Fálkinn - 02.11.1929, Blaðsíða 3

F Á L K I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framlcvœmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavik. Sími 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa i Osló:
Anton Schjöthsgate 14.
BlaSið kemur út hvern laugardag.
ÁskriftarverS er kr. 1.70 á mánuSi;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Al.LAR ÁSKIUFTin GBEIÐIST FYRIRFnAM.
Auglýsingaverð: 20 aura millimeter.
Prentsmiðjan Gutenberg
SRraééaraþan/íar.
Lögrcglustjórinn nýji í Reykjavík
hefir sýnt lofsverðan áhuga á því, að
koma á umhótum, í þeim málum, sem
undir verksvið hans vita. Lögreglusam-
hykt liæjarins hefir verið endurskoð-
uð og tekin upp í liana ýms nýmæli,
sem að haldi mega koma, og þá virð-
ast góðar horfur á þvi, að tala lög-
regluþjóna verði aukin að allmiklum
mun, og að lögregluþjónunum verði
veitt ýmisleg fræðsla, sem þeim má
að gagni koma í daglegu starfi sínu.
Hafði lögreglustjóri reifað þetta mál
alt svo ítarlega og með svo góðum
rökum, að eigi var unt að humma
umbæturnar fram af sjer.
En þetta er önnur hlið málsins. Hin
er eigi ómerkilegri, sem sje afstaða
almennings til lögreglunnar og fyrir-
mæla, sem snerta framferði almenn-
ings á gölunum. Og að þeirri hliðinni
skal lítilsháttar vikið lijer.
Hjer hafa um skeið verið til all-
ítarlegar umferðarreglur. En því iniður
hafa þær sofið. Jafnvel einfaldasta og
auðlærðasta reglan: að menn skuli
vikja til vinstri er þeir mætast, er
eklii ennþá komin svo vel inn i höf-
uðið á Pjetri og Páli, að þess sjáist
greinileg merki á götunni, til livorrar
hliðarinnar skuli vikið. í öðrum horg-
um þarf maður ekki að spyrja um
f, á hvora hönd skuli víkja — menn sjá
það undir eins. Og þegar þetta ein-
falda atriði er svo mjög vanrælct, þá
er ekki furða þó illa fari um önnur.
Það er t. d. venja margra manna, að
ganga eins og þeir eigi alla götuna,
þ. e. a. s. þeir ganga úti á miðri ak-
braut og ef þeir þurfa að fara af einni
gangstjett á aðra, þá fara þeir ekki
skemstu leið yfir akbrautina heldur
spara sjer krókinn. Nú vita allir
menn, að akbrautin er fyrir vagna og
hesta og gangstjettarnar fyrir gang-
andi fólk. Menn sem gera sjer að
reglu að ganga miðja akbraut — þar
sem gangstjettir eru til — eru í raun-
inni lítið ósekari en hifreið, sem tæki
upp á því, að aka gangstjettina —
eins og sumir hjólreiðastrákarnir gera.
Eitt er það, sem Reykvíkingar eltki
kunna enn þá, en er stórnauðsynlegt
að kunna til þess að geta talist siðað-
ur maður. Það er að híða eftir af-
greiðslu í rjettri röð. Maður sjer það
einkum þar, sem sel.dir eru aðgöngu-
miðar að skemtunum, að ]>ar ryðst
hver um annan þveran og sá nær
fyrst afgreiðslu sem frakkastur er og
stjakar best frá sjer. Þetta sjest hvergi
í siðaðri borg. Þar stendur fólkið i
röð og er afgreitt eftir rjettri röð.
En hjer er ekki rúm til að tclja
upp. En vísl er það, að almenningur
þarf að læra margt í umferðareglum,
ef ekki eiga að hljótast slys af-
LAND SOJA-BAUNANNA
Sojabaunasekkir A stoð i Mandsjúríu.
Sojabaunin er nytjajurt, sem
kemur mikið við iðnaðarsögu
Evrópumanna á síðustu árum,
en fyrir svo sem mannsaldri
vissi naumast nokkur hvítur
maður deili á henni, hinsvegar
hafa Kínverjar ræktað Sojabaun-
ir i 5000 ár að minsta kosti og
kunnað að hagnýta sjer þær.
Jurt þessi telst til baunaættar-
innar og heitir á visindamáli
„glycine hispida", er það skrið-
jurt, blöðin ýmist 3-, 5- eða 7-
skift, blómin lítil og sitja í
blaðkrikunum, krónublöðin eru
dreyrrauð eða bleikrauð, bauna-
skálpurinn langur og loðinn
með 2—5 baunum.
Árið 1790 gerði landbúnaðar-
ráðuneytið enska ítarlegar til-
raunir til að rækta sojabaunir
í Englandi, því Englendingar
höfðu þá kynst þessari jurt og
sjeð að hún var til margra liluta
nytsamleg. En þetta tókst ekki,
loftslagið reyndist ekki nægilega
hlýtt til þess. Hinsvegar getur
jurtin þroskast í Mið-Evrópu
og var byrjað að rækta hana í
Austurríki 1878 fyrir frumkvæði
Haberlandts prófessors.
Sojabaunir eru sú vöruteg-
und, sem mest er flutt af frá
Anstur-Asíu til Evrópu og Ame-
ríku nú á dögum og vegna ó-
takmarkaðrar sölu í vesturálfu
hefir ræktun baunanna aukist
mjög mikið eystra. Baunirnar
eru einkum ræktaðar í Mand-
sjúríu; þegar farið var að leggja
járnbrautir um þetta mikla land
sköpuðust möguleikar fyrir því
að rækta þar baunir til úlflutn-
ings. Og þessi atvinnugrein hefir
aukist svo hraðfara í Mandsjúr-
íu að þangað hafa orðið örari
fólksflutningar á síðustu ára-
tugum frá Kína sjálfu, en flutn-
ingarnir frá Evrópu til Ameríku,
Stór og blómleg þorp hafa risið
upp þar sem áður var óbygt,
nýjar vjelar og nýtisku landbún-
aður kom í vetfangi í stað úr-
eltustu tækja og má segja, að
sumum hjeruðum í Mandsjúríu
hafi fleygt fram um þúsundir
ára í verklegri menning á ein-
um einasta mannsaldri. Land-
búnaðurinn í Mandsjúríu er ný-
tísku landbúnaður og þar hefir
almenningur losnað undan æfa-
gömlum erfikenningum og sila-
keppshætti, sem er enn algengur
víða í Kína. Sojabaunir eru að
kalla eina útflutningsvaran, en
það er líka ekkert smáræði, því
megnið af því, sem Evrópumenn
og Ameríkumenn nota af þessari
vöru, kemur úr þessum eina
stað.
En nú eru ýms önnur lönd
farið að rækta þessú jurt, því
Miljónir Kínverja hafa atvinnu af haunaræktinni í Mandsjúríu.
Járnbraularlest lilaðin sojabaunum á járnbrautarstöðinni í Dairen » Mandsj.