Fálkinn - 14.02.1931, Blaðsíða 14

14
F Á L K 1 N N
ASKA.
Skáldsaga eftir Grazia Deledda.
Já, eimnitt þú.
— Jeg .... engu.
Ertu skuldug? spurði Anania.
. - Nei.
Skuldarðu. ekki vegverðiiium heldur
íeitt? - '
Nei, hann hefir lekið alt, sem jeg átti.
' "Hvað áttirðu? ■
Silfurhnappa í skyrtuna mína, nýja
skó, og tólf líra í peningum.
Hvað áttu nú?
— Ekkert. Það, sem jeg er í, sagði liún og
tók í svuntuna. Rödd hennar var tómleg og
dapurleg.
— Attu nokkur skjöl?
Hvað?
Nokkur skjöl, endurtók zia Grathia til
útskýringar, fæðingarvottorð, skilurðu.
Já, jeg hefi fæðingarvottorð, mælti liún
og benti í barm sjer. Það hefi jeg.
— Láttu mig sjá það!
Hún tók fram gulnaðan pappír, þakinn
olíu- og svitablettum, en Anania hugsaði með
beiskju um allar þær rannsóknir og tilraunir,
sem hann hafði gjört til þess að fá að vita
hvort María Obinu ætti nokkur skjöl, sem
hægt væri að fá upplýsingar um liana af.
Zia Grathia tók við vottorðinu og rjetti
honum það; hann fletti því út, las það og
rjetti henni það aftur.
Hversvegna hefurðu fengið þjer þetta
vottorð? spurði hann.
Til þess að geta gifst Celestino.
Blinda manninum, mælti ekkjan til
skýringar og hætti við í hálfum hljóðum;
þorparanum þeim arna.
Anania þagði og lijelt áfram að ganga
fram og aftur um eldhúsið; vindurinn hvein
sleitidaust í húsinu, gagnum rifurnar í þak-
inu komu nokkrir sólargeislar, sem stráðu
einkennilegum gullmyntum á svart gólfið.
Anania gekk fram og aftur án þess hann tæki
eftir því og stiklaði milli dílanna, alveg
eins og hann hafði verið vanur að gera með-
an hann var harn. Hann hugleiddi hvort það
væri þá nokkuð eftir ógert og fanst liann
hafa fullgjört mikinn hluta af hinni þungu
skyldu sinni. ■
Jeg ætla að taka zia Grathia afsíðis og fá
henni peninga til að kaupa fyrir föt og skó
og mat handa henni; svo fer jeg og tala við
.... Ujer er ekki meira fyrir mig að gera.
AJt er mi klappað og klárt. „Já nú er öllu
lokið“.
Honum fanst eiginlega að hann ætti að
setjast hjá móður sinni, spyrja hvernig henni
hefði liðið, segja eitthvað vingjarnlegt við
liana, en liann gat það ekki, honum var það
ómögulegt. Hann fann til hryllings við það
eitl að sjá hana. Honum fanst vera óþefur
af henni .... og það var i raun og veru
sama óþægilega lyktin i kring um liana sem
vön er að fylgja betlurum .... liann þráði
að mega fara burtu, flýja, þurfa ekki lengur
að horfa á þessa hrygðarmynd fyrir aug-
um sjer.
Samt var það eitthvað, sem hjelt honum
kyrrum; hann fann að fundinum gat ekki
lokið á þennan veg, eftir þessi fáu orð, hon-
um fanst að vel gæti verið að Oli, þrátt fyr-
ir hræðslu sína og blygðun, findi til gleði
yfir að eiga svona fallegan, hraustan og á-
litlegan son. Og þrátt fyrir ógeð sitt og sárs-
auka fann hann til dálítillar huggunar, þeg-
ar hann sagði við sjálfan sig:
Hún er að minsta kosti ekki á flæðiskeri
stödd; hver veit nema hægt sje að bjarga
lienni. Hún er ekki óstjórnleg, hún fer ekki
að gera mótstöðu.
En þar skjátlaðist hpnum.
Heyrðu, sagði hann eftir langa þögn.
Nú bíðurðu hjernp, þanggð til jeg er búinn
að koma málum minum fyrir. Zia Gratliia
kaupir föt og skó lianda þjer.
Þrákelknislega, kjökrandi röddin varð ein-
beitt:
— Jeg tek ekki á móti neinu. Jeg vil það
ekki ....
Hvað er þetta, ekki það? sagði hann og
staðnæmdist skyndilega fyrir framan arininn.
— Jeg verð ekki hjer!
— Hvað er nú þetta? kallaði hann upp og
laut fram með krepta lmefana og hvesti á
hana augunum. Hvað á þetta að þýða, viltu
skýra það fyrir mjer!
Jæja, svo því var þá okki komið fyrir
ennþá? Hún dirfðist að sýna mótþróa?
Hvernig gat hún vogað . . ? 0, hann skildi
nú hreint ekki hvernig sonur hennar hefði
farið að líða og stríða alt sitt líf með því
eina arki að bjarga lienni frá löstunum og
leysingjaskapnum, jafnvel þó það kostaði
hann alla framtíð hans! Hvernig vogaði hún
nú að sýna mótþróa? Skildi hún ekki að
hann ætlaði að hindra flótla hennar, jafnvel
þó hann yrði að beita valdi til þess ?
Hvað á þetta að þýða, endurtók hann,
og gat með mestu naumindum stilt reiði sína.
Hann staðnæmdist til að hlusta, skjálfandi
al' óþolinmæði og stakk beittum nöglunum
inn í lófana, andlit hans breytti um svip
hverja einustu sekúndu, afskræmt af sárs-
auka, sem elcki var hægt að lýsa.
Zia Grathia athugaði hann, tilbúin að kasla
sjer á rnilli þeirra, ef hann vogaði sjer að
snerta Qli. Milli hinna þriggja viltu mann-
eskja, sem höfðust við i kringum arininn
hóf sig blár logi úr eldibrandi einum, það
hvein í honum, eins og grátvæl.
Heyrðu mig, sagði Oli áköf. Vertu ekki
vondur, reiði þín er nú tilgangslaus. Hið illa
er framið og verður ekki aftur tekið. Þú
getur ráðið injer hana, en þú myndir ekkert
gagn liafa af því. Það eina, sem þú getur gert
er að láta mig afskiftulausa. Jeg get ekki
dvalið hjer, jeg fer leiðar minnar, þú skalt
aldrei þurfa að heyra neitt af mjer framar.
Hugsaðu þjer aðeins að þú liafir aldrei hitt
mig.
— Hvert ferðu? spurði ekkjan. Jeg liefi
sagt honum þetta sama, en liann hefir ekki
viljað láta sjer segjast. En jeg veit hvernig
við getum farið að. Vertu heldur kyr hjer
en fara að liröklast út í heiminn; við skul-
um ekki láta neinn vita um það liver þú
ert og hann getur lifað rólegu lífi eins og
þú værir langt í burtu. Veslingurinn, hverl
ættirðu svo sem að fara, ef þú hlypir hjeðan.
— Hvert, sem Guð vill.
— Guð? hrópaði Anania upp yfir sig og
barði kreptum hnéfanum fyrir brjóst sjer.
Guð skipar þjer nú að lilýða mjer. Vogaðu
þjer ekki framar að ympra á því að þú vilj-
ir ekki vera hjer kyr. Vogaðu það ekki! end-
urtók hann eins og í óráði. Heldurðu karfn-
skje að jeg sje að gera að gamni minu?
Vogaðu þjer ekki einu sinni að taka eitt ein-
asta skref án míns leyfis, því að þá máttu
húast við liverju sem er af mjer.
— Það er þjer fyrir bestu, sagði hún ein-
beitt. Hlustaðu að minsta kosti á mig, vertu
ekki svona liarður við mig, þegar þú ert blið-
ur og góður við föður þinn, þorparann þann
arna, sem olli óhamingju minni.
Það erirjett hjá lienni, mælti ekkjan. *
—• Þegiðif! kallaði Ahania skiþandi.
Oli herti enn betur upp hugann.
Jeg erækki íær um að tala vel, Ánania
.... jeg get það ekki, því að óliamingjan hef-
ir gert mig sljóga; en jeg spyr þig aðeins að
einu. Heldurðu að það væri ekki það lang-
hesta fyrir mig, að vera hjer kyrra? Og ef
jeg fer leiðar minnar, er það þá ekki fyrir
það, að það er hest fyrir þig? Svaraðu því!
0, liann heyrir varla það, sem jeg er að segja,
bætti hún við og snjeri sjer að ekkjunni.
Anania gekk aftur og fram um eldliúsið
og virtist ekki liafa heyrt orð Oli; alt í einu
staðnæmdist liann og lirópaði upp:
— Jeg lieyri.
Hún endurtók auðmjúkt:
— Hversvegna viltu að jeg verði hjer kyr ?
Láttu mig fara mína leið. Fyrst jeg hefi nú
einu sinni gjört þjer órjett, þá láttu mig nú
gera þjer gott. Láttu mig fara! Jeg vil ekki
standa í vegi fyrir þjer .... láttu mig fara
.... það er best fyrir þig ....
— Nei! hrópaði hann.
— Lofaðu mjer að fara, jeg bið þig um
það, jeg get ennþá unnið. Þú skalt aldrei
framar heyra um mig, jeg skal hverfa eins
og lauf fyrir vindinum ....
Hann fann til augnabliks vímu; óstjórn-
legrar freistingar til að lofa henni að fara!
Augnahlik ljómaði sál hans af gleði við þá
hugsun að alt þetta væri ekki annað en illur
draumur; aðeins eitt orð og draumurinn
myndi hverfa, yndislegur veruleiki koma aft-
ur fram á ný. En skyndilega skammaðist
liann sín fyrir sjálfum sjer, reiði hans óx,
og rödd hans bergmálaði aftur í dimmu eld-
húsinu.
— Nei!
—- Þú erl villidýr, muldraði Oli, þú ert
ekki kristinn maður; villidýr, sem læsir klón-
um í sitt eigið liold. Lofaðu mj'er að fara,
Guðs barnið mitt, lofaðu mjer ....
- Nei!
— Hreinasta villidýr! tók ziá Grathia upp
eftir henni, þegar Oli þagði eins og liún hefði
látið telja sjer liughvarf. Hvað á það að þýða
að öskra altaf? Nei! Nei!! Nei!!! Fólk, seiii
er fyrir utan og heyrir til þín getur lialdið að
það sje mannýgt naut, sem sje lokað hjer
inni. Er það þetta, sem þú hefir lært í skól-
anuin ?
í skólanum liefi jeg lært þetta og margt
annað, sagði hann og lækkaði róminn, sem
var að verða hás. Jeg liefi lært að það er betra
að missa líf silt en æru. En það er ýmislegt,
sem þið ekki skiljið. Nú skulum við binda
enda á þetta, og þegið þið nú báðar ....
— Skil jeg ekki? Jeg skil þetta mjög vel,
andæfði ekkjan.
— Guðmóðir, þú skilur. Mundu .... nei,
nú ætti þó að vera nóg komið, mælti liann
þreyttur og úttaugaður og bandaði frá sjer
með höndunum.
Orð gömlu konunnar liöfðu liaft óvenju
mikil álirif á hann; hann komst aftur til
sjálfs sín, mundi eftir þvi að liann liafði alt-
af litið á sig sem einhverja veru, sem væri