastjórar! Hrindið
]æssari árás atvinnurekenda og
kratabrodda á lífskjör ykkar.
Adólf Petersen.
Abyrgöarm.: Brynjólíur BJamasoa.
Prentsmiðjan Acta.