Fálkinn - 10.01.1931, Blaðsíða 3

F A L K 1 N N
3
(gfcuj$inti.
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvæmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Bankastrœti 3, Reykjavík. Simi 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa I Oslo:
Anton Schjöthsgade 14.
Blaðið kemur út hvern laugardag.
Áskriftarverð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglýsingaverð: 20 aura millimeter
Herbertsprent, Bankastræti 3.
Skraddaraþankar.
„Kemst þó hægt fari“. Þeir eru
margir sem verða til að lasta þctta
orðtak Njáls, ekki síst æskan, sem
lastar seinagang tímans og finst al-
drei nógu hart farið. Æskan vill
vinna í sprettum og halda kyrru fyr-
ir á milli. En hinir fara sjer hægt
og bítandi.
Sífeldur sprettur verður sjaldnast
afdrifagóður. Þvi að mennirnir eru
nú svo gerðir að þeir þreytast á
spretfinum. Sá sem kann að takmarka
vinnuhraðann við þol sitt reynist
jafnan mestur afkastamaðurinnn, —
hann er dugnaðarmaðurinn, sem al-
drei verður þreyttur, aldrei sýnist
t'lýta sjer en vinnur þó meira dags-
verk en allir liinir. Sprettamaðurinn
kemst ekki þangað með tærnar, sem
hinn hefir hælana, þegar alt er lagt
saman.
Og líkt er þessu varið i verki heilla
þjóða. Þar skiftast menn í andstæða
flokka eftir því hvort þeir vilja vinna
i sprettum eða hægt og bitandi.
Sprettmennirnir eru stórhuga og vilja
komast áfangann i einu stökki, hinir
vilja fara hægt, þó að það taki lengri
tima. Þeir álíta að stökkið mishepn-
ist og því sje betra að feta sig áfram.
En báðir eru þeir í rauninni sam-
huga um að komast áfangann, þó að
þeir hvor um sig telji hinum alls
varnað og hnúturnar hnjóti á milli
þeirra. Þeir kalla hvor annan öfga-
mann og afturhaldssegg.
Svona hefir það altaf verið og
svona verður það. Það er sagt uin
flokkana að það sjeu oftast fremur
leiðirnar að markinu en markið sjálft,
sem þá skilur á um, en liinu mætti
bæta við, að það veldur líka miklu
um samkomulag eða ósamkomulag
hve hratt eigi að fara leiðina. Og eigi
er hvað minst um vert, að athugaðir
sjeu samkomulagsmöguleikarnir á
þessu atriði.
Hagnýta ráðningin á því hve hart
eigi að fara er vitanlega sú að taka
dugnaðarmanninn til fyrirmyndar.
Manninn, sem vinnur eins og hann
fcolir, en ekki meira en hann þolir.
Manninn, sem dregur aldrei af sjer
cn aldrei gefst upp. Margar stefnur
leiða til öngþveitis vegna þess að
þær geisa um of, aðrar verða að
kyrstöðu og afturhaldi vegna þess
aÖ þeim er miðað um öxl. Margar
þjóðir reisa sjer hurðarás um öxl
á ofurhug og bráðræði, aðrar stein-
gerast i athafnaleysi og varúð.
Hindenbnrg
Þýskalandsforseti.
Það þóttu furðuleg tíðindi, er
Paul von Hindenburg hershöfðingi
varð í kjöri við forsetakosningarn-
ar þýsku 1925 og enn meiri furða, er
hann náði kosningu, með miklum
meiri hluta. Að vísu var Hinden-
burg tvímælalaust frægastur a'.Ira
þálifandi Þjóðverja og hafði verið
átrúnaðargoð Þjóðverja á ófriðarár-
unum. En hinsvegar höfðu Þjóð-
verjar beðið ósigur þrátt fyrir sinn
„ósigrandi járnkarl. Hindenburg“,
hið gamla stjórnarfyrirkomulag, sem
Hindenburg hafði verið tabnn fylgj-
andi, var fordæmt, keisarinn rek-
inn, lýðveldi kOmið á og jafnaðar-
itienn langsterkasti flokkur þingsins.
Hindenburg varð eigi að síður for-
seti við kosningarnar 29. april 1925
— nær áttræður maðurinn, sem allir
liieldu að lokið hefði lífsstarfi sínu
og væri að hverfa inn i skugga
gleymskunnar.
Það var spáð heldur illa fyrir for-
setanum Hindenburg, bæði utan-
lands og innan, og menn fundu hon-
um margt til foráttu. En aðfinslurn-
ar þögnuðu fljótt, gamli maðurinn
sýndi bráðlega, að hann var stjórn-
málamaður ekki síður en hermaður
og að hann kunni að fara þannig
með stöðu sína, að jafnvel óvildar-
menn hans dáðust að. Þeim skjátlað-
ist, sem spáð 'höfðu þvi að Hinden-
burg mundi neyta stöðu sinnar til
þess að stefna landinu í gamla horf-
ið; jafnvel kvað svo ramt að, að
fylgismenn hans tautuðu honum fyr-
ir ráðþægni við andstæðingana. Og
þó maðurinn væri gamall ljet hann
til sín taka um ýmislegt, sem ætla
mætti að yngri menn væri hæfari
til; þannig kom hann skjótari af-
greiðslu á í ráðaneytum og opin-
berum stofnunum en verið hafði og
festu i hið nýja stjórnarfar, svo að
ýmsir fóru að likja honum við Bis-
marck.
Það eru persónulegir yfirburðir
Hindenburgs, sem valdið hafa því,
að hann cr talinn fyrir ofan flokk-
ana. Þjóðverjar litu upp til keisar-
ans áður fyrrum og ef til vill er
þeim Ijúft að eiga einhvern þann
mann, sem þeir geti talið einskonar
föður sinn. Ef nokkur maður nú-
lifandi getur heitað þvi nafni í
Þýskalandi nú, þá er það Paul von
Hindenburg.
Höllin, sem forseti Þýskalands
hefir aðsetur sitt í er bygð fyrir 150
árum af rikum hershöfðingja, sem
hjet von Schwerin. Eulenburg greifi
sem annaðist um þessa höll á stjórn-
arárunum hins síðasta keisara ljct
skreyta hana margvíslega, þrátt fyrir
að luin var býsna ríkmannleg áður.
En þegar lýðveldið komst á og Ebert
varð forseti, ljet hann taka alt skraut-
ið á burt úr höllinni og gerði alt
einfalt og óbrotið innan húss. Þegar
Hindenburg tók við Ijet hann alt
halda sjer þar í smáu og stóru, eins
og Ebert hafði skilið við það, að
undanteknu því, að hann flutti þang-
að málverk eitt af Friðrik mikla.
Það var hið eina, sem Hindenburg
flutti með sjer af ödum þeim lista-
verkum, sem hann átti sjá.fur, og
voru þau þó mörg.
Hindenburg er ekkill og sem for-
seti býr hann „i horninu“ hjá syni
sínum og tengdadóttur; er sonur
hans, von Hindenburg majór, adjú-
tant forsetans. Þegar forsetinn er
laus frá skyldustörfum sínum hefir
hann mest gaman að leika sjer við
sonardætur sínar tvær, Geirþrúði og
Helgu. Er sú fyrnefnda heitin eftir
konu hans.
Hindenburg lifir afar reglubundnu
lífi. Ilann fer snemma á fætur og
gengur góða stund á hverjum morgni.
Kl. 9 til 1 tekur hann á móti sendi-
nefndum og háttsettum embættismönn-
um og öðrum eða heldur fundi. Dag-
skrá er jafnan sett fyrirfram fyrir
livern dag og henni fylgt út i æsar.
Þó að sendinefndir komi með löng
erindi er Hindenburg jafnan fljótur
að áttia sig á áðalinntaki þeirra og
gefa svör við. Krefst hann þess, að
öll erindi til sín sjeu ljóst orðuð
og þannig að ekki verði um neitt
vilst og sjálfur gefur hann jafnan
skýr svör og ákveðin.
Því er viðbrugðið hve rólyndur
maður Hindenburg sje og er til dæmis
um það sögð þessi saga. Hershöfð-
ingi einn spurði hann einu sinni,
meðan stóð á einni orustunni á vest-
urvígstöðvunum: „Hvað gerið þjer,
herra marskálkur þegar yður er órótt
innanbrjósts?“ Hindenburg svaraði:
„Þá blístra jeg“. „En jeg hefi aldrei
heyrt yður blistra“, svaraði liinn.
„Jeg ekki heldur“, svaraði Hinden-
burg.
Daginn, sem verið var að telja upp
atkvæðin frá forsetakosningunum var
alt á tjá og tundri um endilangt
Þýskaland. Það var komið kvöld og
búist við úrslitunum upp úr miðnæíti.
En Hindenburg fór að hátta á tíunda
tímanum og steinsofnaði þcgar, eins
og honum kæmi þetta eiginlega ekkert
við. Það hefðu fæstir leikið eftir.
Um víða veröld.
---X---
LISTMÁLARINN OG
PENINASKÁPURINN
Listamenn i Berlín skemtu sjer ný-
lega við sögu eina, sem gekk um
ungan málara. Hann hafði eignast
stórcflis peningaskáp, en gat ekki
losnað við hann.
í nánd við listaháskólann í Har-
denbergerstrasse liggur dálítil búð
þar sem málararnir eru vanir að
kaupa nauðsynjar sinar. Eigandi
verslunarinnar hefir einnig á boð-
stóluin vinnustofur fyrir listamenn
og íbúðir fyrir þá. Á búðarborðinu
stcndur spjald þar sem taldar eru
upp vinnustofur og herbergi, sem
hægt er að fá leigð.
Ungi listamaðurinn, sem um er að
ræða, hafði verið svo heppinn að
geta selt eitt af málverkum sínum
fyrir 200 mörk. Gat hann þá leigt
sjer dálitla ibúð og vinnustofu. Átti
hann að greiða 90 krónur i leigu á
mánuði, hann keypti sjer gamlan
sófa fyrir 20 mörk, gamalt borð fyr-
ir 15 mörk, tvo stóla fyrir 10 mörk
og lampa fyrir 15. fyrir afganginn
keypti hann sjer yfirfrakka — og
borðaði auk þess miðdegisverð fyrir
5 mörk.
Þegar málarinn vaknaði morgun-
inn eftir að hann flutti, átti hann
ekki eyri eftir. Hann litaðist um í
herberginu hvort ekkert gæti verið
þar, sem hægt væri að fá lán út á
eða veðsetja, og tók þá eftir stórum
peningaskáp sem stóð i einu horninu.
Vinnustofan hafði áður verið notnð
af útvarpstækjafjelagi, scm farið
hafði á hausinn. Á uppboðinu, sem
haldið var á eftir keypti húseigandi
i Griinewald skápinn fyrir 00 mörk,
en hafði ekki látið sækja har.n. Mál-
arinn varð reiður yfir að hafa skáp-
inn þarna og skrifaði cigandanum
og skipaði honum að láta sækja
hann. Fám dögum siðar fær hann
brjef frá eigandanum og segist hann
ekki geta lálið sækja skápinn, en
sendi málaranum lykilinn og segir að
hann megi ciga skápinn.
Málarinn varð auðvitað himinlif-
andi glaður og Ijet meta skápinn.
— Hann er m'nst 1500 marka virði
sagði matsmaðurlnn.
— Jeg skal seija yður hann fyrir
1000 mörk sagði málarinn á auga-
bragði.
— Eruð þjer vitlaus maður, sagði
matsmaðurinn, það er ekki til sá
maður í allri Berlín sem myndi vilja
eiga hann fyrir 5 mörk.
— En — hversvegna ekki, spurði
málarinn undrandi.
— Af þvi að flutningurinn myndi
kosta miklu meira en skápurinn sjálf-
ur, því til þess að koma honum burlu
þyrfti svo mikinn útbúnað og rask,
svaraði maðurinn — og það myndi
að minsta kosti kosta 2000 mörk.
Það er ekki að furða þó málarinn
yrði utan við sig af bræði þegar
hann heyrði þetta. Hann braut heil-
an um hvernig hann ætti að fara að
losna við pcningaskápinn. Þvi hvað
á jeg að gera við tóman peningaskáp
hugsaði hann með sjer.
Dag nokkurn hitti hann mála-
færslumann og bar málið i tal við
hann. Málafærslumaðurinn hlýddi
með athygli á frásögn málarans, sió
kumpánlega á öxlina á honum og
sagði.
— Við höfum einhver ráð með
þetta, gamli vin.
Skrifaði nú málafærslumaðurinn
eigandanum í Griiuewald og skipaði
honum að iáta sækja skápinn því
málarinn vildi auðvitað ekki þyggja
gjöfina. Og nokkrum dögum scinna
kom brjef til málarans og 1000 marka
ávísun, sem eigandinn sendi honum
ef hann vildi gera svo vel og lofa
skápnum að standa inni hjá sjer.
Það þarf varla að bæta því við
að peningaskápurinn stendur ennþá
hjá málaranum.
Frú ein, sem heitir Jeanette Be-
tollier-Pasquin hefir tekið í sig að
fara pílagrimsför gangandi og ber-
fætt frá Monte Carlo til Róm. Tilefn-
ið til þessa tiltækis cr það, að árið
1927 kom hún til undra indarinn-
ar í Lourdes og fjekk þar bót meina
sinna. Þar fjekk hún lika opinberun
um, að hún ætti að ganga berfætt
til Róm, enn ekki vildi hún taka
mark á þessu fyr en nú. Frúin fór
að meðaltali tólf kilómetra á dag,
var hún alein, í hvítum kjól og með
hvítan heltuklút, en skemti sjer á
lciðinni mcð þvi að syngja gaman-
vísur. Páfinn tók mjög hátiðlega á
móti frúnni þcgar hún kom til hans.
x