Fálkinn - 27.02.1932, Page 11

F Á L K I N N
11
Yngstu lesendurnir.
Skrítin hljóðfæri.
í dag ælla jeg að segja ykkur frá
ýmsum skrítnum hljóðfærum. Ekki
munnhörpum, harmonikum eða org-
elum. Ónei, jeg ætla að kenna ykk-
ur aS búa til svolítil hljóðfæri, sem
jjiS getiS spilaS á sjálf, það er aS
segja ef þiS hafiS eyra fyrir söng
og kunniS svolitið aS spila, enda er
þaS nú svo um öll hljóSfæri, aS eng-
inn ieikur á þau alveg kunnáttulaust.
MaSur verður að læra aS spila.
Til hvers er hœf/t ccc) iwta tituprjána.
ViS byrjuin á jivi auSveldasta. En
einmitt af þvi aS svo auðvelt er aS
búa til hljóðfærið eru tónarnir ekki
vel hreinir eða hljómfagrir. En þó
er hægt að spila lag á þetta hljóð-
færi.
TakiS svolitla fjöl og rekið <S tílu-
prjóna í hana í rjettri röð. Eftir því
sem þú rekur þá dýpra skifta þeir-
um tón. Ef þú nú rekur þá þangað
til tónarnir sem Jieir gefa frá sjer,
stemma við tónana á einni áttund á
hljóðfærinu, er hljóðfærið tilbúið.
En þú verður að hafa næmt eyra,
svo aS hljóSfærið verði ekki t'alskt.
- Og svo spilarðu á jietta hljóSfæri
með því að snerta nálarnar meS
livössum blýantsoddi.
Lika má nota teygjubönd.
í staðinn fyrir tituprjóna má nota
mismunandi löng teygjubönd. í þetta
hljóðfæri þarftu tvo klossa. Annan
leggurðu á borðið, en hinn seturðu
ofan á þann fyrri, eins og sýnt er
á myndinni. Hann er sagaður þann-
ig, að hann er talsvert jiynnri í ann-
an endann.
Nú strengirSu átta teygjubönd á
klossana, og vegna þess aS annar
klossinn er jjynnri i annan end-
ann verða höndin mismunandi
löng og því verða tónarnir mis-
jafnlega djúpir. MeS því að flytja
höndin fram og aftur geturðu feng-
ið tónsligann rjettan.
ÞaS er alls ekki svo erfitl aS búa
hann til. Taktu nú eftir:
Fyrst er að fá sjer þunna fjftl,
lielsl krossvið, 40 cm. langa fjöl og
20 cm. breiða og saga úr henni eins
og myndin sýnir. Svo er „stóllinn“
settur á, eða klossi, sem strengirnir
liggja á (X). Hann á að vera 5 cm.
langur og 3 cm. hár og með þrem-
ur skorum að ofan fyrir strengina.
Þá er að búa til gripskifuna (Z).
Á teikningunni má sjá þessa hluta
og eins hvernig þeim er komið fyr-
ir á fjölinni. Strengirnir eru festir
meS Jjrennir skrúfum fyrir • neSan
stólinn.
Til þess að herða á strengjunum
eSa slaka, eru notaðar þrjár gildar
skrúfur. FáSu smið til jjess a'S bora
gal gegnum skrúfurnar rjett fyrir
neðan hausinn. Þessa skrúfur eru
skrúfaöar efst á gripbrettiS.
Strengjaendunum er slungiS gegn-
um skrúfugötin og með því að snúa
skrúl'unum er hægt að slemma git-
arinn eins og maður vill.
Me<f vatnsglasi.
GerSu l'yrsl lilraun. Fyltu glasið
af vatni, vættu fingurinn og strjúktu
honum svo efir brúninni á glasinu.
BráSlega kemur l'ram sónn. Því
jjynnra sem glasið er, |>ví fallegri
verður sónninn.
Nú má húa til tónstiga meS þvi
að hafa átta glös og fylla mismun-
andi miklu af vatni í |>au prófa
sig áfram þangað til tónstiginn er
kominn. MeS góðri æfiiigu er auð-
velt að spila fallega á glösin, með
votum fingrinum, eins og áSur er
sagt. En auðveldara er aS spila á
glösin, með ljettum trjehamri.
Svanaflaulan.
í hana nolarðu gamla reiðhjóla-
dælu — þjer finst það undarlegt, en
svona er það nú samt. Svo sagarðu
til með málmsög neðri partinn af
dælunni, svo hann verður eins og
flauta (sjá myndina). Sker'ð svo lil
ofurlítinn trjeklossa, eins og sýnt er
neðst á myndinni og setur hann inn
i hólkinn — alveg eins og þegar
maður býr til flautu úr tvinnakefli.
Og svo leikurðu á flautuna með því
að draga bulluna mismunandi hratt
fram og aftúr.
S o I d á n
(Æfintýri eftir
ÞaS var einu sinni bóndi, sem átli
Iryggan hund, sem hjet Soldán. En
nú var hann orðinn gamall og hafði
misl allar tennurnar svo maSurinn
sagði einn dag við konu sína. „A
morgun skýt, jeg Soldán gamla. Hann
er ekki til nokkurs gagns framar“.
Konaii kendi í brjósti um hann og
sagði: „Nú hefir hann þjónaS okk-
ur svo lengi, að mjer finst það ekki
of mikil laun, fyrir dygga og langa
þjónustu, að við gefum honum að
jeta í ellinni. „Hvaða þvaður er
þetta“ svaraði maðurinn, „þú ert
altaf svo góShjörtuð. llafi hann þjón-
að okkur með trú og dygð, hefir
liann aftur á móti fengið góðan og
mikinn mat“.
Veslings hundurinn lá þarna hjá
þeim i sólskininu, og heyrði alt sam-
an. Hann varð ákaflega sorgbitinn,
þcgar honum varð það ljóst, að þetta
væri hans síðasti dagur. Og um
kvöldið læddist hann út til úlfsins,
góðkunningja síns, og sagði honum
frá raunum sínum. „Vertu kátur fje-
lagi sœll“, sagði úlfurinn, „jeg skal
hjálpa þjer. Snemma á morgun geng-
ur húsbóndi þinn út á alcurinn á-
samt konu sinni. Litla barnið hafa
þau með sjer og leggja það hjá girð-
ingunni, eins og þau eru vön. SíS-
an skaltu leggjast hjá harninu, • eins
og jn'i ætlir að passa það. Þá ætla
jeg að koma hlaupandi úr skóginum
og grípa barnið. Þú skalt fara á eftir
mjcr til ]>ess að hjarga jjví, en jieg-
ar jeg ver'ð kominn dálítinn spöl inn
í skóginn legg jeg það niður, og þá
getur jn'i fært foreldrunum það aft-
ur. Þau verða lojer auðvitaS ósegj-
anlega l>akklát, og þú getur reitt þig
á, að þa'ð verður búi'ð vel að þjer í
ellinni.
Hundinum leisl þelta þjóðráð, og
næsta morgun gekk þaS til alveg
eins og úlfurinn hafði gert ráð fyr-
ir. Faðirinn hljdðaði af öllum kröfl-
um þegar úlfurinu hljóp með harn-
i'ð. En þegar Soldán lcom aftur með
það klappaði hann honum og sagði
hrærður: „ÞaS skal ekki verða skert
eitt hár á höfði þinu, og það skal
verða sjeð fyrir þjer á meSan þú lif-
ir. Þvi næst sagði hann við konu
sína: „Farðu strax heim og sjóddu
graularsleikju handa honum Soldáni
og láttu koddann minn í bælið hans
svo að það fari vel um hann. Upp
frá þessu lei'ð Soldáni svo vel, að
hann gat ekki kosiÖ sjer |>aS betra.
Skömmu sí'ðar kom úlfurinn í
heimsókn og var mjög ánægður yfir
hve bragðið hefði lekisl mæta vel.
„En heyrðu nú, fjelagi“, sagði hann.
„Nú verður þú að gera mjer þann
greiöa að loka augunuin ef j>aS dytti
einhvern tíma í mig að ná einhverri
feitu kindinni frá honum húsbónda
þínum. ÞaS er elcki svo auðvelt a'ð
komast áfram á þessuin erfiðu tím-
um. „Ekki skaltu treysta þvi“, sagði
hundurinn. „Húsbónda mínum verð
jeg Irúr hvernig' sem gt fer. Úlfur-
inn trúði ekki að Soldáni væri þetta
fiill alvara og fór j>vi strax um nótt-
ina að sækja kindina. En hinn trúi
Soldán haf'ði sagt húsbónda sínum
hvað úlfurinn hafði i hyggju, svo
að bóndinn vakti í fjárhúsinu um
nótlina, og barði úlfinn duglega þeg-
ar hann kom. „Biddu bar við, skít-
hællinn þinn“, kalla'ði hann til
lumdsins um leið og hann hljóp i
Þarna eru þá komin fimm hljóð-
færi. Nú er eftir að vita, hvorl ykk-
ur tekst að leika á þau af snilct —
það verður máske erfiSara en að
smíSa þau.
Tóta frænka.
gamli.
Grimm).
burt. „Þetta skal jeg launa þjer“.
Morguninn eftir gerði úlfurinn
Soldáni orð með svíninu, að hann
skyldi koma út í skóginn til þess að
gera upp reikningana. Soldán garnli
Ijekk ekki aðra liðveislu, en gaml-
an kött, sem aðeins var á þremur
fótum. En svo höltruSu þeir af stað
saman og kötturinn sperti upp róf-
una af sársaulca.
Úlfurinn og svínið voru mætt á
staSnum, og þegar þau sáu liði'ð
koma, hjeldu þau að upprjetta katt-
arrófan væri sverð. Þau sáu heldur
ekki að kisa var á þremur fótunum,
en hjeldu aö hún væri a'ð tína upp
grjót. Þau ur'Su ákaflega hrædd og
svinið faldi sig á augabragSi bak við
skógarrunna, en úlfurinn klifra'ði
upp i trje..
Soldán og kisa urðu alveg forviða
þegar þau sáu engan, þau biðu
nokkra stund, en þá sá ltisa alt í
einu eyrun á svíninu sem gægðist
á milli skógargreinanna, en af þvi
að hún hjelt aS jjetta væri mús hljóp
hún þangað og heit svo eftirminni-
lega í svínseyrun, a'ð það gleymdi
því ekki fyrst um sinn. „Sá rjetti
silur þarna upp í trjenu, grenjaði
svínið og hljóp af stað, eins hart og
það gat borið fæturna hraðast.
Þegar Soldán og kisa litu upp, sáu
þau úlfinn, sem var æði skömmustu-
legur yi'ir ragmensku sinni og nú
rjetti hann hundinum höndina til
fullra sátta.
TIL LEIGU. Við járnbrautarstöð-
----------jna. í Windsor við
Thames, jiar sem Englandskonung-
ur á skemtihöll, var fyrir 81 ári reist
sjerstakt hús, er notað var sem bið-
stofur fyrir gesti konungs, er l>eir
komu i heimsókn til hans eða fóru.
HúsiS er skamt frá Windsor höll og'
var i skemtihúsastíl, mjög vandaS
að utan og innan og skreytt skjald-
armerkjum konungsættarinnar. Og
l>arna tóku rikjendur Englands móti
gestunum, - þarna tók Yictoria
drotning á móti Disraeli og þar fram
eftir götunum.
Nú hefir þetta hús verið auglýst
til leigu fyrir 50 sterlinspund á
ári og mundi l>aÖ þykja lág húsa-
leiga i Heykjavik. HúsiS hefir nefni-
lega alls ekki veri notað i allmörg
ár og stafar jietta af því, að nú eru
allir geslir hættir að nota járnbraut-
ina þegar ]>ei.r fara til Windsor en
fara með bilum og aka i þeim „heim
i hlaS“. En ekki er laust við a'ð sum-
um konunghollum Bretum þyki það
illa farið, a'ð svona frægt hús sje
leigt hverjum sem hafa vill.
----- VIKURITIfi -----------
Cosmo Hamilton:
HNEYKSLI hefti útkomin. I
Sagan fjallar um eldlieit-
ar ástir og ættardramb.
Áskriftum veitt móttaka á
afgreiöslu Morgunblaösins
— Sími 500. —
......... V. SAGA ..........