Fálkinn - 14.02.1931, Blaðsíða 7

F Á L K I N N
7
o ""IIIIIH" o ""llllli"' O "“llllln' O "“llllln" O "“lllliii" O "“lllliii" "“liniu' O "“IIIIIH" O "“lllllii" O "“111111'" O "“illlin" 0"l|lllllii' O "“Illlli'" o
Gömul draugasaga.
Efiir Jóhannes úr Kötlum.
O
A
o
Það var hjerna um árið, þeg-
ar liundarnir fengu fárið, að saga
þessi gerðist.
Mörgum eru minnisstæð þau
örlög, sem þá biðu þessara vesa-
lings tryggu dýra. Einkennilegt
snörl, froðufall, teygjur, kippir
— og dauði.
Jeg var vinnumaður i Gröf á
þeim árum, unglingur innan við
tvítugt, bráðröskur, sagði fólk,
en barn minnar tíðar. Eina nótt-
ina, seint á Þorra, dreymir mig
að jeg er staddur austur við beit-
arliúsin, — jeg hafði fjárgæslu
á liendi þennan vetur. — og Val-
ur minn með mjer. Valur var
ljósgrár rakki, stór, snögghærð-
ur og fráneygur, með lafandi
eyru. Jeg hafði meira ástriki á
honum einum, en öllu öðru á
himni og jörðu til samans. Vit
lians var frábært, trygðin órjúf-
andi, góðlyndið einstaklega ynd-
islegt. En jeg var nú reyndar
alinn upp í sveit. Jæja, livað sem
um það er, þá þykir mjer, sem
við sjeum þarna við húsin, beint
í’ram undan miðhúsdvrunum.
Jeg stend fram á stafinn minn,
og er eitthvað að hugsa um
Helgu bóndadóttur, en Valur
liggur þar rjett hjá mjer og er
að sleikja á sjer lappirnar. —
Alt í einu heyri jeg eitthvert
þrusk á bak við mig. Mjer verð-
ur hálfhverft við, því satt að
segja var jeg ónotalega myrkfæl-
inn í þá daga, en lít þó um öxl
nijer, eins og ekkert sje. Sje jeg
þá hvar mórauður strákur, illa
til reika, kemur út úr húsinu og
snarar steinvölu að hundinum.
Jeg varð rjett frávita af hræðslu,
þarna í svefninum, því jeg þótt-
ist áreiðanlega finna á rnjer, að
þetta væri sjálfur Sel-Móri,
magnaður ættardraugur, sem átti
heima í næstu sveit. En mestri
ógn olli það mjer, að steinninn,
sem draugurinn kastaði, hitti
Val beint í trýnið. Hann fjekk
])egar áköf flog, engdist sundur
og saman, kastaðist til og frá,
fioðufeldi og lá innan stundar
steindauður við fætur mína. Jeg
gat ekki hreyft legg nje lið, að-
eins starað eins og sturlaður á
drauginn, sem kinkaði ánægju-
lega kollinum og glotti. Þá heyrði
jeg einhvern kalla á mig úr
fjarska og við það vaknaði jeg.
Það stóð heima, að Sigga
gamla var að staulast til að liita
morgunkaffið. Jeg lá grafkyr í
rúminu um stund, máttlaus og
allur i svitabaði. En svo hleypti
jeg í mig vonsku, stökk fram úr
rúminu og reif mig í fötin.
Mitt fyrsta verk var að þjóta
franr í bæjargöng og gá í bólið
hans Vals míns. Jú, þarna lá
hann blessað kvikindið, og svaf
ánægjulegum svefni hins rjett-
láta. Jeg kallaði til þess að verða
alveg viss. Valur rauk upp með
andfælum, en áttaði sig þó fljótt,
dinglaði ákaft rófunni og flaðr-
aði upp um mig, hamslaus af
fógnuði, eins og vant var á hverj-
nin morgni. Allan daginn var jeg
þó á milli vonar og ótta. Jeg
vissi að í nágrannasveitinni, þar
sem Sel-Móri átti heima, lirundu
Jiundarnir niður, á liverjum bæn-
um á fætur öðrum. Og jeg átti
svo sem ekkert bágt með að trúa
þvi, að þessi mórauði djöfull
hefði gaman af að flakka um
sveitirnar, til að kvelja lífið úr
saklausum málleysingjum. —
Jeg liafði því gát á hverri hreyf-
ingu Vals, livort heldur sem jeg
var að reka fjeð eða stóð yfir
því í haganum. En ekkert óvana-
legt skeði þann daginn.
Það var ekki fyr en um liádegi
daginn eftir, að reiðarslagið
dundi yfir. Jeg var að rölta í
kringum fjeð sunnan við Hádeg-
ishólinn. Þá tók jeg eftir því,
að Valur fór alt í einu að ger-
ast órólegur. Fyrst varð lionum
eins og óglatt og fjekk ákafa
geispa. Svo kom fyrsta flogið, og
vesling seppinn lientist ýlfrandi
að fótum mínum. Þá annað og
hið Jiriðja. Milli kastanna mændi
liann á mig dökkum, biðjandi
augum. Jeg fleygði mjer niður
hjá honum og hann sleikti mjúk-
lega liendur mínar og rak trýnið
innilega framan í mig Að
skömmum tíma liðnum lá hann
steindauður i ísköldum snjónum.
Mjer var þyngra en svo að jeg
gæti grátið. Mjer sortnaði fyrir
augum og jeg grúfði mig hjálp-
arvana niður i volgt hræið. Sá
einn, sem hefir alisl upp á sveit
og á engan að, getur skilið þess-
konar dæmalausan barnaskap.
Þegar jeg loksins rankaði við
mjer og reis á fætur, sá jeg ekki
betur en Sel-Móri stæði glottandi
fyrir framan mig. Voðalegur
hefndarhugur gagntók mig. Með
steytta hnefana ætlaði jeg að
vaða að draugnum og rota hann
með einu höggi. En hann var þá
horfinn út í veður og vind.
Eftir þetta hvarf mjer öll
myrkfælni og hræðsla við huldar
verur. Nú þráði jeg heitt að kom-
ast í færi við þær, segja þeim
stríð á hendur, koma hefnd
minni fram, liverju sem tautaði.
— Jafnan, er jeg eftir þetta gekk
nálægt Hádegishól, gall við sárt
hundsýlfur í eyrum mjer og
minti mig á óhætta sök við ill-
ar vættir.
Þorraþrællinn var harðleifcinn
á þessum vetri. Fyrri hluta dags
gerði svo snöggan og grimman
áhlaupsbvl að firnum sætti..
Sauðalijarðir voru víðast nýrekn-
ar til beitar og svo var einnig í
Gröf. Jeg var búinn að standa
svo sem í hálfa stund hjá fjenu,
þegar liringiðan skall á. Síðar
meir var löngum til þess tekið,
hversu rösklega það liefði verið
af sjer vikið af mjer, að koma
þvi einn heilu og liöldnu í beit-
arhúsin.
En sjálfur var jeg sannfærð-
ur um, að jeg hefði ekki verið
einn um liituna í þeirri liríð. Jeg
sá sem sje altaf öðru livoru grá-
um rakka bregða fyrir í sortan-
um. Ef einliver kindin ætlaði að
slitna út úr hópnum var hún
rekin hægt og hljóðalaust inn i
hann aftur. Jeg þurfti fyrir þvi
einu að liafa, að elta hjörðina
heim að húsunum. Þar var hús-
bóndinn fyrir, undraðist dugnað
minn og lofaði guð, aldrei þessu
vant.
Morguniim eftir, á fyrsta Góu-
dag, var komið hið besta veður,
að vísu nokkuð dimt í lofti, en
milt og hæglátt. Jeg gekk
snemma til beitarhúsanna, svo
að ekki var enn orðið full-ljóst.
Mjer var margt annarlegt í hug,
því enn var jeg minnugur at-
burðarjns frá deginum áður.
Söknuðurinn yfir missi hins
trvgga vinar, Vals, lagðist nú á
mig með hálfu meiri þunga en
nokkru sinni fyr. Heilabrot mín
snerust því mest um hundapest
og elíft líf.
Þegar jeg kom austur á liúsa-
hlaðið, brá mjer einkennilega,
því jeg þóttist glögt heyra eitt-
hvert einkennilegt þrusk fyrir
innan miðliúshurðina. Og ekki
batnaði, þegar jeg heyrði hunds-
ýlfur blandast saman við þrusk-
ið.
Jeg staðnæmdist ósjálfrátt og
glápti forviða á hurðina. IJrædd-
ur varð jeg ekki, en þrútnaði all-
ur og tútnaði út af hlakkandi
hefndarþorsta. Máske var þá hin
niikla stund komin!
Jú, jú. Innan skamms opnuð-
ust dyrnar og í morgunskímunni
sá jeg renglulegan unglingsstrák
vappa út á lilaðið, og gráan
hund á hælum hans. Hjer var
ekki um neitt að villast. Þetta
var vitanlega aumingja Valur
minn, sem þarna var að reka
mórauða djöfulinn á undan sjer
út í hegninguna og hefndina!
Jeg beið heldur ekki boðanna,
leyfði engri ónauðsvnlegri
liugsun að komast að. Eins og
elding hentist jeg í einu stökki
að draugnum og tók lirygg-
spennu um liann miðjan. Nú átti
hann ekki að sleppa, sá góði
lierra! Jeg skildi elvkerl í, hvað
liann var linur og aumingjaleg-
ur, þegar jeg skelti lionum þarna
ofan i lnishlaðið. — Jeg böglaði
honum miskunnarlaust undir
mig og ljet sannarlega knje
fvlgja kviði.
„Ætlarðu að drepa mig fant-
ur?“ livæsti draugurinn og jeg'
fann volga andgusu koma fram-
an í mig.
Jeg gat aldrei svarað neinu,
því nú var bitið svo óþyrmilega
í herðarnar á mjer, að jeg slepti
öllum tökum og snerist til varn-
ar. Jeg sá að það var grái hund-
urinn, sem að mjer sótti.
„Valur! Valur minn! Þekkirðu
mig ekki!“ kallaði jeg frá mjer
numinn af geðsliræringu. En grái
hundurinn bara urraði og bjóst
til nýrrar atlögu. Þá misti jeg
allan mátt, valt á grúfu í snjó-
inn og fór að hágráta.
Það væri eiginlega rjettast að
konan mín segði það sem eftir
er af sögunni. Það var hvort sem
er liún, draugurinn, sem jeg var
að ghma við hjá beitarhúsunum.
Iiún heitir Guðrún, og er ættuð
frá Seli, sama Selinu, sem Móri
var kendur við. Faðir liennar var
fjarverandi, þegar Þorraþræls-
hríðina gerði. Gunna, sem þá var
seytján ára bjó sig þvi karl-
mannsföt, og ætlaði að smala
fjenu lieim. En liún viltist þá
bara í aðra sveit, blessunin, og
lenti loksins, ásamt seppa sínum,
í beitarhúsunum frá Gröf. Hún
var engin liðleskja í þá daga,
liún Guðrún mín, þó ung væri.
En guðs mildi var það, að Snati
liennar reif mig svona rösklega,
því annars er bágt að segja hvað
orðið hefði.
.Teg sleppi þvi hjer, að tala
um það hvernig þessi atburður
leiddi til hjónabands með okkur.
Það 'yrði of löng saga. En full-
komlega bættist mjer upp Valur
minn og hefi jeg þó ekki enn
lcomið liefndinni fram á Sel-
Móra gamla.
Hinn frœgi írski flugmaður, James
Fitzmaurice, sem var á „Bremen“, er
sú flugvjel flaug yfir Atlandsliaf,
skildi við konu sina skömmu síðar, til
þess að giftast aftur þessari konu, sem
hjer sjest á myndinni. En hana liitti
liann fyrsfa sinni er hann lenti í
Ameríku. Hún heitir Barbara von
Klackreuth og er af þýskum hefðar-
ættum.
——x-----
Belgiskur maður fyrirfór sjer ný-
lega eftir að hafa verið viðstaddur
bíó-sýningu þar sem kvikmynd frá
stríðinu var sýnd. Hann hafði sjálf-
ur verið með í ófriðnum — og varð
svo mikið um myndina, að hann
varð vitskertur.