Fálkinn - 19.03.1932, Qupperneq 4

4
F A L K 1 N N
Pomps.
Saga eftir OVRE RICHTER FRICH.
ilvað hjet hann’? Sniith eða .lones.
Nafnið var ekki íburðarmikið En
tim alla Aí'ríku, frá Alexandríu til
Kap, var hann kallaður Pontps, og
sama nafninu skrifaði hann undir i
hlaðið enska, sem hjelt upp á hann
otí virti hann. Annars var hann litt
kunnur hlaðamönnum. Því Pomps
var allaf á ferðalagi.
Enginn skyldi œtla, að hátt bæri á
hessum manni. Hann var ekki l'ríð-
ur og það mátti lesa verknað eitur-
tíassins í andlitinu á hoiuim. Og í
orustunni við St. Omer slasaðist
hann á því, a'ð grípa um byssusting
til þess að afstýra því, að hann lenli
í innýflunum á honum. Bjargaði það
lífi hans en af því að stingurinn var
vel brýndur, skar hann mesta hlut-
ann af fingrunum fimm, með mik-
illi nákvæmni.
l‘að kemur sjer illa að missa
hægri höndina, ekki síst fyrir
blaðamenn. En þegar Pomps kom
altnr af spitalanum eftir missiri,
nokkurn veginn eins og maður, æðr-
aðist hann ekki. En það gerði unn-
ustan hans og sneri vi'ð honuin bak-
inu er hún sá afmyndað andlitið
á honum mcð krainpadráttunum.
Enginn Victoriukross vegur upp á
inóti andlili, sem krumla eiturgass'-
ins hefir snert við.
Ilermaðurinn og blaðainaðurinn
ungi tók þessu lika með ró! Og einn
góðan veðurdag tjáði hann gamla
ritsjóranum sínum, að hann væri
tilbúinu að fara að vinna aftur. En
hann varð þess brátt var, að hann
hafði ekki nóg verkefni þar. „The
Telegraph“ vildi ckki nota hann i
fcrðalög og hann eirði þvi ekki að
sitja á skrifstofu frá morgni til
kvölds.
„Mig langar til að ferðast!“ sagði
hann við aðalritstjórann.
„Svo? það eru margir um boðið.
En hafið þjer heilsu lil þess. Og
hvert viJjið þjer fara?“
„Til Afríku!“
Oamli maðurinn var góðmenni og
ráðhollur. I-Iann hal'ði ekki brjóst til
að svara, að Afrika væri ekki staður
fyrir örkumla hermenn.
„Hafið þjer gert nokkra áætlun?"
spurði hann til þess að segja eitt-
hvað.
Pomps Icit upp og ritstjórinn sá
glarnpa bregða fyrir í ungu augun-
um svo að hann gleymdi afskræmda
andlitinu. Hann sá eld brenna i aug-
unum og fann, að þarna var maður,
sem stendur með sóma þangað til
liann fellur.
„Jeg hefi keypt gamlan tank“,
sagði Pomps ákafur. „Mjög lítinn að
visu, en jeg held hann dugi ef hon-
um er breytt dálítið. Jeg hefi hugs-
. að mjer að komast með honum um
Sahara, þar sem ekki verður komist
á öðrum bílum. Jeg hefi eytt aleigu
minni í þetta. Og nú er spurningin
hvort lilaðið vill styðja mig“.
„Vitanlega", svarað'i ritstjórinn
og var'ð um leið hissa á hve eftirlát-
ur hann var. „En hvernig getið þjer
hjelt hann áfram og leit á
hægri höndina á Pomps.
„Jeg skil hvað jijer eigið við“, tók
Poinps fram i. „Jeg hefi komist yfir
gamlan hljóðrita. Hann hæfir mjer
betur en nýtískuvjel. Því að hann
gengur fyrir fjöður; jeg dreg hann
hara upp og svo tala jeg í trektina.
Og svo sendi jeg valsana heim í
staðinn fyrir handrit. Það er betra
en að pára með vinstri hendi“.
„Ágætt!“ sagði gamli maðurinn.
„Og er það eithvað sjerstakt, sem
þjer ætlið að rannsaka þarna í
eýðimörkinni ?“
Engi mn'ðurinn leil vandræðalega
upp. „Það er margt órannsakað enn
í Sahara, en jeg hefi alveg sjerstakt
erindi. Yður finst það máske æfin-
týralegl. Fyrir nokkrum mánuðum
sögðu blöðin frá þýskum fcrðalang,
sem hafði verið drepinn þarna af
Aröhum, eftir skipun einhvers nýs
spámanns. í sambandi við þetta kom
fram, að við Tsadvatn væri öflug
þrælaverslunarstöð. Þjóðverjinn
hafði komið of nærri henni og þess-
vegna varl liann drepinn. Nú
langar mig til að komast suður a'ð
Tsadvatni og skoða þetta nánar.
Hann heitir Abu Assar, liessi ná-
ungi og það er ekki gott að vita
hvenær franska nýlenduliðið gerir
út af við hann, — jeg heyri sagt, að
þeir hal'i gert út leiðangur til þess
að útrýma síðasta svarta þrælasal-
anum í veröldinni .... og jeg liefði
•gaman af að tala við hann áður en
hann snýr höfðinu til Mekka í síð-
asta sinn.
„Þetta er efnilegt", svaraði rit-
stjórinn. „Nú man jeg að faðir yðar
var umboðsmaður Breta i Aden og
þjer talið arabisku síðan í uppvext-
inum. Eu áhalttan er mikil. Þjer
leflið lífi yðar í hættu ....!“
„Við skulum ekki tala um þetta
líf, sem jeg legg í liællu. Þessar la-
tæklegu leifar liess endast vonandi
til |)ess að komast suður yfir Sahara.
En málið hefir Jiýðingu fyrir blaðið,
finst yður ekki?“
„Tvimælalaust. En jiað er engin
ástæða til að halda, að þessi Arabi
hlifi yður frekar en Þjóðverjanum
„Jú“, svaraði Pomps hægt. „Þeir
segja að hann sje afar slrangtrúað-
ur, þrátt fyrir grimdina. Hann kall-
ar sig spámann. Og lærisveinar Mú-
hameds leggja aldrci hendur á ör-
kumlamann ....“
„Ætlið þjer einn?“
„Nei, kunningi minii af spítalan-
um ætlar með mjer. Ilann er ein-
eygður og einfættur, svo að hann
hæfir vcl. Svo er Tom líka ágætur
vjelstjóri. Hann getnr látið tvítugan
Ford þjóta cins og hann sje að fæl-
ast, sagði húsbóndi hans um hann!“
Ritstjórinn stóð upp; „Jæja,
Pomps. Jeg treysti yður. Jeg er gam-
alf en hefi ekki mist áhugann fyrir
góðum blaðamenskuæfintýrum. Þjer
getið lekið þúsund puiul hjá gjald-
keranum .... Og ef yður hepnast
þetta, Jiá skuluð lijer eiga von á
meiru. Símið ef þjcr lendið i vand-
ræðum .... Hvenær l'arið þjer?“
„Á morgun! svaraði blaðamaður-
inn og ljómaði af fögnuði. „ Þjer
skuluð heyra frá mjer eftir tvo
til þrjá mánuði!“
„Hann var blátt áfram fallegur“,
muldraði ritstjórinn þegar Pomps
var farinn. „Guð má vita hvenær
ma'ður sjer hann aftur. Hann hafði
augu Stanleys".
Ilenry Secard ofursti í franska ný-
lenduhernum var nýlagstur til hvíld-
ar eftir erfiðan (lag þegar þjónn
hans opnaði tjaldið:
„Ilcrra ofursti,“ sagði hann.
Secard var örgeðja og bað þjón-
inn að fara i heitasta.
„Já en ....“ muldraði þjónninn
skömmustulcga.
„Jeg vil sofa“, þrumaði ofurstinn.
„Þó hei) herdeild af ljónum stæði
hjer fyrir utan. Skilurðu það ekki,
l’lónið þitt. Það er ekki á hverjum
degi, sem við cigum næturstað á
vinjum“.
„Það heyrast skot skamt undan
... .og liðsforinginn á verði hjelt..“
„Skot. . . . hverskonar skot?
„Úr hríðskotabyssu!“
Secard þaut fram úr bólinu fljót-
ar en væilta mátti al' manni, sem
ekki hafði komið dúr á auga í tvær
nætur, og þaut út að tjajdopinu.
„Jeg heyri ekkert. Hversvegna
var jeg ekki vakinn?"
Þjer voruð vakinn. En þetta stóð
ekki nema nokkrar mínúlur. Ef ekki
væri svona mikið mistur mundi
maður sjá bardagamennina fáa kiló-
metra hjer fyrir sunnan. Nú er l>að
búið. Liðsforinginn hefur vakið
flugmanninn okkar. Hann er tilbú-
inn og bíður eftir skipun yðar“.
Secard flýtti sjer til liðsforingj-
á verði. „Heyrðuð )>jer skotin?
spurði hann.
„Já þau gátu ekki verið langt
undan. Það mun vera Abú Assar,
sem er á ferli. Vi'ð rekumst bráðum
á haun.
„En hann hefir engar hríðskota-
byssur? muldra'ði Secard.
„Nei, en við heyrðum hvellina al'
Reminglonrifflun)um hans. Það var
eins og fílaöskur á móti tígrisdýra-
hvæsi".
„.leg botna ekkert i þessu. Við er-
um hjer 100 kílómetra fyrir norðan
Mao, en felustaður Abu Assar á að
vera rjett fyrir norðan Tsad. Hver
getur það verið, sem leikur ófrið
hjer mitt úti í eyðimörkinni. Engin
lestamannaleið liggur hjer um....
Og svo vjelbyssa? Hvað segir leið-
sögumaðurinn okkar?
„Ilann heldur að það sje Abú Ass-
ar“.
„Og hvern er hann að berjast
við?“
„Það er gátan, herra oíursti“.
En gátan var fljótlega rá'ðin, J>eg-
ar Secard lehti á renniflugi ]>ar
sem barist hafði verið fyrir kortjeri
síðan. Ilann ætlaði varla að trúa
sínum eigin augum er hann sá bil,
eins og tank i lögun, á kafi í sand-
inum og umhverfis hann tólf dauða
Araba i skraulklæðum með hvíta
túrbaua. f fjarlægð sá hann hesla
á harða spretti, sem leituðu heim
til sin eftir að húsbændurnir höfðu
dottið dauðii; al' baki. Hræfuglarn-
ir voru l'arnir að þyrpast að líkun-
um og görguðu illindislega er ]>eir
urðu að hörfa undan flugvjelinni.
Ofurstinn spenti gikkinn á
skammbyssunni og nálgaðisl bílinn.
Á þaki hans blakti olnrlítið flagg í
golunni. Enginn gat vcrið í vafa um
að það var fáni Stanleys, Kitchen-
ers og Wolseleys: Union Jaek.
Secard tók af sjcr hjálminn og
signdi sig. Hann hafði sjeð marga
harmleika á eyðimörkinni, en þetta
var það einkennilegasta, sem hann
hafði upplifað. Hann gekk að bryn-
reiðinni. Önnur hurðin var opin. A
l'ótskörinni lá hvítur maður, með
slóran skrúflykil i annari hendinni.
Dauðinn háfði auðsjáanlega náð
hoinim honum i sömu svifum og
hann var að fara inn i bílinn. Sec-
ard sá, að hann var með trjefót.
Vegna þess að hurðin var opin hafði
kúla hitt l>ann manninn, sem inni
sat. Hann sat með höfuðið lútandi
yl'ir trekt, munnurinn var hálfop-
inn, bláu augun starandi og vinstri
höndin á gikk á vjelbyssu, sem hægt
var að miða gegnum mjóa rifu á
bilnum. Hann hafði l'engið bana af
skotsári undir handarholinu.
En hann hafði bitið vel frá sjer.
Innfæddi fylgdarmaðurinn sem
hafði verið að sko'ða valinn kom að
bilinnn og svipur hans lýsti undr-
un:
„Þeir eru allir dauðir herra!"
sagði hann hás. „Og einn þeirra er
Abu Assar!"
Ofurstinn tók hjálminn ofan í
annað sinn og signdi sig. Því að í
eyðimörkinni virða menn óvini
sína, jafnvel þó að þeir sjen þræla-
salar.
Seint um daginn kom Secard aft-
ur til stöðva sinna. Leiðsögumaður
htins hafði grafið landa sína með
mörgum knjeföllum og helgisiðum,
en livítu mennirnir tveir vorn lagð-
ir til livíldar í brynreiðinni og
henni læst forsvaranlega. Enginn
gat gert þeim óskunda og vjelbyssu-
hlaupið var látið vita í suður.
„Betri minnisvarði verður þeini
ekki kosinn!,, sagði ofurstinn.
„Minnisvárði yfir tvo langferða-
menn, sem clskuðu eyðimörkina og
hvíla nú í skauti hennar. Hverjir
skyldu þessir menn hafa verið. Ef
til vill blaðainenn, því að þeir höfðu
með sjeð hljóðrita, með áskriftinni
„The Telegrajjh, London". Já, ))ess-
ir Englendingar! Annar með trjefót
og hinn vantaði alla fingurna á
hægri höndina. Örkumlamenn báð-
ir, en menn. Landar okkar í liinu
mikla riki, sem heitir æfintýrið!"
Eftir þessa ræðu tók Secard
ofursti á sig náðir, og nú skal hann
fá að sofa fyrir þessari sögu, svo
lengi sem hann vill ....
Nú liðLi nokkrir mánuðir. Aðal-
rilstjóri „The Telegraph" sat á skril'-
stofu sinni og hlustaði á formann
hlutafjelagsstjórnarinnar. Og aljir
vita, að stjórnarnefndarmcnn i blaði
gera ekki annað en fjargviðrast yf-
ir, að tekjurnar aukist ekki. Og þessi
maður var engin undantekning.
Ilann sat með ársreikning blaðsins
fyrir framan sig og benli á þessa
eða hina upphæðina, sem honum
þótti athugaverð.
„Og hjerna", sagði hann alt í
einu, „er póstur upp á þúsund pund,
greiðsla til einhvers Pomps. Höfum
við fengið nokkuð fyrir þá pen-
inga ?“
„Nei“, andvarpaði ritstjórinn.
„Og það eru vist ástæður til þess.
Maðurinn er sennilega dauður, því
að jeg hefi ekkert frjett af honum“.
„Ha dauður! En það nær ekki
nokluirri átt, að ausa peningum út
i fólk, sem hrekkur upp af. Og nú
er mjer sagt, að þessi Pomps hali
verið ósjálfbjarga örkumlamaður,
sem alls ekki hali getað orðið að
gagni.
„Yður skjátlast, Hann varð „ör-
kumla" sem þjer kallið, þegar hann
barðist fyrir ættjörðina. Fyrir
þrettán áruni var hann kallaður
hetja og fjekk Victoriakrossinn .Nu
köllum við liann örkumla aumingja.
En það kemur úr hör'ðustu átt. Hann
var meiri hæfilcikamaður en nokk-
ur okkar hinna.
Stjórnarformaðurinn ætlaði að
svara fullum hálsi, en i sama bili
var liringt í innanhússsimann. Það
sem hann hcyrði í símanuin hafði
auðsjáanlega mikil áhril' á hann.
„Jæja“, sagði hann sigri hrósandi
og lagði simann frá sjer. „Nú höl'-
um við betri grundvöll cn áður til
þcss að ræða um Pomps á. í þcssari
svipan kom hingað kassi sunnan
frá Alsír, með handritum frá hon-
uni. Og ef jeg gel rjett til, ])á eru
það frjettir, sem tekið verður eftir".
„Það skyldi gleðja mig“, svaraði
stjórnarformaðurinn stutt.
„Þá ætla jeg að lofa yður að heyra
frásögn Pomps af Abu Assar og her-
búðum lians“.
Forniaðurin bölvaði með sjálfum
sjer. Ilann átti cinmitt að fara í
ostruát í klúbbnum sinum um kvöld-
ið. En nú hafði hann sagt svo margt
um Pomps, að hann neyddist til að
bíða. Og segja má það honum til
hróss, að hann iðraði þess ekki.
í fundarsal blaðsins stóðu 14
liljóðritarar i röð. og þar voru
greinar Pomps lesnar upp fyrir fje-
lögiim hans. Jeg skal ekki fjölyrða
um þessar greinar, þvi að hvert
mannsbarn í Englandi þekkir þær
og ávalt nnnni þær verða taldar með
því, sem best hefir verið skrifað i
blöð. Þær lýstu lífinu við hirð liins
síðasta þrælakaupmanns niður við
Tsadvatnið — á hinu fjörlega og
stuttorða máli, sem einkennir enska
blaðamensku síðan á dögum Arehi-
balds Forbes.
Visl er um það, a'ð þeir fáu en út-