Fréttablaðið - 22.09.2009, Síða 12

12 22. september 2009 ÞRIÐJUDAGUR
FRÉTTASKÝRING: Stöðugleikasáttmálinn
Gylfi Arnbjörnsson,
formaður ASÍ, segir
gæta vaxandi óþreyju
með að of langan tíma
taki að þoka hlutunum
áfram. Margt hafi færst til
betri vegar síðustu viku,
sérstaklega hvað varðar
framkvæmdir og atvinnu-
mál, en enn sé of stórum
spurningum ósvarað í
þeim efnum.
Gylfi segir gríðarlega mikilvægt
að stuðla að afnámi gjaldeyrishafta.
Hann segir verulega skorta á lausnir
á því sviði. Afgreiðsla Alþingis á
ríkisábyrgð vegna Icesave hafi sett
gjaldeyrismálin í biðstöðu, þar sem
ekki fékkst afgreiðsla á málefnum
Íslands hjá Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum. Nú sé það mál komið á
byrjunarreit.
Þá segir Gylfi að lækkun stýrivaxta
Seðlabankans sé nauðsyn-
leg. Hann minnir á að næsti
vaxtaákvörðunardagur sé á
fimmtudag, en síðan ekki
auglýstur fyrr en 5. nóvem-
ber. Hann segir í besta falli
hægt að vonast eftir því að
stýrivextir haldist óbreyttir
við næstu ákvörðun, miðað
við orð seðlabankastjóra.
Gylfi minnir á að kjara-
samningum hafi verið
frestað til að skapa aðstæður til
þess að stýrivextir næðust niður fyrir
10 prósent fyrir 1. nóvember. Áfram-
hald samningsins muni ráðast af
vaxtaákvörðunum. Samtök atvinnu-
lífsins hafi viljað segja samningnum
upp í júnímánuði vegna vaxtastefnu
stjórnvalda. Ákveðið hafi verið að
skapa svigrúm til að lækka vexti og
náist það ekki séu samningarnir í
uppnámi.
VAXANDI ÓÞREYJA
GYLFI
ARNBJÖRNSSON
Halldór Halldórsson, formaður Sambands íslenskra
sveitarfélaga, segir of margt vanta upp á í uppfyllingu
sáttmálans. Nauðsynlegast sé að efla atvinnu í landinu.
Hann segir þó ekki reynslu komna á sáttmálann enn
þá; brugðið geti til beggja vona með hann, hvort hann
sé ómögulegur eða góður.
Halldór segir það að hafa náð samkomulagi um
launaþáttinn, að hækka laun upp á 210 þúsund krónur
á meðan aðrir voru látnir bíða, hafi haft gríðarlega
jákvæð áhrif. „Við þolum ekki kostnaðarhækkun
umfram það sem orðið er í neinum rekstri. Sá þáttur er
mun mikilvægari en menn gera sér grein fyrir.“
Halldór segir samráð hafa verið nægt og hann er ánægður með það. Þó
vanti kannski nokkuð upp á að betur sé hlustað á tillögur samningsaðila.
MÁ EKKI HÆKKA KOSTNAÐ
HALLDÓR HALL-
DÓRSSON
Hannes G.
Sigurðsson,
aðstoðarfram-
kvæmdastjóri
Samtaka
atvinnulífsins,
segir miður
að lækkun
vaxta sé ekki
á áætlun. Þá
hafi ekkert
verið gert í
gjaldeyrishöft-
um, utan áætlun sem Seðlabank-
inn lagði fram, en hún hafi valdið
samtökunum vonbrigðum. Hún
hafi verið of varkár.
„Það sem er mikilvægast í
sáttmálanum, utan ákvæði um
vextina og höftin, eru áætlanir um
að ráðast í framkvæmdir í samráði
við lífeyrissjóðina og aðra fjárfesta.
Hindrunum átti að ryðja úr vegi
fyrir tilteknum stórframkvæmdum
og þar erum við klárlega á eftir.“
Hannes segir samtökin hafa
látið í ljós óánægju sína með þær
tafir sem orðið hafa á verkefnum
sáttmálans. „Okkur finnst það
blasa við að það væri kjörin leið
út úr efnahagskreppunni á Íslandi
að stuðla að miklum fjárfesting-
um í orkugeiranum, við iðjuver og
gagnaver og fleira í þeim dúr.“
Hannes segir menn muni skoða
málin í október hvort samningur-
inn muni halda. Hann sé ekkert
ólíkur öðrum samningum hvað
það varðar að ákvæði hans verði
að halda.
LÆKKA ÞARF VEXTI
HANNES G.
SIGURÐSSON
FRÉTTASKÝRING
KOLBEINN
ÓTTARSSON PROPPÉ
kolbeinn@frettabladid.is
Árni Stefán Jónsson, starfandi formaður BSRB, segir
nokkuð hafa vantað upp á að boðað samstarf hafi verið
rækt. Hann tiltekur skoðun á skuldum heimilanna, en
viðsemjendum ríkisins hafi þótt þeir standa fyrir utan
þá vinnu. Samkvæmt sáttmálanum hafi þeir átt að taka
þátt í þeirri vinnu og nú hafi verið gerð bragarbót þar á.
Komið sé á fast samráð við ríkisstjórnina og fundað sé
einu sinni í mánuði.
„Okkur finnst úrvinnsla sáttmálans ganga of hægt fyrir
sig og það hefur farið í pirrurnar á fólki.“
Spurður hvort sáttmálanum verði sagt upp takist ekki
að uppfylla skilyrði hans segir Árni það ekkert hafa verið
rætt. „Menn verða að ráða ráðum sínum. Það hljóð er ekki komið í strokk-
inn og við verðum að gera það sem er best fyrir samfélagið.“
ÓNÓGT SAMSTARF
ÁRNI STEFÁN
JÓNSSON
Verkalýðshreyfingunni þyk-
ir vinna við stöðugleikasátt-
málann ganga heldur hægt.
Hluti þeirra aðgerða sem
þegar eiga að hafa litið dags-
ins ljós er á eftir áætlun.
Hinn 1. nóvember á stórum
áföngum að vera náð. Sam-
ráð hefur aukist og munu
aðilar funda á morgun.
Forsætisráðherra undirritaði stöð-
ugleikasáttmála fyrir hönd ríkis-
stjórnarinnar 25. júní. Viðsemj-
endur voru fulltrúar nánast allra
vinnandi manna í landinu; Alþýðu-
sambands Íslands, Bandalags
háskólamanna, Samtaka starfs-
manna fjármálafyrirtækja, BSRB
og Kennarasambands Íslands, auk
Samtaka atvinnulífsins og Sam-
bands íslenskra fjármálafyrir-
tækja.
Sáttmálinn var tilraun til sam-
stöðu um endurreisn efnahagslífs-
ins og þegar kampakátir fulltrúar
skrifuðu undir hann í Þjóðmenn-
ingarhúsinu ríkti mikil bjartsýni.
Viðræðurnar höfðu þó ekki geng-
ið þrautalaust fyrir sig; fulltrúar
ríkisstarfsmanna deildu við hinn
almenna vinnumarkað um hvort
ætti að setja hámark á niðurskurð
hjá hinu opinbera og hvert það
ætti að vera. Svo virtist sem ætl-
aði að slitna upp úr viðræðum, en
Jóhanna Sigurðardóttir forsæt-
isráðherra kallaði samningsaðila
á fund í Stjórnarráðinu og þaðan
gengu menn sáttir út.
Niðurstaðan varð sú að skattar
verði lækkandi hlutfall aðlögunar-
aðgerðanna eftir yfirstandandi ár.
Samtals yrðu þeir ekki hærri en
45 prósent þeirra fyrir árin 2009
til 2011. Það þýðir að niðurskurð-
ur hjá hinu opinbera mun nema 55
prósentum.
Metnaðarfull áætlun
Stöðugleikasáttmálanum er ætlað
að vera rammi utan um hvernig
atvinnu- og efnahagslíf landsins er
endurreist. Hann er í fjórtán liðum
og tekur á öllu frá kjarasamningum
og skuldsettum heimilum til endur-
reisnar banka og afnámi gjaldeyr-
ishamla.
Sáttmálinn er ekki bara háleit
markmið sett í mikilfenglega frasa
líkt og velferðarbrú og skjaldborg
um heimilin. Í honum er að finna
dagsetningar um hvenær ákveðn-
um áföngum á að vera náð.
Fyrst er að telja samninga á opin-
berum vinnumarkaði sem ganga
átti frá svo fljótt sem auðið væri
að lokinni undirskrift. Það var gert
og samið á svipuðum nótum og á
almennum vinnumarkaði.
Samið við lífeyrissjóði
Til þess að stuðla að aukinni
atvinnu skuldbatt ríkisstjórnin sig
til að semja við lífeyrissjóði um
að þeir fjármögnuðu stórar fram-
kvæmdir, samkvæmt minnisblaði
vegna verklegra framkvæmda frá
júní. Í því eru að mestu tiltekin
orkutengd verkefni; álver á Bakka,
gagnaver á Norður- og Suðurlandi,
koltrefjaverksmiðja og fleira.
Stefnt var að því að þessum við-
ræðum yrði lokið fyrir 1. septemb-
er, en þeim er ekki lokið enn. Þær
töfðust í sumar, en hófust aftur nú
í september.
Þá ætlar ríkisstjórnin að greiða
götu þegar ákveðinna stórfram-
kvæmda; svo sem vegna álvera í
Helguvík og Straumsvík. Þá verði
undirbúningsvinnu hraðað vegna
áforma er tengjast meðalstórum
iðnaðarkostum, svo sem gagnaver-
um og kísilflöguframleiðslu. Eftir
1. nóvember eiga engar hindranir
að vera í veginum af hálfu stjórn-
valda hvað þessar framkvæmdir
varðar.
Stóri dagurinn
Segja má að 1. nóvember verði stóri
dagurinn í sögu stöðugleikasátt-
málans. Þá á ýmsum verkefnum að
vera lokið; eða kappkostað að svo
verði. Endurskipulagningu á eign-
arhaldi bankanna á að vera lokið þá,
og leitast á við að aflétta hömlum á
nýrri fjárfestingu fyrir þann dag.
Raunar átti að leggja fram áætlun
fyrir 1. ágúst um hvernig gjaldeyr-
ishömlum verður aflétt.
Aðilar vinnumarkaðarins lögðu
á það ríka áherslu að hægt yrði að
lækka stýrivexti Seðlabankans. Í
sáttmálanum segir að þeir treysti
því að með honum skapist forsend-
ur fyrir því að lækka vextina í
eins stafs tölu fyrir 1. nóvember.
Stýrivextir eru nú 12 prósent og
næsti vaxtaákvörðunardagur er á
fimmtudaginn.
Skuldsett heimili
Þá var í sáttmálanum sérstaklega
kveðið á um að bæta stöðu skuld-
settra heimila. Hraða átti vinnu
ráðherranefndar og gera tillögur
í samráði við aðila vinnumarkað-
arins um viðbótarúrræði ef þörf
kræfi.
Nefndin er enn að störfum og
sumum verkalýðsforkólfum hefur
þótt skorta á samráðið. Það horf-
ir þó til bóta. Á miðvikudaginn
munu fulltrúar hitta fjóra ráð-
herra; forsætis-, fjármála-, iðnað-
ar- og félagsmálaráðherra. Ljóst er
að fjárlögin verða þar til umræðu,
enda forsenda þeirra aðgerða sem
grípa þarf til samkvæmt sáttmál-
anum.
Ljóst er að ríkisstjórnin hefur
haft í nógu að snúast í sumar út
af Icesave-málinu. Viðmælendur
Fréttablaðsins sýndu því flestir
skilning þótt þeir hafi ítrekað að nú
þyrfti að halda vel á málum. Stöð-
ugleikasáttmálinn hefði ekki verið
puntplagg og skilyrði hans þyrfti
að uppfylla.
Vinnumarkaður ósáttur við hægagang
MIKIL GLEÐI Ósvikin gleði braust út þegar samningar náðust um stöðugleikasáttmálann og þeir sem skrifuðu undir hann voru
þess fullvissir að með honum væri stigið skref til endurreisnar íslensks efnahagslífs. Enn eru vonir bundnar við sáttmálann þótt
hægar hafi gengið að uppfylla ákvæði hans en fyrirhugað var. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Bónus heill kjúklingur
30% afsláttur
489.-