Fálkinn - 23.02.1929, Blaðsíða 5

F A L K I N N
5
Sunnudagshugleiðing.
/‘jónusta víngarðsmannaiina.
(Matth. 20, 1— 1G).
Á tímum neyðarinnar taka
menn stundum því starfi, sem
þeim fellur ekki vel. Þeir geta
ekki valið úr, og fengið það starf
sem þeim lætur best eða sem
þeir hefðu helst óskað Þeir
verða að Iáta sjer lynda, þótt
þeir sjeu ekki á rjettri hillu.
Allir þeir, sem hafa átt því
láni að fagna, að fá lífsstarí
sem þeini lætur vel og sem þeir
una sjer vel við, hafa ástæðu til
að þakka gjafaranum allar góðra
hluta fyrir það. Því þeir menn
öðlast vinnugleðina og um leið
lífsgleðina.
Þegar Jesús í líkingunni sem
hann segir okkur frá í guðspjall-
inu í dag kallar menn til starfs
og þjónustu, munu allir sein
kallinu hlýða geta tekið undir
með trúboðanum sem sagði: Jeg
er í bestu þjónustunni, hjá besta
húsbóndanum og með bestu
kjörunum.
Þetta sagði hann, þessi maður,
sem Ijet líf sitt fyrir starfið
meðal heiðingja suður á Kyrra-
hafseyjum fyrir hundrað árum.
Og þeir eru alls ekki fáir, sem
síðan á dögum postulanna og
píslarvottanna hal'a látið lífið
fyrir trú sína í kærleika til Guðs
og i starfinu fyrir hans ríki. Og
allir hafa þeir samt játað það,
að betra eða sælla starf gefist
engum dauðlegum marini að
leysa af hendi hjer á jörðu.
í guðspjallinu er sagt frá því,
að sumir verkamennirnir hafi
möglað yfir laununum sem þeir
fengu. Það voru þeir sem höfðu
unnið lengst og bjuggust þess
vegna við, að fá meiri laun en
hinir sem síðast komu. En þetta
sýnir oss það eitt, að einnig í
víngarði drottins geta þeir menn
verið til, sem vinna eins og
augnaþjónar og ekki hafa látið
sjer skiljast hversu háleitt starf-
ið er og hvernig laununum er
varið. Menn sem vantar kærleik-
ann til starfsins. En án hans er
starfið einskis nýtt. Jafnvel þó
menn fórnuðu lífi sínu fyrir
starfið þá er sú fórnu einskis
virði ef hún er elcki gerð með
hinu rjetta hugarfari.
Sannur kristindómur getur
ekki samrýmst þrælsótta eða
augnaþjónustu, heldur er hann
glöð einlægni í fórnfúsu starfi
fyrir Guðs ríki. Aldrei hefir Guð
látið mennina vinna ánauðuga í
víngarði sínum, heldur er alt
starf þar af frjálsum vilja og
fórnfýsi og int af hendi i kær-
leika.
Og í víngarðinum er aldrei
atvinnuleysi. Frá fyrstu stundu
«1 hinnar síðustu býður vín-
garðsherrann mennina velkomna
til starfsins, á barnsaldrinum,
æskuárunum og á gamalsaldri,
þegar hárin eru farin að grána.
Garðurinn stendur altaf opinn.
Og hlutverkin eru svo margs-
konar, að þar geta allir fengið
viðfangsefni. En markmiðið er
tyirr aíla hið sama: að vinna að
ntbreiðslu G,uðs ríkis.
Sumir hafa varið mestri æf-
mni ; þrælkunarvinnu fyrir
Mammon, fyrir lystisemdirnar
og fyrir veraldleg völd. Og þeir
hafa ekki fengið sælu nje lifs-
gleði. Hafa þeir reynt að ráðast
i hina nýju þjónustu?
Hjá Jesú Kristi erum við í
bestu þjónustunni og með bestu
kjörunum. Því launin eru heim-
ilisvisl í ríki himnanna.
FBÁ TÍÐ
Frá fellinum 1882.
Eftir Vigfús Guðmjmdsson.
Jeg var Jn'i 12 vetra fyrir 48 árum,
og er l)ó sem jeg finni enn næðing-
inn, gegnum þreföld ullarfötin i rok-
inu með 20—25° frosti. Það var likt
og að vera úti á nærfötum einum i
„skaplegri" norðanátt.
Mest frost — að degi, er sjeð varð
á Keldum — mun hafa verið á góu-
þrælinn 20. mars, 28,7° á C. Þá var
lygnt, og þá kallaði maður „bliðu“,
jiegar logn var.
Dæini: Morgun einn um 10-leytið,
gengum við Jón bróðir heim frá gegn-
ingum. Blælogn var og giaða sólskin.
Ilinn eftir erfiðið lagði fram í fingur
og tær. Mjer fanst svo óvenju hlýtt,
rjett eins og komið væri sólbráð og
liiti. Jón gekk að norðurvegg kirkj-
unnar, til þess að líta á mælirinn.
„Gettu nú, Fúsi, hvað heitt er i dag“.
—- Auðvitað blöskraði lionum frostið,
fyrst liann lætur mig geta. Og jeg þá
ekki alveg svo einfaldur, að geta of
litið: „17 gráður“ (en liugsaði nijer
8—-18 gráður). — „Taktu á betur, það
cru 25 gráður“. Jeg trúði varla, fyr
en jeg sá það sjálfur. A Norðurlandi
varð frostið enn meira, jafnvel alt að
37° á C. Og byljir urðu þar ofskap-
legir, kom fyrir að fjenaðarhús kaf-
fentu og fjenaður kafnaði inni. („Ar-
ferði“).
Loftbaðstofa var á Keldum, veggir
alveg í jörð og milli liúsa, nema
standþil á framstafni, og veggur þó
undir stofugluggum. Torfgafl að norð-
an, og þykt snydduþak. Þó var súðin
öll i köflum alhvít innan, með þykk-
um hrim-rósum, og skafa þurfti dag-
lega skeggið af rúðunum, svo birta
kæmist inn. En fasta svellið varð að
þynna við og við með því að setja
glóðarker i gluggana. Glóðarker lítil,
eða slcánarglóð mikil í pottbroti, voru
einu ofnarnir til sveita í þá daga. Og
þetta bjargaðist í gömlu, hlýju bað-
stofunum, ef ekki skorti eldiviðinn.
Sjaldan inun hafa frosið í miðri bað-
stofunni. Þó man jeg að faðir minn
hló að því einn morgun, er hann sá
svell á bolla, er stóð á beklc fyrir
framan rúmið hans. — En hver mundi
hlæja í slíkri lieljar kælu, í ofnlausu
„kuldalijö]lunum“ nú á dögum? Eða,
livernig ætti búfjenaður að lifa slika
vetur, í bárujárns og trjárimla girð-
ingum?
Klakinn.
Sökum þess hve jörðin var ber og
snjólítil lengi í mars-mánuði, gekk
klakinn ákaflega djúpt i jörð. Svo
djúpt, að liann lilánaði ekki til fulls
um sumarið. Þannig fundum við
bræðurnir, siðla um liaustið, norðan
í grasliól i Feldnalandi, ldaka í mold
2—4 þuml. á þykt, liátt á aðra alin
undir yfirborði. — í flóðum og fenj-
um varð klakinn til lijálpar við hey-
skapinn. Þannig mátti slá og fara
með liesta á klakanum nálega um öll
Oddaflóð, þar sem annars er „botn-
leysa“ og óvinnandi.
Frostbrestir voru mjög tíðir þegar
á leið veturinn, sökum klakaþenslunn-
ar i moldinni. Fylgdu þeim liáir
smellir og talsverðar hræringar. Kom
fyrir að liristust og glömruðu lilutir
i húsinu, eins og í vægum laud-
skjálfta. Moldrílc jörð sprakk oft með
þjettum og löngum rifum, líklega al-
veg niður úr klakanum, og nokkra cm.
á vídd að ofan. í stöku hól sjást enn
slikir brestir. Þeir opnast þvi nær ár-
lega, og líta út likt og fjárgötur.
fíraslegsi.
Þjóðmálaskúmar, sem hvergi nærri
hafa komið, og ekkert þekkja hvað
bændur hafa við að stríða, telja oft
að fellir sje ekkert annað en lior-
dauði, er aðeins sje að kerina ófor-
sjálni bænda, eða liarðýðgi þeirra og
hirðuleysi. Fyrir það beri að sakfella
bændur og dæma. (Sbr. lög um liorf.
1884, 2. gr. og 1900, 6. gr.j.
Við skulum nú taka vel eftir, livort
ekki getur smám saman grilt i fleiri
orsakir. — Lýsingin verður þó, líkt og
fyr, að miklu leyti staðbundin.
Klakinn mikli, sem var i jörðu
frameftir öllu sumri 1881, tafði mjög
fyrir vorgróðrinum. En vegna blíð-
viðris i apríl og langt fram í mai-
mánuð, bjargaðist þó allur fjenaður
sæmilega. En þá kom stórfelda livita-
sunnuhretið, með kulda miklum og
næðingi á eftir. — Taldist svo til að
18,000 unglömb liefðu fallið í lireti
þessu, á öllu landinu. Tók þá ekki að-
eins fyrir gróðurinn, heldur hvarf
líka sá er komin var, að mestu leyti.
Kuldi lijelst og sífeldur þurkar fram
undir ágúst-lok. Spratt þvi sárlítið á
þurlendi og þjóttumýrum, sandjörðin
allra minst. En góður vöxtur varð
i blautum mýrum, og viðunandi á
raklendum túnum.
A Norðurlandi og í snjónasveitum
greri nokkuð fyr og betur yfirleitt.
Hvergi hefur verið verra en á ofan-
verðu. Landi og Rangárvölluin. Hólar
í heiðum þar, voru fremur gráir en
grænir alt sumarið. Lautirnar bitust
lljótt, og búsmali stóð hungraður í
liaganum um liásumarið. Málnyt varð
því mjög lítil á þessum slóðum. Ær
urðu nærri holdlausar og gerðu ekki
i blóð sitt. — 30 ærkroppa þurfti til
að fylla olíufat, en 13 árið eftir.
Nærri má geta hversu þá gekk að
verja fyrir fjenaði slægjublettina, sem
voru langt frá bæjum og túnin líka,
sem þá voru ljelega girt eða alveg op-
i nfyrir átroðningi. — Efst af Landi
og Rángárv. varð að sækja mestallan
heyskapinn heila dagleið, í Safamýri
og Oddaflóð. Þrælbrúkuðu hrossin
urðu því ekki holdugri um liaustið,
en um vorið.
Taða og elfting var svo smá, að
vart mátti vera spönn milli reiptagla,
til þess að sátan klofnaði ekki. Og
baggarnir urðu varla yfir fet á þykt.
Þeir lögðust því á liliðina að reið-
ingnum, og þegar langt var að flytja
voru hestaimir fljótir að rifa smælkið
i sig úr reipunum. — Sumir fluttu i
pokum og jafnvel brekánum.
Taðan af Iíeldnatúninu liefur ekki
verið öllu meira en 1/10 af þvi sem
liún var órið áður — þó ekki munaði
alveg svo miklu að kaplatölunni.
Á einu slægjustykki frá Keldum
(Hálækjarst. í Grafarnesi) þekki jeg
mestan mun á slæjunni: 1 kapall
þetta sumar — og þó ekki þýngri en
svo, að Sigurður bróðir minn bar
hann 10 mínútna spöl, á baki og fyr-
ir, frá kjöftum að kofa. En áður og
eftir, fengust af sama styklci 80—100
hestar.
Frh.
Alvarlegur leikur.
William Hathaway var bankastarfs-
maður i Sommcrville, U. S. A., starf-
samur maður og duglegur. Fyrir
nokkru setti liann hjúskaparauglýsing
í blöðin. Hann fjekk mörg svör og
valdi eitt af þeim. Það var frá ungri
og laglegri stúlku, sem hjet Margue-
rite Aescliler. Þau trúlofuðust og
lifðu margar sælustundir saman. Og
svo kom brúðkaripið og með þvi við-
burðirnir, sem sett hafa Sommerville
á annan endann.
Það kom nefnilega i l.iós, að
bankamaðurinn duglegi var kveninað-
ur og meira að segja mikill æfintýra-
kvenmaður. Og það er varla tiltöku-
mál þó þrúðurin yrði vonsvikin. Að
vera ung og lifa i ástarsælu og halda
sig elskaða og komast svo að því einn
góðan veðurdag, að jietta var eintómt
gabh! Og þetta gabb hefir dregið al-
varlegan dilk á eftir sjer.
Liigreglan skacst nefnilega í leikinn.
Það kom í Ijós að „karlmaðurinn“
var dóttir auðugs kaupmanns í Massa-
schusetts. Hún hafði gengið i karl-
mannsfötum í mörg ár og fengið
stöðu i liankanum án þess að nokk-
urn grunaði að hún væri stúlka. Sjálf
segist liún liafa gert þetta áð gamni
sínu.
„William Hathaway“ var rann-
sakaður af geðveikralæknum, sem
komust að þeirri niðurstöðu að hún
væri óvenju vel gefin stúlka. Og
siðan var höfðað mál gegn henni og
liún dæmd í nokkurra ára tugthús.
Og þegar liún kemur út þaðan aftur,
i’crður hún að fá sjer kvenföt.
Ógæfusteinar.
Sagnir eru til um steina og ýmsa
minjagripi, sem sú náttúra fylgir, að
eigendur þeirra verða fyrir óhöppum
og áföllum. Af gimsteinum þessarar
tegundar er Hope-demanturinn einna
viðfrægastur. Fengu allir eigendur
steins þessa hinn versta dauðdaga.
Einn af síðustu eigendum steinsins
var Spánverjinn Habib, sein fórst við
strand franska skipsins „Seine“ rjett
lijá Singapore. Meðal þeirra er áður
liöfðu átt steininn var spánski stjórn-
arerindrekinn José Ruiz, sem var pint-
aður og drepinn af illræðismönnum.
Franska prinsessan Lambelle átti
lcngi stein þennan; liún var drepin í
f rönsku stjórnarbyltingunni.
Einn af stærslu og fegurstu de-
nlöntum sem til eru í heiminum heit-
ir Koliinoor. Er liann í kórónu Eng-
landsdrotningar. Ýmsar sögur eru
sagðar um eðli þessa steins og sumar
miður fallegar. Allir karlmenn sem
átt hafa steininn hafa orðið fyrir ó-
liöppum, en kvenfólki hefir liann ekki
gert neitt mein. Fyrsti eigandi steins-
ins var Muliamed mógúll og henti
liann livert slysið öðru verra eftir
að liann eignaðist steininn. Her hans
beið ósigur í orustu og mógúllinn var
tekinn liöndum og kvalinn hræðilega
af sigurvegaranum, Persanum Nadir
Sliah. Nýlega ætlaði enskt kvikmynda-
fjelag að mynda sögu demantsins og
átti að taka myndina að nokkru leyti
í Indlandi og Persíu og átti að senda
leikendur og leikstjóra þangað. En
fólkið var varla komið á skipsfjöl fyr
en skipstjórinn varð hastarlega veik-
ur. Veit enginn livað að lionum geng-
ur. En leikendurnir — leikendur eru
yfirleitt lijátrúarfullir — ljetu sjer
þessa bendingu að kenningu verða og
hættu allir við förina.
I Itússlandi eru hjónaskilnaðir
orðnir svo tíðir að mönnum reiknast
svo til að fern hjón skilji fyrir hver
fimm sem ganga í hjónaband.